Conlanger

uorlord

Język halicki (hl. halickoj, halicka molva) - j. wschodniosłowiański z cechami zachodnimi i południowymi.

* tl, dl > l
np, jela, mylo, holo

* tj/ktj, dj > č, ž
np. sveča, noč, vižu

* l epentetyczne po sp. wargowych zachowało się w większości przypadków
np. zemlia, liubliu, bliudo

* unieruchomienie cząstki zaimkowej w czas. zwrotnych
np. trymaťsia, raduvaťsia, lamaťsia

* nagłosowe e > o
np. oden, ozero, oseń

* brak przejścia końc. 1os.l.poj.cz.ter. -ju > -m
np. behaju, daju, hraju

* brak ściągania j w końc. czasownika (wyjątkek: 1 i 2os.l.mn.)
np. trymaje, dajoš, majoš ale trymame, dame, mate

* ą, ę > u, `a
np. zub, piať, radiť

* g > h (g tylko w nowszych zapożyczeniach oraz po n)
np. hlava, hovoryť, mahyja, Ehypt ale gaz, anglijskoj

* h w zapożyczeniach czytane jako [x] bądź usuwane
np. hyperinflacyja, horor, istoryja, erb, Alina

* akcent swobodny (ale pada w większośći przypadków na przedostatnią sylabę)

* kv, gv zachowały się przed ě, i
np. kvet, hvezda

* w wyniku II i III palatalizacji ch > š
np. šaroj, všako, všetko

* zachowanie odmiany cz.ter. czasownika buť (być): som, još, je, sme, ste, suť

* zaimek wskazujący l.poj. r.m. pochodzący od *tъnъ

* metateza TărT, TălT, TerT, TelT, ărT, ălT > TraT, TlaT, TrěT, TlěT, raT, laT
np. hrad, mladoj, breh, slieď, ravno, lakoť

* jer mocny twardy > o
np. son, krov, synok (wyj. ten)

* jer mocny miękki > e
np. deń, otec, pes

* sonant l/l' > ol
np. solchať, volk, tolstoj, wyj. sonce

* sonant r/r' > or
np. torh, corkva, sorce, wyj. kerk

* po m/p/b/v sonant r/r' > er
np. tverdoj, ceber, smerť

* jać > e
np. devojka, kvet, mlieko

* čě, šě, žě > ča, ša, ža
np. čas, žaba, šalienoj

* zdarza się przejście e przed końcową spółgłoską > o (głównie w końc. 2.os.l.poj.cz.ter.)
np. žyjoš, lamioš, rycor, večor

* zdarza się wstawianie fałszywych jerów na końcu wyrazu
np. brator, vetor, ohoń

* utwardzenie przed e różnego pochodzenia wszystkich spółgłosek z wyjątkiem l i n
np. med, svet, zelo, deń ale lied, snieh, zdravlie

* wzmocnienie miękkości t, d, n

* l, s, z, m, p, b, v pozostają półmiękkie

* archaiczne brzmienie h jako dźwięku welarnego

* j w deklinacji przymiotników uległo ściągnięciu niemal w maksymalnym stopniu
np. ma, moho, bela, veľke, staru

* ji > i

* dwuwargowa wymowa l i v na końcu zgłoski (wyj. zbitki vn, vľ)

* utwardzenie č, š, ž, c, r
np. čystoj, žyvot, kryk, mora

* utwardzenie m, p, b, v w wygłosie
np. zbav, jastrub, lam

* utwardzenie wszystkich z wyjątkiem t, d, l, n spółgłosek przed drugą spółgłoską
np. prosba, potrebnoj, hlasno ale veľko, huďba, hańba

* brak udźwięczniania i ubezdźwięczniania (ubezdźwięcznianie przed spółgłoską bezdźwięczną zdarza się w szybkiej wymowie)

* brak przechodzenia miękkości

* brak zmiękczenia k, h, ch przed e, y
np. kyj, hybať, muche, ruske

* brak ikawizmu

* brak akania

* brak pełnogłosu

* brak sm. długich

* brak wałczenia ("kresowa" wymowa l)

* brak prelabializacji i prejotyzacji

* bywa usuwane nagłosowe j przed a, u
np. ak, ako, už

* enklityczne formy zaimków osobowych
np. mi, ti, si, mu, mia, tia, sia

* w l.mn. zanik podziału na rodzaje

* zanik podziału na formy żywotne i nie żywotne

* końcówka r.m. w przymiotniku to zawsze -oj
np. maloj, zachodnioj, samoj, vašoj

* czasownik w 1os.l.mn.cz.ter. kończy się na -me

* w czasowniku cząstka -uv- w miejscu polskich -ow- i -yw-
np. sliubuvať, buvaj, hruvať

* nieregularne przejście y > u w buť, bul, bula, buli (być, był, była, byli/były)

* uproszczenie deklinacji (większa konsekwencja niż np. w polskim)

* w deklinacji usunięcie palatalizacji spółgłoski przed końcówką -e
np. o matke, muche, bohe, make

* czas przeszły dla 1 i 2os.: przeszła forma czasownika + som/još/sme/ste
np. videl som, rečyla još, pošli ste

* czas przyszły prosty: bezokolicznik z końcówką -imu/imoš/ime/imeme/imete/imuť
np. rabitimu, trymatimeme, lamatime

* w czasownikach 3 os.l.poj.cz.ter. brak końcówki -t
np. znaje, lame, patry, radi

* częste stosowanie rodzimych odpowiedników dla wyrazów obcego pochodzenia
np. liudovladstvo (demokracja), huslo (magia), dejba (historia), vedomosť (informacja)