Conlanger

Vilén · Gość

Język rodzki (rodzku jezuk [rɔθsku jɛzuk]) to język używany w Republice Rodzkiej (Ludestvo Rodzke) w świecie Panslawii (Vecheslövska). Na początek - alfabet i wymowa.

Otóż, oryginalnie alfabet miał normalną kolejność alfabetu łacińskiego oraz normalne nazwy liter, wzorowane na alfabetach skandynawskich:

a b c d e (f) g h i j k l m n o p (q) r s š t u v (w) (x) y z å ä ö

Jednak w roku 1988 po obaleniu monarchii wprowadzono rewolucyjne zmiany – wyrzucono litery nieużywane w języku rodzkim, zamieniono y → ü, a także nadano nową kolejność liter i nowe ich nazwy (przy czym były one zrodzczane dość arbitralnie, bez zwracania uwagi na znaczenie czy ewolucję języka), wzorowane na głagolicy:

a ä å b v g d e z i j k l m n o ö p r s t u ü ch š šš

A a [a]: as
Ä ä [æ]: as ze toššeki / toššeko-as
Å å [ɒ]: as ze krošenika / krošeniko-as
B b [b]: buki
V v [v]: vedi
G g [ɡ]: glagåli
D d [d]: dobro
E e [ɛ]: jest
Z z [z]: zema
I i [i]: iše
J j [j]: iše delgo
K k [k]: kako
L l [l]: lüdi
M m [m]: müslite
N n [n]: naš
O o [ɔ]: on
Ö ö [œ]: on ze toššeki / toššeko-on
P p [p]: pokåj
R r [r]: retsi ([rɛtsi])
S s [s]: slovo
T t [t]: tverdo
U u [u]: uk
Ü ü [y]: uk ze toššeki / toššeko-uk
Ch ch [x]: cher [1]
Š š [ʃ]: ša
Šš šš [ʃː]: ša dvöjeno / dvo-ša

Dwuznaki:

Dz dz [ð], czasami [dz]
Ts ts [θ], czasami [ts]

(w końcówkach przymiotnika -tsk- i -dzk-: -[θsk]-, czasami -[tsk]-)

Jeżeli podano dwie nazwy, nazwa przed ukośnikiem to nazwa oficjalna, nazwa po ukośniku to nazwa zwyczajowa, popularna.

[1] Co prawda to słowo było już używane w rodzkim jako slangowe eufemistyczne ukreślenie penisa w formie chir, ale z oczywistych względów nie nazwano tak litery.

jasnysfinks

Czekam na dalsze materiały z języka rodzkiego?

Vilén · Gość

bandziol20

Vilén · Gość

A teraz – porównanie historycznych ortografii języka rodzkiego na podstawie jednego zdania:

Ortografia do XVIII w.: Swenia — kraj, kotru liſjit we ſiwerena ſſjeſt Wecheſlöwſki. Et — weliku kraj, nu we on ſjiwet ne-menågo lydej. Welika ſſjeſt Swenii — pretana pers lis.

Ortografia XVIII w.-1874: Svenija — kraj, kotru lisjit ve siverena ssjest Vecheslövski. Et — veliku kraj, nu ve on sjivet ne-menågo lydej. Velika ssjest Sveniji — pretana pers lis.

Ortografia 1874-1988: Svenija — kraj, kotru lišit ve siverena ššest Vecheslövski. Et — veliku kraj, nu ve on šivet ne-menågo lydej. Velika ššest Sveniji — pretana pers lis.

Ortografia współczesna od 1988: Svenija — kraj, kotru lišit ve siverena ššest Vecheslövski. Et — veliku kraj, nu ve on šivet ne-menågo lüdej. Velika ššest Sveniji — pretana pers lis.

Toivo

Nawet trochę podobne do sweńskiego Smile

(tzn. język, nie ortografia). Może uda się z nich zrobić grupę północnosłowiańską? Trzeba do tego starlinga wrzucić.

Mônsterior

Wprawdzie coraz to nowymi językami słowiańskimi w gargantuicznej wręcz ilości zalewającymi karty tego forum obrzydzacie mi moją ukochaną słowiańszczyznę, ale muszę pozostawić pochlebny komentarz.
Słowiański, nie słowiański - uwielbiam dorabianie etymologii dotyczącej danego języka.
Mam pytanie; czy wymyśliłeś wszystkie etapy zapisu języka jednocześnie, czy też może przez, dajmy na to, tydzień używałeś pisowni z XVIII wieku (nie planując rychłej jej zmiany), potem Ci się znudziła i wprowadziłeś nową itd.?
I skąd akurat 1874 i 1988?

Vilén · Gość

Vilén · Gość

Dobra, teraz pierwsza część gramatyki, która się już odleżała wystarczająco, żeby została zaprezentowana:

Rzeczowniki:

Odmieniają się przez przypadki (mianownik, dopełniacz, celownik, biernik) i liczby, mogą przyjmować także formę określoną (użycie dokładnie jak w bułgarskim). Tabele odmiany (po przecinku forma określona, po średniku liczba mnoga):

Deklinacja I (-Ø)

M: -Ø, -åt; -i, -iti
D: -a, -åtåg; -u, -itich
C: -u, -åtåm; -em, -itim
B: -Ø, -åt; -i, -iti

Deklinacja II (-o)

M: -o, -åto; -a, -ate
D: -a, -åtåg; -u, -ätich
C: -u, -åtåm; -em, -ätim
B: -o, -åto; -a, -ate

Deklinacja II (-e)

M: -e, -eto; -a, -ate
D: -a, -etåg; -u, -ätich
C: -u, -etåm; -em, -ätim
B: -e, -eto; -a, -ate

Deklinacja III (-a)

M: -a, -ata; -i, -ite
D: -i, -atöji; -u, -itich
C: -i*, -atöj; -am, -itim
B: -o, -äte; -i, -ite

Deklinacja IV (-Ø)

M: -Ø, -ata; -i, -ite
D: -i, -atöji; -ej, -itich
C: -i, -atöj; -em, -itim
B: -Ø, -ata; -i, -ite

Odpowiedni wzór odmiany stosowany jest w zasadzie w zależności od końcówki (nie rodzaju), z wyjątkiem deklinacji IV, stosowanej jeżeli wyraz kończący się na spółgłoskę jest rodzaju żeńskiego.

Uwaga: w wyrazach III deklinacji w liczbie pojedynczej celownika formy nieokreślonej (oznaczone tu gwiazdką (*), jakby ktoś nie widział) zachodzi przegłos, np. noga → nögi.

Przymiotnik:

Przymiotniki odmieniają się przez liczbę i rodzaj, nie odmieniają się za to przez przypadki. Przyjmują one końcówki:

-u dla rodzaju męskiego liczby pojedynczej.
-a dla rodzaju żeńskiego liczby pojedynczej.
-e dla rodzaju nijakiego liczby pojedynczej.
-i dla liczby mnogiej.

Stopniowania nie pamiętam ;P.

Zaimki osobowe w mianowniku:

Liczba pojedyncza:

1 os.: jas; jam
2 os.: ti; tis
3 os. r. męski: on
3 os. r. żeński: ona
3 os. r. nijaki: ono

Liczba mnoga:

1 os.: mi; misme
2 os.: vi; viste
3 os.: öni

Jeżeli podane są dwie formy oddzielone średnikiem, drugiej używa się przy braku czasownika w zdaniu – czyli w przypadku, w którym w innych językach używa się czasownika być, np.:

Starešenik, viste ne Ivan Kennedi. – „Senatorze, nie jest pan Johnem Kennedym.”

jasnysfinks

Ciekawie zapowiada się ten conlang. O czasownik nie pytam po chyba go nie zrobiłeś?

Vilén · Gość

Czas na odmianę czasowników ;p. Otóż, wygląda ona tak:

Powyższe końcówki dodawane do rdzenia czasownika. Jeżeli dana końcówka jest oznaczona podkreśleniem, ostatnia spółgłoska rdzenia ulega jotacji [1]; zaś w przypadku końcówek oznaczonych pochyleniem, (pierwszej) palatalizacji [2].

W przypadku końcówek oznaczonych jasnożółtym tłem, ostatnia samogłoska rdzenia ulega przegłosowi.

Pierwsza konjugacja posiada coś, czego inne koniugacje nie mają: samogłoskę łączącą, którą zwykle podając rdzeń zapisuje się w nawiasie, np. pes(a)- „pisać”. Pojawia się ona przed końcówkami oznaczonymi tłem jasnozielonym oraz jasnoniebieskim; w przypadku końcówek na tle jasnoniebieskim, samogłoska łącząca ulega przegłosowi.

W trzech ostatnich kolumnach podano trzy istniejące czasowniki, które się odmieniają całkowicie nieregularnie; istniejące formy czasownika „być” w czasie teraźniejszym są bardzo rzadkie i zwykle się je pomija. Oczywiście nie wyczerpuje to całego repertuaru czasowników nieregularnych, gdyż istnieją także czasowniki które w różnych formach zmieniają swój rdzeń, np. br(a)-/ber(a)- „brać”, jednakże wyłączając ten fakt reszta odmieniana jest regularnie.

[1] Czyli zmianie:

t → ts
d → dz
k → šš
s, z, g, ch → š

[2] Czyli zmianie:

k → šš
g, ch → š

Z kolei powyższa tabelka przedstawia odmianę trzech istniejących w rodzkim czasowników posiłkowych:

1. kolumna: czasownik „mieć” używany w czasach złożonych dokonanych. Jest on jednak różny od czasownika jema- „mieć” oznaczającego posiadanie, odmieniającego się regularnie wg konjugacji .2.
2. kolumna: czasownik „być” używany w czasach złożonych przyszłych.
3. kolumna: czasownik „być” używany w trybie przypuszczającym.

Vilén · Gość

A w niniejszym poscie, omówię pewne pozostałości dawnych przypadków:

Szczątkowa odmiana przymiotników:

Jak już wcześniej wspomniano, zasadniczo rodzkie przymiotniki odmienne są jedynie przez liczbę i rodzaj, zaś nie odmieniają się przez przypadki. Wyjątkiem jest kilka szczególnych przypadków, gdy przymiotniki funkcjonalnie zachowują się jak rzeczowniki – głównie w przypadku nazwisk, jednoczłonowych nazw miejscowości, oraz form rozszerzonych o końcówkę -t- (przed, i po której występuje samogłoska odpowiednia dla danego rodzaju/liczby, np. velikutu, velikata, velikete, velikiti), które oznaczają konkretne osoby odznaczające się daną cechą, często funkcjonujące np. jako przezwiska. Tabela odmiany (kolejno formy: rodzaju męskiego, żeńskiego, nijakiego oraz liczby mnogiej):

M: -u, -a, -e; -i
D: -åg, -e, -eg; -ich
C: -åm, -i, -em; -um
B: -u, -o, -e; -e

Uwagi: końcówki -åg, -eg czytane są jako [ɒj], [ɛj].

Pozostałości narzędnika i wołacza przy rzeczownikach:

Język rodzki uprościł system odmiany rzeczowników do jedynie czterech przypadków (prawdopodobnie pod wpływem szwedzkim/swealandzkim): mianownika, dopełniacza, celownika i biernika. Jednakże, w kilku utartych wyrażeniach znajdują się pozostałości dawnych narzędnika i wołacza. Są to m.in.: Böše! „Boże!”, nötsim „nocą” czy sbogöm „z Bogiem”.

W niektórych dialektach języka rodzkiego, np. śmierczyńskim zachował się także w pełni prepositionalis. Przykładowo, śmierczyńskiemu ve staråsté odpowiada literackie ogólnorodzkie ve staröst.

Vilén · Gość

Zaimki osobowe i dzierżawcze:

Mam nadzieję, że wszystko jest zrozumiałe. Forma mianownika oznaczona tu S + C używana jest w przypadku, kiedy w zdaniu znajduje się domyślne „być” i brak w nim explicite wskazanego czasownika; forma oznaczona prep. używana jest po przyimkach. W celowniku i bierniku, zaimki posiadają formę długą i formę krótką, oznaczone tutaj skrótami l. oraz b.

Początkowo chciałem jeszcze w tym poscie przedstawić pozostałe zaimki, jednak uznałem, że muszą się one jeszcze odleżeć.

Jeżeli ktoś potrzebuje, wrzuciłem też na serwer [link widoczny dla zalogowanych] w formacie .xls; w ostatnim arkuszu znajduje się szkic/wstępna wersja tabeli pozostałych zaimków, jeżeli ktoś jest ich ciekaw, może zajrzeć.

(oczywiście nikt nie zajrzy, bo nikt tego tematu nie czyta, i w ogóle wszyscy poza mną mają ten język w dupie, wiem ;p)

Luxarus

Nie martw się! Ja czytam za każdym razem jak jest coś nowego Smile

Ogólnie piękny język, z solidnymi podstawami Smile

Vilén · Gość