Conlanger

bandziol20

.. albo i zachować. Wink

Mnie to balansowanie specjalnie nie przeszkadza, a jeśli autorowi tak łatwiej to okej.

Myślę, że wątpliwości Autora wynikały z tego, że bardzo często utożsamia się czy też przypisuje jakiś wariant fonetyczny z jakimś konkretnym już zapisanym znaczkiem w IPA. A tych znaczków jak wiadomo, choć jest od groma i ciut ciut Mad

, to jednakowoż będzie to zawsze ograniczona ilość. Wskutek tego może powstać (mylne) wrażenie, że głoski zmieniają się w sposób skokowy (dyskretny).
"Balansowanie" kojarzy mi się tu z procesem bardziej płynnym (ciągłym). Smile

Khem.. :

Wariant fakultatywny - czyli okazjonalny, tzn. nie uwarunkowany pozycją. Istnieje tu gradacja OD cech okazjonalnych, powszechnie spotykanych DO cech jednostkowych, indywidualnych. Warianty mają charakter powszechny, gdy nie są uważane za błędy lub odstępstwa od normy, z kolei na odwrót : warianty indywidualne pojawiają się u różnych członków danej społeczności językowej jako objawy wymowy wzorowej, lokalnej, środowiskowej, patologicznej itp. Warianty fakultatywne mogą być świadomie stosowane do celów stylistycznych, por. pol. ŭ (niezgłoskotwórcze) : ł ( kresowe, sceniczne) jako postaci realizacyjne fonemu ł.

Wariant kombinatoryczny - Wariant fonetyczny tego samego fonemu uwarunkowany różnym otoczeniem fonetycznym, czyli różną pozycją (stąd nazywany także pozycyjnym) w wyrazie.

Wg N. S. Trubeckiego zachodzą tu 3 wypadki :

1) Jeżeli w danym języku istnieje z jednej strony grupa dźwięków (a1, a2, a3 ...) występujących tylko w pewnej określonej pozycji, z drugiej zaś strony tylko jeden dźwięk (a), który w tej właśnie pozycji nigdy nie występuje, to ten jeden dźwięk(a) stanowi właśnie wariant kombinatoryczny tylko tego dźwięku grupy (a1, a2, a3,...), który mu jest akustycznie wzgl. artykulacyjnie najbliższy.
2) Jeżeli w danym języku istnieje z jednej strony grupa dźwięków pojawiających się tylko w pewnej określonej pozycji, z drugiej zaś grupa dźwięków, które właśnie w tej samej pozycji nie mogą występować, to wtedy między każdym dźwiękiem grupy pierwszej a każdym najbliższym mu akustycznie (tzn. brzmieniowo) lub artykulacyjnie (tzn. w sposobie wymowy) dźwiękiem grupy drugiej zachodzi stosunek wariancji kombinatorycznej.
3) Jeżeli w danym języku istnieje tylko jeden dźwięk, który pojawia się wyłącznie w pewnej określonej pozycji, i tylko jeden dźwięk, który właśnie w tej pozycji nie występuje, wtedy oba te dźwięki mogą być traktowane jako warianty kombinatoryczne jednego fonemu (o ile nie tworzą pośredniej *opozycji fonologicznej).

Funkcja wariantów kombinatorycznych ma charakter przedstawieniowy (czym różnią się one od wariantów fakultatywnych, których część tzw. *warianty stylistyczne, posiada funkcję dystynktywną na płaszczyźnie ekspresywno-impresywnej), ale o charakterze pomocniczym (towarzyszącym). Warianty te bowiem albo współdziałają w sygnalizowaniu granicy wyrazu (morfemu), albo sygnalizują fonem sąsiedni, podkreślając w ten sposób jego wartość dystynktywną (tzn. wyróżnieniową). Typowym przykładem wariantów kombinatorycznych w języku polskim jest para spółgłosek n : ŋ (n zębowe : n tylnojęzykowe) : renta : reŋka (ręka)

Leto Atryda

Canis

pittmirg

Swoją drogą, od czasów liceum mawiam dojazd, od dojechać kogoś.

bandziol20

Leto Atryda

Canis

bandziol20

Canis

Mała zmiana - od teraz słówka на i но (łączą podmiot z czynnością wykonywaną) oraz końcówka wyrażająca możliwość ік zapisywane są razem z rzeczownikami. I tak były od dawna wymawiane łącznie, a tak będzie bardziej aglutynacyjnie i bez komplikowania.

Canis

Kolejny niezobowiązujący szkic łacinki ahtialańskiej. Wiele liter ma dwa lub więcej wariantów, które pomogą rozróżnić wymowę, gdy jest to konieczne.

Samogłoski podstawowe: a e i ī ı o u
I, ı to [ɨ]. Wiem, że przez to będzie nieco turecko (İTNOVI staną się powszechne), ale jest to dobre rozróżnienie, bo "y" będzie służyć wyłącznie jotowanym.
Ī istnieje dla odróżnienia od digrafu ii.

Samogłoski rozszerzone: a ä e ë i ī ı ĭ o u ü
Ä oznacza [ɑ], zaś ü [y]. Jako że przekształcenia [ɛ] oraz [oː] w [ə] są nieoficjalne, ë wcale nie jest też zalecane, ale krzywda się nie stanie, gdy ktoś ich użyje. Ĭ lub ǐ oznaczają [ɯ] pojawiające się w miejsce [ɨ] na końcach słów.

W ten sposób porównajmy wersję podstawową i rozszerzoną:
Cyrylica: Кады (lata)
Podstawowa: kadı
Rozszerzona: kädĭ

Jotowane: ya, ye, yo, yu, yı
Retrojotowane: ay, ey, oy, uy, ıy
Długie: aa, ee, ii, ī, oo, uu, ıı.

Zjawisko litery czytanej "akwa" jest trudne do rozwiązania, więc się szczególnie nie wysilałem i zapożyczyłem z cyrylicy podobne graficznie rozwiązanie: ă.

Nosówka ã (an-, -an-, -ant (nigdy -an!) to wyłącznie opcja. Raczej się jej będzie unikać, bo nie jest ona oficjalna, choć powszechna.

Spółgłoski pozwólcie, że będę przedstawiał w partiach.
I
Spółgłoski podstawowe: b g ġ d z c ċ ç ṭ j k
Co do niektórych nie miałem pomysłu. Ġ to [ɣ]. C [ʦ], ċ [ʨ], ç [ʧ], podobnie będzie z s. Chciałbym najbardziej model kropka nad - kropka pod, ale nie ma "c" z kropką poniżej, a ponadto wolałbym nie robić rewolucji, w obecnej transliteracji właśnie już jest ç i ş. Ṭ to [θ]. J - [j].

Spółgłoski rozszerzone: b g ġ d ḋ z c ċ ç ṭ ȷ k
Ḋ to [ð]. Dźwięk ten normalnie nie ma prawa się pojawić. Dialektalnie jednak czasem się pokazuje, wchodzi za normalne d. J w formie wielkiej litery nie ma rozróżnienia, lecz mała może nie mieć kropki: ȷ. W takiej formie oznacza ona [ʝ].

II
Spółgłoski podstawowe: l ŭ w kn m n ṅ x p r s ṡ ş
L oznacza [ɮ], [l] lub [ɫ], zależnie od słowa. Nie obrazicie się, że ŭ zaliczyłem do spółgosek? Oczywiście względem alfabetu leży w samogłoskach (różnica z oryginałem, trudno, nie chcę żadnych w), ale teraz grupuję fonetycznie. Ŭ to [w]. W zaś oznacza [v]. Kn, dwuznak, to [k] z plozją nosową. Ṅ to [ɲ]. X oznacza [ks]. R albo [ʀ], albo [ɾ] (z reguły między samogłoskami). Ṡ to [ɕ], ş [ʃ].

Spółgłoski rozszerzone: l ḷ ŭ w kn m n x p r ṛ s ṡ ş
L to [l], ḷ to [ɮ]. Ṛ oznacza [ɾ].

III
Spółgłoski podstawowe: t v f q h ps ḥ (ħ)
V wymawia się [β]. F zaś mimo wszystko najczęściej [f], ale teoretycznie powinien to być dźwięk [φ]. Q to [kʰ] bądź [qʰ]. Ḥ lub ħ (opcja) to [ʜ] lub słabsze [ħ].

Spółgłoski rozszerzone: t v ṿ f ff q qq h ps ḥ (ħ)
Ṿ oznacza v, które wymawiane jest [v]. Rzadko, lecz bywa i tak. Ff to [φ], niestety trudno znaleźć diakrytyk do f, więc podwoiłem. Podobnie zrobiłem z qq, które oznacza [qʰ].

IV
Dwuznaki są opcją. Można je pisać oryginalnie, ale podaję także opcję diakrytyczną.
Dwuznaki (w piśmie ahtialańskim): ṙ ğ
Ṙ to [ʁ], odpowiada mu dwuznak rh, oraz ğ to [ʢ], jemu odpowiada ğ.

V
Ejektywy i mlaski
Ejektywy: pp tt çç kk k’ ss
Pragnę przypomnieć, że "ss" ma podwójny sposób wymowy. Albo jako ejektyw (de facto rzadziej i jest to raczej nowszy wymysł) albo jako coś, na co symbolu na razie w IPA nie znalazłem; szumiąca zębowa, ale produkowana przy pomocy nie języka i zębów, ale zębów szczęki i żuchwy (coś jak [φ] ale zębowo), język leży nisko, luźno.
Mlaski: n’ (c’) t’
N’ i wariant graficzny c’ to mlaski zębowe, niezbyt powszechne, ale występujące w kilku wyrazach. T’ to bardzo silny podniebienny mlask.

Teoretycznie istnieje też właściwa geminancja/przedłużenie spółgłoski. W cyrylicy do tego służy titlo, tutaj naprawdę nie wiem. Raczej ”, jak w z”u..

Cudzysłowy to «». Superpartykuły oznacza się za pomocą poprzedzającego je znaku ¬. Cyfry to standardowe od 0 do F. Systemu dziesiętnego raczej się nie używa.

Przykład zastosowania:
Cyrylica: Ҁыркаі Ахтіаља (sє ю кієнау паљан кыркає Ахтіјаљља, ахтіанті ҁыркӓјі Ахтіала), трєно Ахтіаља - ітнов ю 5 коахуы хін Мікуі пуду хін sаіма Хаівоорі, хін даs-ноs хат фујаац єт Амуљті трєно хін уs-ноs єт Макратіа. Ір гранті бааs ю sаіма sє дзона ю ампіма хін вєрха коахуы; ω іsтаіхоро ю ҳаван діsтанsокє хін ітнов ю јауа гранті коаху пантуант sє емпоянт Ємтљє Ахтіаља, Ӳныті, Унакта, Sуарна sє Кауркан. Юрт єт Іна хакъ хєнно љацєдавsт, хамана, sє ампіма.
Podstawa łacinka: Qırkai Ahtiala (se yu kienau palan kırkae Ahtijal”a, ahtianti Qırkayji Ahtiala), treno Ahtiala - itnov yu 5 koahuı hin Mikui pudu hin saima Haivoori, hin das-nos hat fujaac et Amulti treno hin us-nos et Makratia. İr granti baas yu saima se dzona yu ampima hin verha koahuı; yo istaihoro yu ḥavan distansoke hin itnov yu jaua granti koahu pantuant se empoyant Emtle Ahtiala, Yınıti, Unakta, Suarna se Kaurkan. Yurt et İna hak’ henno lacedavst, hamana, se ampima.
Rozszerzona łacinka: Qırkai Ähtiaḷa (së ȷu kienau päḷän kırkae Ahtijaḷ”a, ähtianti Qırkayji Ahtiala), treno Ähtiaḷa - itnoṿ ȷu 5 koahuĭ hin Mikui pudu hin saima Haivëëri, hin das-nos hat fujaac et Ämulti treno hin us-nos et Mäkratia. İr granti baas ȷu saima së dzonä ȷu ämpimä hin verha koahuĭ; yo istaihoro ȷu ħavan ḋistansoke hin itnoṿ ȷu jaua granti koahu pantuant së empoyänt Emtle Ähtiaḷa, Yınıti, Unakta, Suarna së Kaurkän. Yurt et İnä häk’ henno lacedavst, hamana, së ämpimä.

Edit: poprawilem bledy.

Feles

Canis

Rozumiem. Wypowiedzcie sie prosze jak to wg was wyglada. Zwyczajnie subiektywnie - ladnie? Czy cyrylica lepsza?

Przyklad uzycia macie jeszcze tu:
[link widoczny dla zalogowanych]

Hapana Mtu

Feles

Ja nadal sądzę, że ahtialański potrzebuje dedykowanego conscriptu.