Conlanger

Hapana Mtu

Erlëkerleitę (tylko pytanie, czy tam na końcu rzeczywiście będzie się pisało -ę) to mój nowy język, który przyszedł mi do głowy przed niespełna godziną i teraz nie daje mi usnąć, a jest późna pora, jutro mam zajęcia i nie mam teraz czasu wszystkiego opisywać, więc w najbliższy wejkend postaram się wstawić do tego posta pierwszy opis języka, a na razie zamieszczam ankietę, bo tym razem (wyjątkowo) zależy mi, żeby ortografia była ładna (w miarę).
Czas trwania ankiety ustawiam na 2 dni.

Gdybym nie znał tego forum i nie wiedział, że się to nie uda, to poprosiłbym o nierobienie dyskusji o nosówkach przed pojawieniem się opisu języka, ale ponieważ znam forum, to nie poproszę.

EDIT: paskudek ankieta źle wyświetla ã.

------------------------------------------------------
Rowanki (nazwa własna erleitę) to fikcyjne stworki zamieszkujące okolice zwane Rowanią (avuanavar) w świecie Gruszek Na Wierzbie I Śliwek Na Sośnie.
Charakteryzują się humanoidalną budową ciała. Przeciętny wzrost kobiety rowańskiej wynosi 155-165 cm, mężczyzny 145-150. Posiadają po cztery palce u rąk, w tym jeden oddzielony i po sześć jednakowych palców na stopach. Osobniki męskie są przeważnie niemal łyse - posiadają tylko rzęsy, samice mają ponadto włosy na głowach i na wierzchniej stronie dłoni oraz brwi. Powieki Rowanków umieszczone są po zewnętrznej stronie oczu (kiedy Rowanek chce zamknąć oczy, jego powieki nasuwają się na gałki poziomo w stronę nosa). Na głowach posiadają one niewielkie rogi dorastające do dziesięciu 10 cm u kobiety i do 6 u mężczyzny. Skóra Rowanków jest nieznacznie grubsza od ludzkiej i ma kolor czerwony (jak rumieniec) lub szaro-łososiowy (jak kwiat aloesu).
Rowanki zamieszkują kamienne chatki zwane pierįk. Zajmują się głównie hodowlą paproci (zarą), które owocują ulubionym przysmakiem Rowanków - cytrynami (zava). Są też z natury ciekawskie, więc w wolnych chwilach przeprowadzają w swoich chatkach eksperymenty alchemiczne (apluarą).

------------------------------------------------------
Spółgłoski:
k [q, k] t [t] p [p]
kl [qʷ, kʷ] tl [tʷ] pl [pʷ]
h [χ, x] s [ʃ, s] f [ɸ, f]
hl [χʷ, xʷ] sl [ʃʷ, sʷ]
r [ʀ] z [r] v [ʙ]
rl [ɾ] zl [ɹ]
g [ŋ] n [n] m [m]

Dodatkowo na styku morfemów pojawiają się jako "uśmierzacz rozziewu" nienotowane [w] [j] [ʔ].

Samogłoski:
a [ɒ, ɑ] u [u, o] e [ɛ, æ] i [i, ɨ]
wszystkie samogłoski mają też wersje nosowe

Dyftongi:
au [ɒu] ua [oɒ] ei [ɛi, ei] ie [iɛ, eɛ]
wszystkie dyftongi mają też wersje nosowe

Tam, gdzie podane są dwie głoski, pierwsza jest wariantem podstawowym, druga możliwym alofonem.
Spółgłoski nosowe występują tylko na początku morfemu.
Struktura sylaby (C1)V(C2), gdzie C1- dowolna spółgłoska, V - samogłoska, C2 - spółgłoska oprócz labializowanych i nosówek.

Kwadracik

dwÓznak?

Eh, wszelkiego rodzaju innowacje ortograficzne i dynozaurzenie stają się ostatnio na forum niezwykle popularne Razz

Kwestja zależy od tego, jak nosówki funkcjonowałyby w języku - jak jako osobne fonemy, i w dużej liczbie - to jestem jak najbardziej za tyldami.

Hapana Mtu

Udawajcie, że tam jest "dwuznak". Teraz już nie poprawię ankiety. Embarassed

Nosówki będą jako osobne fonemy i w dużej liczbie, ale nie każda będzie oznaczana w piśmie, np. erlëkerleitę [ɛɾɛqɛ̃ɾɛĩtɛ̃] (przy okazji można zacząć się domyślać roli dierezy w wyrazach złożonych).

Dynozaur

Leto Atryda

W rosyjskim jest двух, więc polska pisownia jest nieetymologiczna.

Kwadracik

Dynozaur, pisanie w każdym temacie o czym nie będziesz mówił jest trochę dziecinne Wink

Ps. Nareszcie jakaś drżąca wargowa Razz

Poza tym, [qʷ] wydaje mi się baaardzo dziwne. I ciekawi mnie, jak ma się dystrybucja [s] i [ʃ].

Hapana Mtu

Leto Atryda

Hapana Mtu

Leto Atryda

Hapana Mtu

Hapana Mtu

OK, to kiedy losy ankiety są przesądzone, można powoli brać się za prezentację języka.

Fonetyka języka i opis Rowanków są w pierwszym poście.

Erlëkerleitę [ɛɾɛqɛ̃ɾɛĩtɛ̃] to język Rowanków. Erlek znaczy język, erleitę - jak można było przeczytać wcześniej - to nazwa własna Rowanków. Spolszczona nazwa języka to j. rowański.

Podstawowe informacje
Język jest aglutynacyjny, zawiera wyłącznie przedrostki, ma budowę ergatywną i sześć (przynajmniej wstępnie) klas rzeczowników. Najczęstszy szyk zdania to VOS.
W j.rowańskim obowiązują jednocześnie dwa typy harmonii samogłoskowej - harmonia miejsca artykulacji (przednie/tylne) oraz harmonia nosowa. Harmonia działa wstecz!

opozycje samogłosek w prefiksach:
a/e/ą/ę
u/i/ų/į
ua/ie/uą/ię
au/ei/aų/eį

Uwaga! Przy podawaniu form prefiksów będę podawać tylko wersje tylne i przednie, bo wersje nosowe i nienosowe w zapisie łacińskim wyglądają tak samo (patrz niżej). Należy jednak cały czas pamiętać, że każdy prefiks jest czteropostaciowy.

samogłoski możliwe w jednym wyrazie niezłożonym:
a/u/au/ua
e/i/ei/ie
ę/į/eį/ię
ą/ų/aų/uą

Wyraz z samogłoskami nosowymi poznajemy po ogonku przy ostatniej samogłosce (erleitę "Rowanek" [ɛ̃ɾɛĩtɛ̃]). Jeżeli w wyrazie złożonym złamana zostanie harmonia nosowa i przed członem nosowym pojawi się człon nienosowy, to nad ostatnią samogłoską członu nienosowego stawiamy dierezę.
erlek [ɛɾɛq] "język" + erleitę [ɛ̃ɾɛĩtɛ̃] "Rowanek" = erlëkerleitę [ɛɾɛqɛ̃ɾɛĩtɛ̃] "j. rowański"
Jeżeli harmonia zostanie złamana, ale człon nosowy będzie pierwszy, to nie potrzeba dierezy.
plaųp [pʷɒũp] "kij" + geireplese [ŋɛiʀɛpʷɛʃɛ] "wosk" = plaųpgeireplese [pʷɒũpŋɛiʀɛpʷɛʃɛ] "świeczka"

Ponadto łacińska ortografia dla j.rowańskiego nie używa dużych liter dla nazw własnych. Można je oznaczać 'biorąc w takie nawiasy'. Wiąże się to z faktem, że w piśmie Rowanków nie ma odpowiedników małych i wielkich liter, nazwy własne zaś - jeśli w ogóle chce się je wyróżnić - otacza się ramką.

Gramasia
Na początek weźmiemy system osób.

Podstawowe zaimki osobowe:
zek - ja, my ekskluzywne
uatla - ja, my ekskluzywne (grzeczniej)
uvą - my inkluzywne
kavų- ty, wy
atla - ty, wy (grzeczniej)
iz - on, ona, ono, oni, one, to, te... (określone)
azla - coś (nieokreślone)

Kategoria mnogości przy zaimku wyrażana jest opcjonalnie przez reduplikację pierwszej sylaby zaimków:
zezek - my ekskluzywne
tluatla - my ekskluzywne (grzeczniej)
kaklavų- wy
atlatla - wy (grzeczniej)
iziz - oni, one, te... (określone)
azlazla - cosie (nieokreślone)

Prefiksy czasownika wyglądają następująco:
ze, za - ja, my ekskluzywne
te, ta - ja, my ekskluzywne (grzeczniej)
me, ma - my inkluzywne
i, u - ty, wy
tle, tla - ty, wy (grzeczniej)
zi, zu - on, ona, ono, oni, one, to, te... (określone)
ei, au - coś (nieokreślone)

W odmianie czasowników nieprzechodnich obowiązuje schemat prefiks osoby+prefiks czasu+rdzeń. Wykonawca występuje w absolutywie (forma słownikowa, bez prefisku). Zaimki można pomijać.

Dla przykładu weźmy sobie kilka czasowników nieprzechodnich...
ra "być"
mę "biec"
fųt "iść"
sleif "spać"
...i odmieńmy je w czasie teraźniejszym chwili obecnej (temat ti/tu):
zetimę "biegnę, biegniemy bez ciebie"
tatufųt "biegnę itd. (grzecznie)"
matura erleitę su* "jesteśmy Rowankami (bez ciebie)"
itisleif "śpisz"
tletisleif "śpisz (grzecznie)"
zutufųt erleitę su "ten Rowanek idzie"
autufųt erleitę su "jakiś Rowanek idzie"

*klasyfikator, dokładniej omówię później

Negacja czasowników nieprzechodnich polega na zamienieniu kolejności prefiksu czasu i osoby:
tuzufųt erleitę su "ten Rowanek nie idzie"
tuaufųt erleitę su "jakiś Rowanek nie idzie"

Na dziś starczy.

Hapana Mtu

Klasy rzeczownika
Jest ich (na chwilę obecną) sześć. Każdy rzeczownik przynależy do jednej z klas. Klasę poznajemy po klasyfikatorze, który stoi po rzeczowniku i po wszystkich jego przydawkach (np. przymiotnikach, przydawce dzierżawczej).

klasyfikatory (mają tylko jedną formę):
I su
II tu
III pu
IV zlu
V hu
VI mu

przykłady:
evit su "worek"
pierįk tu "kamienna chatka"
sluahą pu "dąb"
faut zlu "sikorka"
auta hu "śnieg (padający)"
puarara mu "bycie (czynność)"

Co znamienne, klasyfikatory bywają też używane z imionami i nazwami własnymi. W takim przypadku dzieci (osobniki przed inicjacją, która u Rowanków zwykle ma miejsce około 50ego roku życia) należą do klasy II, dorośli - do klasy I, zaś zmarli (zwłaszcza przodkowie) i wyjątkowo poważani starcy - do III. Przykłady:
tatura 'evetezer' tu "jestem (niedorosły) Ewetezer (grzecznie)"
tuura 'karusu' su "nie jesteś (dorosłym) Karuszym"
zipleikmę* 'rlauarosla'** pu 'usutus' pu "(przodek) Uszutusz biegł do (przodka) Warosza"

*pleik, plauk - czas przeszły jednokrotny do opowieści o czasach przodków
**rla, rle - przedrostek ruchu ku czemuś

Od tej pory wszystkie nowe wyrazy będą wprowadzane wraz z klasyfikatorem.

Mnogość rzeczowników oznacza się opcjonalnie przez podwojenie klasyfikatora, np.
sluahą pupu "dęby"

Liczebniki
System liczebników u Rowanków bazuje na czwórce i dwunastce.
1 ras
2 uą
3 ber
4 sa
5 rassa (1+4)
6 uąsa (2+4)
7 bersa (3+4)
8 sasa (4+4)
9 rassasa (1+4+4)
10 uąsasa (2+4+4)
11 bersasa (3+4+4)
12 puhų
13 räspuhų (1+12)
14 uąpuhų (2+12)
...
23 bersasäpuhų (3+4+4+12)
24 puhųuą (12x2)
25 räspuhųuą (1+12x2)
...
36 puhųber (12x3)
...
48 puhųsa (12x4)
...
60 puhųrassa (12x(1+4))
...
132 puhųbersasa (12x(3+4+4))
...
143 bersasäpuhųbersasa (3+4+4+12x(3+4+4))
144 mauka
...
1728 ezlevę
...
2009 rassäpuhųbersasamaukäezlevę (1+4+12x(3+4+4)+144+1728)

Uwaga! Po rzeczownikach określanych liczebnikiem nie stawia się klasyfikatorów. W liczebnikach zaczynających się od 4 (sa) obowiązuje zasada zmiany nagłosowego s- na spółgłoskę z klasyfikatora właściwej klasy.
Nazwy cyfr tworzy się przez złożenie z wyrazem aklavaų hu "cyfra". Takie złożenia należą do klasy hu.

Przykłady:
evit uą "2 worki"
evit sa "4 worki"
pierįk ta "4 kamienne chatki"
sluahą pa "4 dęby"
faut zla "4 sikorki"
vetęk zla "4 talerze"
vetęk berzla "5 talerzy"
aklavaų ras "1 cyfra"
aklavaų ha "4 cyfry"
aklavaų hasa "8 cyfr"
puarara ma "czterokrotne bycie"

aklavaųras hu "jedynka (cyfra)"
aklavaųras ras "jedna jedynka (cyfra)"

Vilén · Gość

Hapana Mtu