Conlanger

Canis

Guno jest krejzi (za co lubię ten conlang), podobnie jak literka ŀ, ale do turko-podobnej ortografii słabo mi pasuje¹...

Zauważcie, że ahtialański w cyrylicy też wygląda nieco turkijsko... a raczej, syberyjsko. Nic przypadkowego, choć najśmieszniejsze jest to, że wydźwiękiem celowałem w niderlandzki (acz mocniej chyba trafiłem w szwedzki już niż niderlandzki... no ale a priori to a priori).

¹Wiem, że brzmię jak baba, która się zastanawia, czy do sukienki pasują jej buty czarne czy niebieskie, ale Bogu dzięki nie mam większych problemów z tym językiem xDDDDDDDDDDDD

Toivo

A czy to [w] pochodzi historycznie od zwałczonego [ɫ]? Bo jeśli nie, to chyba wszelkie pochodne literki L nie mają zbytnio sensu.

Canis

Vilén · Gość

Canis

Z tym, że zamierzałem dać ұ do [ɥ], choć nie wiem czy w ogóle wprowadzę ten dźwięk (ostatnio jestem bardziej na nie, pojawia się jedynie tam, gdzie jest długie [y], np. Күүнүү ['kɥynyː], ale nawet jeśli to porzucę, to bardzo poważne zdaje się być [ʉ]/[ɯ], które jako ostatni¹ z niezapisywanych dźwięków będzie zapisany (skoro już robię fonetyczną ortografię), w łacince pewnie jako ů (jest mnóstwo słów z [ʉ], np. wg obecnej ortografii "нөр" (nör, okno/szyba) albo ныхон (nıhon, wygląd)).

Wiecie, nie zrozumcie mnie źle; większość z tych dźwięków, które wprowadzam niby co jakiś czas, już istniała w ahtialańskim, ale rozprzestrzeniła się do tego stopnia², że bardziej się opłaca wprowadzenie 30240932432 znaków, zamiast próbowanie ogarnięcia pisma, którego ortografia nie odpowiada wymowie. I pomyśleć, że zaczęło się dawno temu od "lu" ([ly])...

¹Serio, kompletowanie alfabetu ahtialańskiego i opracowywanie fonetyki jest na ukończeniu.
²Nawet nie chcę myśleć, w ilu słowach muszę wymienić dawniejsze "e", "oo" oraz "o" na "ö".

Vilén · Gość

Swoją drogą, czy mi się wydaje, czy nazwa Haivööri oznacza dosłownie po ahtialańsku „środek kolacji”? ;p

Canis

Nie, dlaczego? Surprised

Hai to środek (w sensie centrum, bo "w środku" to zwroty hin/sen taar), ale kolacja to haik.

Vilén · Gość

Canis

Zauważ piękną grę słów, w języku, w którym w archaicznych czasach pewną mnogość wyrażało się przez ver oraz podwojenie słowa (anazı - psy, anaz anazı - dużo psów, ver anaz anazı - mnóstwo psów), co w pewnym sensie czyni się i dziś, masz złożenie dwóch pamięciowych synonimów, dające potęgujący się efekt.
Pamięciowych, tzn. prawdopodobnie powstały przez to, że nie umiałem/nie chciało mi się w słowniku doszukać się pewnego tłumaczenia, więc zwyczajnie poszedłem na łatwiznę i zamiast szukać do skutku (nie mając gwarancji, że słowo w ogóle istnieje), po prostu utworzyłem nowe. Wiele ahtialańskich synonimów właśnie powstało w ten sposób.

Haivööri to środek środka, centrum nad centra, jak myślano w starożytności.

_______________
Co do tej końcówki -avst, szczerze, nie jestem w stanie ani odpowiedzieć kiedy, ani jak, ani jakie wstawki wpadają przy dostawianiu końcówek i nie do końca nad tym panuję, choć jest to dosyć (co ciekawe) konsekwentne... podobnie przy tworzeniu języków, kiedyś takie szczepy jak Pomeradai były możliwe, dziś napisałbym Pomeraiyedai (czemu nie -aye? choć w sumie zlepki aye się rzadko widuje).
Końcówką pewną jest -vst, wstawiłem pewnie -a-, żebyśmy nie mieli superclusterów, ale niekonsekwencja w tym języku jest olbrzymia, to pewne, no bo skoro haik - haikavst, to czemu ibik - ibiknovst (nie dość, że przez o, to jeszcze jakieś n wskoczyło, polonizm?)? Często może mieć znaczenie tutaj pochodzenie, wydźwięk słowa bądź fonemu.

Canis

Dziś wam opowiem o czymś ciekawym: o rodzajach gramatycznych w języku ahtialańskim.

W języku ahtialańskim DOMYŚLNIE nie ma gramatycznego rozróżnienia płci. W języku polskim powiedzenie o kimś "ono", niezależnie czy to do/o mężczyźnie czy o kobiecie, oznacza uprzedmiotowienie, jest więc obraźliwe. W języku ahtialańskim takiego pojmowania sprawy W OGÓLE nie ma. "Ono" mówi się o wszystkim jak leci. Kwadracik jest ono, Paweł Ciupak jest ono, jasnysfinks jest ono, Janko Gorenc jest ono, Barrack Obama jest ono, ja wzięłom gościa za twarz, ona poszło w lewą stronę, a Constantine Frank Hawkman wyleciało z forum. W niektórych przypadkach, takich jak "Bóg", nawet używanie form rodzajowych jest niestosowne, czy nieprzyzwoite.

W tym momencie zaczynają się schody.
Ja (jestem) - var (hak’)
Ty - lu (hak’a)
On - ke (hat)
Ona - ka (hat)
Ono - ki (hat)
My - na (hak’a)
Wy - ska (hag’a)
Oni (m) - le (hat)
One (f) - la (hat)
One - li (hat)
Końcówka czasownika męska - -vste
Końcówka czasownika żeńska - -vsta
Końcówka czasownika nijaka - -vst
Czas przyszły - -vstaak(a/e)
Czas przeszły - -vstart(a/e)
Czas przeszły dokonany - -vst(a/e)aran
Dodam kilka słów na mały słowniczek:
Ṡmu - "ten/ta/to, który"
Neelu - imię męskie
El - pomiędzy
Beypas - szczęście
ŀamine - bezpieczeństwo
anvuuvst - znaleźć
kir - ale
kastavst - uciekać
sar - dość uniwersalne słowo, dosł. "od", "z"

(se - "i")

Patrzcie to:
Ṡmu Neelu ke hataaran el beypas se ŀamine.
"ke hataaran"
Var anvuuvstart kir ka kastavstarte sar var.
"ka kastavstarte"
...co do stu diabłów?

Otóż w ahtialańskim nie dość, że rodzaje istnieją, są używane, to jeszcze potrafią się zmieniać, nawet zaraz obok siebie. Powstają zdania typu:
"Chciałem go złapać, ale mi uciekła."
Gdzie "go" i "uciekła" odnoszą się do tej samej osoby.
Nie ma mowy o pomyleniu funkcji końcówek. Każdy facet może o sobie mówić "anvuuvste" albo "anvuuvst" (ok. 72% Ahtialańczyków użyłoby tej drugiej formy), a kobieta "anvuuvsta" bądź "anvuuvst" i w tym przypadku nie może zamienić rodzaju, ponieważ mowa o sobie. Jeśli zaś chodzi o rozróżnianie rodzajów innych obiektów, bywa bardzo, bardzo dziwacznie.

Zauważcie też, że nie wolno zmieniać sobie kiedy i jak się chce. Kiedy np. rozmawiamy w trójkę, ja mówię z drugą osobą o tej trzeciej, to za zdanie:
"Ke hatart se freo hat ka" (On był, ale teraz ona jest)
dostanie się w pysk. Najczęściej chodzi o to, do kogo w jakich sytuacjach się zwracamy i o kim mówimy, ale również zależy to od czasu i następstwa wydarzeń.

Dokładne reguły dotyczące tego zjawiska nie są uściślone, ale mogę to zrobić w każdej chwili, wymaga to jednak poświęcenia sprawie nieco więcej czasu, także na razie tylko opisuję, że coś takiego istnieje.

Feles

Canis

Ablatyw, posesyw to prędzej yu.

Canis

OK, parę nowości.

Po pierwsze uregulowałem już kwestię ө (ö). Jest to dźwięk dziwnie się zachowujący jak na ahtialański, ale prawda jest taka, że brak asymilacji samogłosek odbił się na obecności przegłosu i dał dosyć potężny ich rozrzut. Tym razem nie będę tworzył nowych znaków dla bliskich sobie dźwięków i dosyć ogarniętych regułą, która przedstawia się następująco:
- Przegłos nie istnieje w środku słowa, gdyż jest wynikiem asymilacji spółgłoski na następujące po niej "o" lub rzadziej "e" (jeśli pamiętam, to tylko), w środku słowa znajduje się więc przegłos w formie CZYSTO ahtialańskiej: /ɘ/. W wymowie mocniejszej może ulec zmianie w [ɤ] bądź przegięte w sile [ɨ].
- Nowa samogłoska pojawia się w pozycji inicjalnej na początku słów. To nie jest proces historyczny, ale ujęcie nowej, bardzo podobnej samogłoski dla innych słów (takich jak өн, өзрєму, өкєрє). W takich sytuacjach wymowa brzmi /ø/, przy czym mimo wszystko warto zrobić ten dźwięk nieco bardziej napiętym. Ahtialański generalnie wymaga ostrej, gwałtownej, zdecydowanej wymowy, a język potoczny potrafi z tym naprawdę przegiąć.
- Iloczas. Ponieważ jest to jedyny prawdziwy przegłos w ahtialańskim (no, może /u/ do /y/ po /l/), przesunięcie nie zatrzymało się jedynie na poziomie pojedynczej samogłoski, ale we wzdłużonej samogłosce zachodzi do końca. Pierwotnie było to /ø̯ɘ/, ale zagięcie dźwięku było tak silne, że wymawiane jest to obecnie jako /ɨ̯ɘ/, ale warto pamiętać, że początek dyftongu jest tak silnie ściśnięty, że wahałem się czy nie zapisać /ˁɨ̯ɘ/, ale /ˁ/ tyczy się chyba tylko spółgłosek, a dwuznak өө akurat nie wywołuje cofnięcia się poprzednich spółgłosek, więc lepiej nie cudować.

Druga sprawa - usuwam literkę Ї ї. Nie dość, że nie ma jej w piśmie ahtialańskim (a to jest skrajna podstawa w ogóle ewidencji litery), to jeszcze jest kompletnie zbędna. Jej funkcję spełnia często и. W razie potrzeby zawsze można zrobić јі. Ahtialański jest masakryczny jeśli chodzi o jotowane-retrojotowane-ј-і-и, więc już nie ma co przeginać struny.

Aczkolwiek... rozważam, czy nie uhonorować ө robiąc z tego literę królewską, czyli taką samogłoskę, która dysponuje własną wersją jotowaną i retrojotowaną. Jeśli się na to zdecyduję, użyję Ә ә dla /jɘ/ i Ӫ ӫ dla /øj/ (zauważcie, że wszystkie retrojotowane mają diarezę).
Przypomnę, że rozważałem zrobienie litery królewskiej z ү /y/, ale zrezygnowałem.

I teraz coś poważnie istotnego: wprowadzam końcówkę dla czasowników wykonywanych w liczbie mnogiej. Pierwotnie w ogóle jej nie było, więc będzie używana rzadko (acz w tym conlangu niczego nie można być pewnym), tylko wtedy, kiedy to naprawdę konieczne.
Owa końcówka została używa w słowie ӓшавsтырыљыы ayşavstırılıı (sprawują władzę), sądzę jednak, że prawidłowa forma to będzie рыљыы/ырыљыы , w zależności od tego, czy rdzeń kończy się na spółgłoskę, czy samogłoskę (jest jeszcze jeden sufiks zachowujący się podobnie, ран/єран, funkcjonujący nieco jak dopełniacz).

I na koniec: nie zdziwcie się, jeśli w słowniku w nowszych wrzutach 3/4 nowych słów będzie miało ө, ү, ұ. Te dźwięki nie są stworzone dla pojedynczych słówek, one mają stać się twarzą ahtialańskiego, podobnie jak pozostałe.

Pozdrawiam Wink

Edit: dodam jeszcze, że nie wiem, czy dobrałem dobry symbol IPA do ұ - /ʉ/. Z nagrań brzmi podobnie, ale to jest samogłoska rozluźniona i bez zaokrąglenia. Może /ɯ/ byłoby lepsze?

Henryk Pruthenia

RWHÔ, mógłbyś vznowić lekcyje ahtialańskievo jazyka?

Canis

Litera l z kropką w środku ostatnio mnie wnerwiła, bo przestała mi wskakiwać z kombinacji klawiszy "shift+alt+/" then "l", w związku z czym trochę mi popsuła regułę, którą się kierowałem przy tworzeniu nowej ahtialańskiej łacinki, która brzmiała: zrób tak, by było czytelnie, ładnie i żeby wszystkie znaki były dostępne z klawiatury polskiej na linuksie...

...panie i panowie, oto powrót bezcennych (bez ceny) i zbytecznych dysput na temat tego, jak zapisać /w/.
Na przystawkę zaserwuję państwu to, co już doskonale znacie: ŭ wygląda mi tragicznie... Zawsze istnieją też opcje ļ czy ľ, ale używanie <l> dla /ɮ/ i ľ dla /w/ to parodia.
Przy tym przyszło mi do głowy coś jeszcze innego, może po prostu <ll>? Akurat /w/ w ahtialańskim zasadniczo nie może (acz to nie reguła) występować przy obok <l> (najprawdopodobniej zamieniłoby się w <u>, a potem w [y]), więc to jest jakaś opcja:
llao, llanik, llamine, Nilla, salldat, till, mioll, sellari, ahtiallume, aylallai, illunald, llen, llanen, llanzu, aqllila ← jak to wygląda?

Wybaczcie mi "ŀ", ale nie mogę tego używać nie mogąc tego wpisać.
Przy okazji - ruszy jakiś temat o guno? Ostatnio znalazłem nawet zeszycik, gdzie miałem dane o tym języku (2008 r.) :p

~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Zbierzmy do kupy wszystkie co nowsze poszerzenia gramatyczne:
a) dwa rodzaje dopełniacza: tak zwany bezpośredni -eran/-ran oraz pośredni kom-kul;
b) ruch: eysekel/sekel od kierunku oraz -ömön/-mön w kierunku;
c) rzadko używana liczba mnoga dla czasowników -ırılıı/-rılıı
oraz dawniejsze:
d) czasy: przeszły -art, przeszły dokonany -aran, przyszły -aak;
e) stałe, częste wykonywanie czynności przez daną osobę -oyd (coś jak polskie -ący, np. [on] zbierający ziarno)

Na razie niewiele, przyznacie? Aktualnie moi naukowcy pracują nad końcówką kierunku "przez coś" oraz konstrukcją gramatyczną dla uproszczenia "zrobić coś czymś", które tworzyło już nieraz kwiatki, zwłaszcza, jak nie było nawet dopełniaczy (piszę ołówkiem → najpewniej "varna lorinavste et adikuv", ale wydźwiękiem to jest już pozbawianie sensu, i to ciężkiego kalibru).
Ponieważ ahtialański nie ma się stać polisyntetyczny, nie chcę WSZYSTKIEGO rozwiązywać końcówkami gramatycznymi; ta ostatnia rzecz prawdopodobnie będzie jakąś trudniejszą konstrukcją gramatyczną opartą na osobnych słowach zamiast wszelkich -fiksów.