Conlanger

Kamil M.

Añ Súmpaat
/aŋ suːmˈpaat/

Wykluło się toto* dzisiaj i już poszło za ciosem tak, że mam z grubsza gotowe to czego nigdy nie umiem przejść, czyli morfologię czasowników. No, ale to potem.

Fonologia
/p t k/ p t k
/pʰ tʰ kʰ/ pp tt kk
/m n ŋ/ m n ñ
/s z h v/ s z h v
/r l j/ r l y

/a e o i u/ a e o i u
/aː eː oː iː uː/ á é ó í ú

/ae ao ai au ea eo ei eu/ ae ao ai au ea etc.
/oa oe oi ou ia ie io iu ua ue uo ui/ oa oe oi etc.

Sylaba ma budowę (C)(C)V(C). Akcent dynamiczny, pada na przedostatnią sylabę, chyba że w ostatniej jest dyftong, to wtedy akcent przenosi się na nią.

Co do realizacji fonemów to najważniejsza uwaga dotyczy spółgłosek aspirowanych. Otóż są one wymawiane jako [pʰ tʰ kʰ] w nagłosie sylaby akcentowanej, zaś w innych wypadkach jako [ʰp ʰt ʰk] (np. titt [tiʰt] czas a tittea [tiˈtʰea] czasu). Istotne przy tej zaś uwadze jest dodanie, że występują także geminaty /pp tt kk/, zapisywane dla odróżnienia od aspirowanych jako <p'p t't k'k>.

* NB, ciekawe słówko.

Kamil M.

Czasowniki
Zaprezentuję je starając się podążać za pewnym schematem. Otóż, formy czasownikowe można podzielić na trzy główne grupy - czasowniki właściwe, bezokoliczniki i imiesłowy. Teraz omówię te pierwsze.

Formy czasowników właściwych dzielą się z jednej strony na perfektywne i imperfektywne, z drugiej na czynne i bierne, a każda z tych ostatnich jeszcze na proste, kauzatywne i iteratywne. Jak to wygląda w praktyce, pokażę na przykładzie rdzenia √sup oznaczającego czynność pisania.
Wśród form imperfektywnych czynnych mamy formę:

supa

pisze

supui

sprawia by pisał

supeva

pisuje

Wśród imperfektywnych biernych:

supon

jest pisany

supóya

jest skłaniany do pisania

supé

jest pisywany

Lista form perfektywnych czynnych jest analogiczna:

unsupa

napisał

unsupui

sprawił by napisał

unsupeva

"napisywuje"

Perfektywne bierne:

unsupon

został napisany

unsupóya

został skłoniony do napisania

unsupé

jest "napisywany"

Niewątpliwie widoczna jest spora regularność. Komentarza wymaga tutaj tworzenie form perfektywnych od imperfektywnych. Formy te tworzy się przez dodanie przedrostka VN-, gdzie V to samogłoska, która znajduje się w rdzeniu czasownika, N to spółgłoska nosowa różna w zależności od tego jaka spółgłoska znajduje się po niej po przyłączeniu. I tak dla /p m v/ jest to <m>, dla /t n s z/ to <n>, a dla /k ŋ/ to <ñ> - stąd np. unsupa. Ale co z takimi słowami jak ata (daje), pporóya (jest skłaniany do biegu) czy ratui (sprawia, że spada)? Otóż, jeśli tą następującym po VN- dźwiękiem nie jest żadna z podanych wyżej głosek stosuję się nieco inne prawa. Zasada "reduplikacji" samogłoski rdzeniowej jest w mocy, sytuacja jest inna ze spółgłoską nosową: używa się <m> jeśli samogłoską reduplikowaną jest /u/ lub /o/, <n> jeśli /a/ i <ñ> jeśli /e/ lub /i/. Dodatkowo przed spółgłoską aspirowaną dodaje się po prefiksie VN- samogłoskę /e/, by utrzymać aspirowaną wymowę, gdy spółgłoska byłaby preaspirowana. A zatem otrzymamy kolejno: anata, omepporóya i anratui.

Kamil M.

A teraz krótki tekst do analizy. [[link widoczny dla zalogowanych]]

hepah
heat kin ppaten u heelaim
za hekepet nin mata
za hekepet nin asuaha
imo aiz ampahain
tanu ampaha
anrata kit'tim ve sesma

hepah
Tworzenie trybu rozkazującego dla 2os.l.poj. jest dość proste - polega na przyłączeniu przedrostka he- do rdzenia czasownika, w tym wypadku pah przychodzić.
Hepah oznacza więc Chodź! bądź Przybądź!.

heat kin ppaten u heelaim
Heat to imperatyw od czasownika at dawać. Zaimki osobowe odmienia się przez zmianę przedrostków i stąd kin to Dat. 1os.l.poj., której samym tematem jest -in. Ppat oznacza ręka i odmienia się według odmiany spółgłoskowej, w której jej Acc.Sg. brzmi ppaten. Dalej, u łącznik i. Na końcu jest złożony imperatyw, bo oprócz prostego heel (od czasownika el iść) ma jeszcze afiksowane -aim, które oznacza my podwójne.
A zatem w sumie: chodźmy!

za hekepet nin mata
Za jest partykułą przeczącą. Kepet oznacza czasownik pytać. Dalej jest Acc.1os.l.poj. z przedrostkiem n-. Mata oznacza dokąd? i składa się z ma co? i ta do.
W sumie: nie pytaj mnie dokąd

za hekepet nin asuaha
Asuaha wyraża Abl.Sg. rzeczownika asua szczęście, a w tym kontekście oznacza on o szczęście. Nie pytaj mnie o szczęście.

imo aiz ampahain
Imo to partykuła może. Dalej jest zaimek 3os.l.poj. aiz - ono. Ampahain składa się z perfektywnej czynnej formy czasownika pah i przyrostka czasu przyszłego.
Może ono przyjdzie.

tanu ampaha
Tanu oznacza kiedy, gdy i składa się z ta, które jest zaimkiem względnym oraz nu wskazującego na czas. Tym razem ampaha bez -in, ponieważ z poprzedniego zdania wiadomo, że chodzi o czas przyszły.

anrata kit'tim ve sesma
Anrata, czyli spadnie. Kit'tim to połączenie All.1os.l.mn. z przyimkiem w formie prefiksowanej ki- na - na nas. Ve, czyli jak oraz sesma, czyli deszcz.
Spadnie na nas jak deszcz.

Mieszko

Ciekawy pomysł z tymi przydechami, ale to chyba dla użytkownika języka polskiego byłoby trudne albo męczące w wymowie.
System czasowników też mi się podoba Smile

Leto Atryda

Kwadracik

Kamil M.

Podejrzewam, że nie ma takiego naturalnego języka. Ale hipotetycznie wyobrażam sobie sytuację, w której w obawie przed homonimią warstwa fonologiczna tak wpłynęła na fonetyczną, że spółgłoski aspirowane w wygłosie słowa przeszły w preaspirowane, aby nie utracić zupełnie przydechu.

Kamil M.

Zaimki osobowe
Mają dość regularną budowę opartą na przedrostku przypadkowym i przyrostku wyrażającym osobę i liczbę.
I tak w liczbie pojedynczej mamy:
1. Nom. ain, Gen. hain, Dat. kin, Acc. nin, Abl. hin, All. tin
2. aiv, haiv, kiv, niv, hiv, tiv
3. aiz, haiz, kiz, niz, hiz, tiz
W liczbie podwójnej:
1. aim, tim, kim, nim, him, t'tim
2. jak w l.poj.
W l. mnogiej:
1. ait, tit, kit, nit, hit, t'tit
2. aus, tis, kis, nis, his, t'tis
3. aik, tik, kik, nik, hik, t'tik