Conlanger

Kamil M.

Chidhernadh ôm – Lekcja pierwsza

Alphabet
a, â, b, bh, c, ch, d, dh, e, ê, f, g, gh, h, i, î, j, k, kh, l, m, n, ng, o, ô, ö, p, ph, r, s, sh, t, th, u, û, ü, v, w, z, zh, '

Wymowa
Samogłoski
[ A ] - a, [ A: ] - â
[ E ] - e, [ E: ] - ê
[ o ] - o, [ o: ] - ô
[ i ] - i, [ i: ] - î
[ u ] - u, [ u: ] - û
[ 2 ] - ö
[ Y ] - ü
[ @:\ ] – '
Spółgłoski
[ b ] - b
[ p ] -p
[ B ] - bh
[ p\ ] - ph
[ m ] - m
[ w ] - w
[ v ] - v
[ f ] - f
[ d ] - d
[ t ] - t
[ D ] - dh
[ T ] - th
[ z ] - z
[ s ] - s
[ Z ] - zh
[ S ] - sh
[ n ] - n
[ l ] - l
[ r ] - r
[ tS ] - ch
[ g ] - g
[ k ] - k
[ G ] - gh
[ x ] - h
[ k_h ] - kh
[ N ] / [ ng ] - ng
[ j ] - j

Akcent
W dwusylabowych wyrazach akcent pada na przedostatnią sylabę. W wielosylabowych słowach akcent znajduje się na trzeciej sylabie od końca.

Budowa zdania
Podstawowy porządek słów w izelskich zdaniach to SVO (Podmiot-Orzeczenie-Dopełnienie). Istnieją jednak pewne wyjątki od tej reguły (np. w trybie rozkazującym).

Zaimki osobowe
Liczba pojedyncza
mî – ja
nö – ty
ü – on/ona/ono

Liczba podwójna [rzadko uzywana]
twon – my dwoje
rwan – wy dwoje

Liczba mnoga
tî – my
rö – wy
zü – oni/one

Czasownik 'być' – ibh bhaz
Liczba pojedyncza
mî bhaz' – ja jestem
nö bhaz' – ty jesteś
ü bhaz' – on/ona/ono jest

Liczba podwójna [rzadko używana]
twon bhazan – my (dwoje) jesteśmy
rwan bhazan – wy (dwoje) jesteście

Liczba mnoga
tî bhazan – my jesteśmy
rö bhazan – wy jesteście
zü bhazan – oni/one są

Przymiotniki
Przymiotniki w izel-hârze tworzą liczbe mnogą przez dodanie –z lub –az na końcu słowa, np.:
sg. muld (wysoki) – pl. muldaz (wysocy)
sg. wuraddha (święty) – pl. wuraddhaz (święci)
sg. vurdho (zły) – pl. vurdhoz (źli)

Przykładowe zdania:
Tî bhazan falmôrenaz – Jesteśmy biali.
Ü bhaz' khirameb – Jest duże.

Kamil M.

Chidhernadh gwan – Lekcja druga

Rzeczowniki
W izel-hârze nie ma różnicy pomiedzy męskimi i żeńskimi rzeczownikami. Izelskie rzeczowniki moga być odmieniane przez cztery przypadki: mianownik, dopełniacz, biernik i (archaiczny, ale wciąż używany) miejscownik.

Dopełniacz
Końcówką dopełniacza jest –a dodawane na koniec słowa. Jeśli wyraz kończy się na samogłoskęl, -a zastępuje ją, np.:

M. temdh (czas) – D. temdha (czasu)
M. herkse (lato) – D. herksa (lata)
M. süta (życie) – D. süta (życia)

Kiedy słowo kończy się na –a, dopełniacz jest identyczny z mianownikiem.

Biernik
Biernik jest tworzony przez mutację początkowej spółgłoski.
Zasady mutacji:

b --> m
p --> f
bh --> w
ph --> v
f --> v
d --> n
t --> th
dh --> z
th --> s
z --> zh
s --> sh
ch --> zh
g --> j
k --> h
gh --> h
kh --> g
h --> znika

Np.:
M. bhörnd (brat) – B. wörnd (brata) [Mî voth' wörnd. – Spotykam brata.]
M. dubbhah (wiewiórka) – B. nubbhah (wiewiórkę) [Tî thardan nubbhah. – Widzimy wiewiórkę.]
M. hâr (język) – B. âr (język) [Zü ir chidhernan âr. – Ucza się języka.]

Inne początkowe spółgłoski [w, v, l, r, m, n, c, k, j] i samogłoski nie zmieniają się.

Miejscownik
Formujemy miejscownik przez stawianie îd- z przodu słowa, np.:

M. davr (dom) – Msc. îd-davr (w domu)
M. khôl (radość) – Msc. îd-khôl (w radości)
M. phêtadh (dom, budynek) – Msc. îd-phêtadh (w domu)

îd- posiada własny akcent.
Używamy miejscownika, kiedy chcemy wyrazić, ze coś znajduje się wewnątrz drugiej rzeczy. Oprócz tego ten przypadek jest stosowany, kiedy przyimek opisujący rzeczownik nie stoi bezpośrednio przed określanym słowem, np.:

abh phêtadh khirameb – na domu dużym
abh khirameb îd-phêtadh – na dużym domu

Liczba mnoga
Aby stworzyć liczbę mnogą rzeczownika, musimy dodać końcówkę –on lub –n [jesli słowo kończy się na samogłoskę] do wyrazu:
sg. aphas (gwiazda) – pl. aphason (gwiazdy)
sg. rünabbha (książka) – pl. rünabbhan (książki)

Jeśli chcemy wyrazić dopełniacz liczby mnogiej, musimy dodać –a do formy mnogiej:
M. aphason (gwiazdy) – D. aphasona (gwiazd)
M. rünabbhan (książki) – D. rünabbhana (książek)

Miejscownik liczby mnogiej jest formowany przez dodanie îd- na początku mnogiej formy rzeczownika.

Przymiotnik
Przymiotniki stoja zawsze w tym samym przypadku co opisywany przez nie rzeczownik [oprócz miejscownika]. Np.:
M. Sg. arkard aphas (ostatnia gwiazda) - M. Pl. arkardaz aphason (ostatnie gwiazdy)
M. gward laska (zielona równina) - D.gwarda laska (zielonej równiny)
M. glarod thinto (piękny kwiat) - B. larod sinto (pięknego kwiatu)

Słowniczek
aphas – gwiazda
arkard - ostatni
bhörnd – brat
davr - dom
dubbhah – wiewiórka
glarod - piękny
gward - zielony
hâr - język
herkse – lato
khirameb - duży
khôl – radość
laska - równina
phêtadh – dom, budynek
rünabbha - książka
süta - życie
temdh – czas

Kamil M.

Chidhernadh arth – Lekcja trzecia

Czasowniki
W poprzedniej lekcji użyłem kilku czasowników: ibh voth (spotykać), ibh thard (widzieć), ibh chidhern ir (uczyć się). Oto parę innych:

ibh ghaz – mieć
ibh phül – spać
ibh dhimb – mówić
ibh rün – pisać
ibh zend – czytać
ibh phet – mieszkać
ibh chidhern – uczyć
ibh iz – siać
ibh kobh – jeść
ibh vurm – rosnąć
ibh glök – myć

Bezokolicznik
W izel-hârze istnieje oznacznik bezokolicznik - jest to ibh. Stawiamy go przed czasownikiem, np.: ibh voth.

Gerundium - rzeczownik odsłowny
Aby utworzyć gerundium z rzeczownika, dodajemy końcówkę –ezde. Oprócz tego, w czasownikach jednosylabowych musimy wydłużyć "rdzeniową" samogłoskę czasownika, np.:
ibh dhimb – dhîmbezde (mówienie)
ibh zend – zêndezde (czytanie)
Ale:
ibh chidhern – chidhernezde (uczenie)

Czasy
W tej lekcji wytłumaczę jedynie czas teraźniejszy i przeszły niedokonany. Izelskie czasowniki mogą mieć jedynie pojedynczą lub mnoga formę - formy osobowe nie istnieją. Jeśli pragniemy wyrazić osobę czasownika, musimy postawić przed nim zaimek osobowy.

Czas teraźniejszy
Pojedyncza forma czasownika jest urabiana przez dodanie -' do niego. By stworzyć formę mnogą musimy natomiast dodać -an, np.:

ibh phül – phül' - phülan
ibh phet – phet' – phetan

Forma pojedyncza jest stosowana do zaimków osobowych liczby pojedynczej, a mnoga do zaimków osobowych mnogich :) Zauważcie, że forma mnoga jest równiez używana do zaimków osobowych liczby podwójnej.

Przykład odmiany:
ibh ghaz – mieć
Sing.
mî ghaz'
nö ghaz'
ü ghaz'
Dual
twon ghazan
rwon ghazan
Plur.
tî ghazan
rö ghazan
zü ghazan

Myślę, że całkiem proste. Oczywiście są pewne wyjątki w odmianach, ale o tym napisze w innej lekcji.

Czas przeszły niedokonany
Ten czas jest nieco problematyczny. By utworzyć formę liczby pojedynczej czasu przeszłego niedokonanego czasownika, musimy zminieć jego "samogłoskę rdzeniową" [ostatnią samogłoskę czasownika]. Jest to spowodowane tzw. wpływem 'u'. Zmiana ta polega na "upodobnieniu" się samogłoski rdzeniowej do 'u'. Oprócz wpływu 'u', czas przeszły niedokonany jest formowany przez dodanie –z. Zatem, jak wyglądają samogłoski po przemianie? Oto lista zasad 'upodabniania':

a --> o
ghaz --> ghozh

e --> ö
phet --> phödz
i --> ü
iz --> üzh

o --> ö
kobh --> köbhz

u --> û
vurm --> vûrmz

ö --> u
glök --> glugz

ü --> iu
phül --> phiulz

Jak zapewne zauważyliście, czasem ostatnie spółgłoski zmieniają się w kontakcie z –z. W większości przypadków spółgłoski te po prostu się udźwięczniają: t staje się d, k staje się g, p staje się b itd. Ale niektóre dźwięki zmieniają się inaczej - poniżej znajduje się tabelka tych wyjątków:
w+z --> -uz
v+z --> -bz
f+z --> -bhz
dh+z --> -dz
th+z --> -z
z+z --> -zh
s+z --> -z
zh+z --> -zh
sh+z --> -zh
c+z --> -ch
ch+z --> -ch
gh+z --> -gz
h+z --> -gz
kh+z --> -ks

B, bh, d, n, m, l, r, g, ng, j nie ulegają zmianie w połączeniu z –z.

Formy zaprezentowane powyżej są jedynie w liczbie pojedynczej. Aby utworzyć liczbę mnogą, do formy pojedynczej musimy dodać –en, np.:
mî köbhz (jadłem) – tî köbhzen (jedliśmy)
nö glugz (myłeś) – zü glugzen (myli)

To wszystko, jeśli chodiz o tę lekcję. W następnej postaram sie napisać coś o przedimku określonym i o przyimkach.

Ćwiczenie: Stwórz czas przeszły niedokonany (liczbę pojedynczą i mnogą) czasowników: dhimb, rün, zend, chidhern, voth, thard.

Belegil

Ale jazda

Sinda

Sinda

Kamil M.

Sinda

Co? A niby skąd się miało tam wziąć -z-? Rolling Eyes

Dodano później:

zend -> zönd -> tî zönd[z?]en

I nie powinno być zöndz?

Kamil M.

Tak, przeoczyłem liczbę pojedynczą Smile

Sinda

A kiedy pojawią się dalsze lekcje? Ja kcem więcej!!!

Kamil M.

Aktualnie utknąłem przy 4 lekcji (spowodowane to jest nadmiarem innej roboty i dopracowywaniem materiału, który mam zamiar w tej lekcji zaprezentować). Mam nadzieję, że wkrótce ją napiszę i opublikuję w tym temacie. Tym razem mam zamiar zacząć krótki tekstem, który ma dać przykład uzycia wcześniej zapowiedzianych przyimków. Cierpliwości Mr. Green

zavadzky

Minęły cztery miesiące Razz

Silmethúlë

Seiphel... jesteś okrutny Razz

Kamil M.

Buahah :P Zamykam temat, bo jestem pewien że przez najbliższe parę hmm... miesięcy nic nowego tunie wstawię ;) Może nawet będę sporo zmieniał :P