Conlanger

Mieszko

Stan języka na 400 rok kalendarza newenejskiego.

Głoski i pismo - triskłint ne wriflon

(Nie mogłem wstawić obrazka, bo system mi się do czegoś przyczepiał)

i [ i]
y [ɨ]...[ɘ]...[ə]
e [ɛ]
a [a]
o [ɔ]
u [ u]
j [j]...[i̯]
ł [w]...[u̯]
l [l]; dl [d̪l̪] [t̪l̪]
n [n̪]; ni [ɲi]; nj [ɲj]...[ɲ]; [ŋg]; [ŋk]
m [m]; mf [ɱf] mw [ɱv]
r [r] (na końcu wyrazu [r̥] - bezdźwięczne)
z [z]
w [v]
ż [ʐ]...[Ʒ]
g [g]
d [d̪]
b [ b]
h [x]
s [s]
f [f]
sz [ʂ]...[ʃ]
k [k]
t [t̪]
p [p]

Gdy są zapisane dwie samogłoski pod rząd, między nimi jest wymawiane zwarcie krtaniowe [ʔ]. Przykład: dual [d̪uʔal] w przeciwieństwie do dłal [d̪wal]. Dwie te same samogłoski zapisane pod rząd NIE są wymawiane jak długa jedna samogłoska.

Głoski ulegają zmiękczeniu przed i i j. (nie znalazłem w tablicy znaków małego j)

Jednej literze newenejskiej odpowiada jeden fonem. W polskiej transliteracji można bez problemu używać "sz", ponieważ połączenie głosek [s] i [z] nigdy nie wystąpi w języku newenejskim.

Głoski z, w, ż, g, d, b nigdy nie stykają się z głoską bezdźwięczną ani nie stoją na końcu wyrazu. Wtedy stają się bezdźwięczne. To zjawisko występuje głównie w obocznościach i przy tworzeniu wyrazów pochodnych:
juk (południe) - jugal (południowy)
tris (mówić) + głin (dźwięk) -> triskłin (głoska)
W przeciwieństwie do języka polskiego zmianę dźwięczności zaznacza się w piśmie.

Litery się pisze od lewej do prawej, w liniach z góry na dół. Koniec zdania oznacza się końcem akapitu - resztę linii zostawia się wolną i zaczyna od następnej. Znaki diakrytyczne są następujące:
^^ znak zapytania
^^^ wykrzyknik
^^^^ oznacza mniej więcej to dwukropek i nawias zamykający Smile

Części mowy? zdania? składni? - Uszewrejt

Uszewrej (dosł. użycie) - właściwość obiektu (słowa lub struktury) sterująca użyciem go w strukturze. (Zobacz część "Składnia".)

Język newenejski wyróżnia 5 użyć, do których mogą należeć pojedyncze wyrazy:

Nem - rzeczownik (dosł. nazwa albo imię); skrót N
Alewrej - przymiotnik (dosł. właściwość); skrót A
Dełen - czasownik (dosł. działanie); skrót D
Nestrołel - spójnik (dosł. coś łączącego, łącznik) lub przyimek; skrót E
Kłiwetel - pytajnik; skrót K; są tylko 2 pytajniki: ki i kłi.

Niektóre wyrazy mogą należeć do kilku "części mowy".

Struktury mogą przyjmować więcej użyć. Poza wymienionymi powyżej użycia mogą być następujące:
Nestrołal strołen - wyrażenie przyimkowe; skrót NS
Slewren - zdanie; skrót S
Kłiweten - pytanie; skrót KŁ

Morfologia - Pristejelt

To zmiany formy stosuje się przedrostki i przyrostki.
Dla czasownika:
- brak przedrostka - czas teraźniejszy
- ty- - czas przeszły
- ly- - czas przyszły
- dy- - tryb rozkazujący (przy mówieniu do drugiej osoby liczby pojedynczej pomija się podmiot).
Dla przymiotnika:
- brak przedrostka - stopień równy
- ty- - stopień wyższy
- ny- - stopień najwyższy
Dla rzeczownika:
- brak przyrostka - liczba pojedyncza
- -t - liczba mnoga
- -yt - liczba mnoga dla rzeczowników zakończonych w liczbie pojedynczej na t (np. blit -> blityt)

Słowotwórstwo to osobna historia.

Składnia

Składnia jest opisana za pomocą struktur. Struktura (strołen) to połączenie dwóch obiektów (słów lub innych struktur). Oba obiekty składowe struktury posiadają określone użycie, struktura też posiada określone użycie umożliwiające włączenie jej w większą strukturę. Oba obiekty muszą być ustawione w odpowiedniej kolejności przewidzianej w strukturze.

Może istnieć teoretycznie nieograniczona ilość zagnieżdżonych w sobie struktur, natomiast rzadko spotyka się więcej niż 7 poziomów struktury ze względu na to, że mózg człowieka nie może więcej sparsować.

Struktury newenejskie są opisywane przez podanie możliwych użyć pierwszego obiektu, możliwych użyć drugiego obiektu i odpowiadających im użyć całej struktury. Skrót Ł oznacza jakąkolwiek strukturę (kłes strołen)

Alewrej strołen (struktura przymiotnikowa):
A/N + N/D/A -> N/D/A
Służy do opisywania właściwości danego obiektu. Przymiotnik (ewentualnie rzeczownik) opisujący stoi zawsze przed opisywanym obiektem. Cała struktura ma użycie takie, jak opisywany obiekt.
Zwykle rzeczowniki stoją tylko przed rzeczownikami, a przymiotniki przed rzeczownikami, czasownikami lub innymi przymiotnikami (w tym przypadku najczęściej jest to przymiotnik bert = bardzo).

Dełen strołen (struktura czasownikowa):
D + N/A/NS/D/S -> D
Służy do doczepiania dopełnienia do czasownika. Dopełnieniem może być:
rzeczownik (pit słerbej = pić herbatę)
przymiotnik (nees słit = stawać się pięknym (albo raczej piękną :wink: ))
wyrażeniem przyimkowym (głen wif dewetej = iść do szkoły)
czasownikiem (łil głen wif dewetej = chcieć iść do szkoły)
zdaniem (łil dłel lygłen wif dewetej = chieć, żeby on/ona poszedł/poszła do szkoły).

Nestrołal strołen (wyrażenie przyimkowe):
E + Ł -> Ł
Przyimek lub spójnik stoi przed obiektem, który jest przez niego łączony. Przykłady:
wif dewetej = do szkoły
nee dłaj = ja też
ku il dłat lys słej = żebyśmy wszyscy byli szczęśliwi
kłe sy słej = który/która jest szczęśliwy/szczęśliwa (to też jest nestrołal strołen!)

Newetal strołen (wyrażenie dodające informację):
Ł + NS -> Ł
Wyrażenie przyimkowe dodaje się po prawej stronie obiektu, do którego się je dołącza. Przykłady:
dłaj ne dłi = ja i ty
dłel tys nysłit glit nal ewa = ona była najpiękniejszą dziewczyną na świecie/z istniejących/w ogóle
W przypadku czasownika ta struktura pokrywa się ze strukturą czasownikową.

Slewren (zdanie):
N + D -> S
Orzeczenie znajduje się za podmiotem. W połączeniu tej struktury ze str. czasownikową otrzymujemy szyk zdania SVO. Zwykle w przypadku zdania czasownik jest strukrurą czasownikową, ale czasami jest tylko jednym słowem.

Kłiwetal strołen (struktura pytająca):
K + E/N -> K
Służy do tworzenia pytajników. Przykłady:
Kłi tłit = kiedy (tłit = czas; w (w czasie) - słowo tłit może być E albo N)
Kłi ku = po co (ku = żeby)
Kłi nen = z kim/czym (nen = z)
Kłi słel = jak (słel = sposób)

Kłiweten (pytanie):
K + S/D -> KŁ
Pytajnik stawia się przed zdaniem, w którym nie ma informacji, o którą pytamy. Pytajnik zależy od tego, o co pytamy:
- Tak/nie: ki + S
- Dopełnienie (rzeczownik): kłi + S (zdanie nie ma dopełnienia)
- Podmiot: kłi + D
- Coś wyrażonego przez NS: K + S (spójnik pytajnika jest zgodny ze spójnikiem z wyrażenia przyimkowego dotyczącego tego, o co pytamy).

C.D.N.

Mieszko

CIĄG DALSZY

To jest ich alfabet. Litery składają się tylko z prostych kresek, żeby ułatwić ewentualne rycie w kamieniu (słowo wrif, czyli "pisać", wzięło się z dźwięku rycia liter). Nie ma różnicy między dużymi i małymi literami.

Zaimki - prenemelt
Najpierw liczba pojedyncza, potem mnoga:
Określone:
1 os. dłaj (ja); dłat (my)
2 os. dłi (ty); dłit (wy)
3 os. ludzie i zwierzęta: dłel (on/ona); dłet (oni/one);
3 os. cała reszta: dłis (to?); dłist (te?)
Nieokreślone:
ludzie i zwierzęta: kłel (ktoś); kłelt (jacyś? ktosie?)
cała reszta: kłes (coś); kłest (jakieś? cosie?)

Zaimki w 1 i 2 osobie mogą służyć tylko i wyłącznie jako rzeczowniki, natomiast pozostałe mogą być użyte jako rzeczowniki lub przymiotniki. Jeśli są użyte jako przymiotniki, oznaczają oznaczoność:
dłel blit = ten chłopak (blit = chłopak)
kłel blit = jakiś chłopak
dłist kantejat = te piosenki (kanteja = piosenka)
kłest kantejat = jakieś piosenki
W przeciwieństwie do np. angielskich a i the, w newenejskim używa się ich tylko wtedy, gdy jest to potrzebne, a nie wtedy, gdy wymaga tego reguła.

Liczby - nełemt

Liczby są przymiotnikami (gdy podajemy ilość czegoś) lub rzeczownikami (gdy operujemy na liczbach jako obiektach abstrakcyjnych).

0 - nejkłes
1 - kli
2 - du
3 - tri
4 - słi
5 - penkłi
6 - słes
7 - septym
8 - ostoł
9 - nełyn
10 - desym
100 - stoł
1000 - tusym
10 000 - sejem
100 000 - nesłet
1 000 000 - żesloł

Składnia liczb:
Newenejczycy używają systemu dziesiętnego. Podaje się liczby od najwyższego rzędu do najniższego. W przypadku gdy współczynnik przed odpowiednią potęgą liczby 10 jest równy jeden, podaje się tylko nazwę rzędu. Gdy jest większy od jeden, podaje się go, a następnie nazwę rzędu w liczbie mnogiej. Gdy jest równy zero, rząd się pomija. Przed ostatnim rzędem jest jeszcze spójnik ne (i). Gdy podaje się współczynnik przed rzędem jedności nie mówi się już 'kli".
Przykłady:
10 = 1x10 = desym
20 = 2x10 = du desymt
1043 = 1x1000+4x10+3 = tusym (1000) słi desymt (40) ne tri (i 3)
21632 = du sejemt tusym słes stołt tri desymt ne du

Przykładowe teksty
Trislon sy prisnej nal dekewrejem wif głin = Język jest funkcją przekształcającą znaczenie w dźwięk.
Naraniwrel sy nyfinit piten nal ewa = Naraniwrel jest najlepszym napojem na świecie.

Leto Atryda

Podoba mi się ten język, a już najbardziej to "słit" Smile

Poza tym ciekawi mnie, czy w jakiś sposób Newenejcy wywodzą się z rodziny indoeuropejskiej.

Mieszko

prz_rulez

W alfabecie widoczne nawiązanie do greki Smile

Mieszko

Kwadracik

Mieszko

Leto Atryda

To jest to samo. [w] to symbol IPA, a [u̯] w tzw systemie slawistycznym.

Co z akcentem w tym języku?

No i próba zdania:

Mieszko łil mef glit - Mieszko chce mieć dziewczynę.

Kwadracik

Mieszko

... oznacza dowolność:

pittmirg

Mieszko

Przekształcenia z praindoeuropejskiego w newenejski:

1. Zanik przydechu, przydechowe spółgłoski zamieniają się w zwykłe; z wyjątkiem gwh -> f
2. Labializacja -> [w]
3. Palatalizacja: k' -> s; g' -> z
4. końcówka us/os -> es
5. Spółgłoska sylabotwórcza -> spółgłoska zwykła + y
6. Utrata dźwięczności na końcu wyrazu (w przeciwieństwie do języka polskiego utrwaliła się - bhleig'h -> blis; pomimo wcześniejszych blizen (pochodnia) i blizart (błyskawica) powstało np. blisewrejel (lampa)).

Wielu zmian nie dopracowałem - nie określiłem szczegółowych okoliczności przekształcenia:

- zmiana e -> ei
- zmiana ei -> i (na pewno nie na końcu wyrazu)
- zmiana a -> e
- zmiana [w] -> [v]

Leto Atryda

Mieszko

[v] < [w] jest możliwe na pewno w *wl̩kwos (wilk), ponieważ l. przekształciło się w ly [lɨ], a [w] nie może zgodnie ze strukturą sylaby stać przed [l].

Więc postanowiłem, że przekształcenie będzie występować na początku słowa przed e. Dlatego wprowadziłem poprawki w słowniku:
łerdej - (D) rosnąć; (N) wzrost - teraz werdej.
sewer - północ (kierunek) - teraz sełer - to początkowo miało być zapożyczenie z rosyjskiego.

To przekształcenie jest dość ściśle uwarunkowane (na początku wyrazu, przed e, ale nie przed innymi samogłoskami), ale przynajmniej regularne. Ilość słów w słowniku (trochę powyżej 200) jeszcze pozwala na takie przesunięcia bez obciążania mojej pamięci Very Happy

A co do [w] i [u̯] - czy jest jakiś język, który to różnicuje? Czy to w ogóle da się różnicować (przy szybkiej mowie różnica była zauważalna dla słuchacza)?