Conlanger

Luki

Z tego, co czytam tu:
[link widoczny dla zalogowanych]
to faktycznie "ni skribadi" jako "pisywaliśmy" miałoby sens, ale... Ale zakładając, że tak faktycznie jest, to czemu nikt, opisując reguły esperanto, nie omawia sufiksu "-ad-" przy opisie czasów gramatycznych, tylko w jakimś innym miejscu? No ale to już w sumie esperantystów problem, a nie mój...

PS. Jeśli chodzi warstwę fotentyczną angielszczyzny z uproszczoną(?) pisownią, to od razu przychodzi mi na myśl to Smile

[link widoczny dla zalogowanych]

Co oczywiście nie znaczy, że sama idea jest zła.

Luki

Feles

Luki

Hehe, to nawet w moim niedoskonałym tworze jest prościej Smile

No pisan - pisaliśmy, napisaliśmy (zależnie od kontekstu użycia, wyjaśnię to dokładnie przy omawianiu czasów)
No esti pisan - pisywaliśmy, mieliśmy zwyczaj pisać

Me legus - czytam
Me esti legus - mam zwyczaj czytać, czytuję

Słowo esti umieszczone przed czasownikiem wyraża właśnie iteratywność. Ale to piszę z wyprzedzeniem, wszak czasownika jeszcze nie omawiam Smile

Luki

Vilén · Gość

Haxy.M

Luki

A ja tylko uprzejmie informuję, że występujące w tym wątku słowa "fili" (dużo, wiele) i "lawti" (mało) zmieniłem na nowe formy file i lawte.

Ot mała ewolucja zaszła Smile

Luki

LICZEBNIKI

Zanim przejdę do najciekawszego czyli czasowników, parę słówek o liczebnikach.

Liczebniki główne

0 - ziro

1 - un
2 - do
3 - tre
4 - kater
5 - pin
6 - shesti
7 - site
8 - ote
9 - nun
10 - dik

11 - dik-un
12 - dik-do
13 - dik-tre
itd.

Uwaga - dik shesti (16) w mowie starannej należy zgodnie z pisownią wymawiać "dik-szesti", w mowie potocznej można to wymówić "diszesti".

20 - do-dik
21 - do-dik-un
22 - do-dik-do
itd.

I dalej:

30 - tre-dik
40 - pin-dik
itd.

100 - sente
200 - do-sente
itd.

Przykładowo: 428 - kater-sente-do-dik-ote

Zastanawiam się, czy nie wywalić z pisowni liczebników myślnika. Kwestia do przemyślenia.

1000 - mil
2000 - do-mil
itd.

1000000 - milyon
2000000 - do-milyon
1000000000 - milyarde (czyli nie jak u Anglosasów, gdzie jest "billion")
1000000000000 - bilyon

Chyba na razie wystarczy, większych liczb omawiać póki co nie będę. No może napomknę, że jest kadrilyon i kintilyon, gdyż mój język nie posiada zbitek "kv", "kwa", "kwi" itd.

Na koniec przymonę, że po liczebnikach głównych nie jest wymagane oznaczanie liczby mnogiej rzeczowników (jest dopuszczalne, ale nie ma musu). Chcąc zatem powiedzieć "Mam pięć kotów", można śmialo powiedzieć:
Me yawus pin kit. (Choć forma Me yawus pin kitas. również jest poprawna).

Liczebniki porządkowe

Tworzymy je regularnie, dodając do liczebnika przymiotnikową końcówkę -a (lub -ya, jeśli liczebnik kończy się samogłoską).

0. - ziroya
1. - una
2. - doya
3. - treya
4. - katera
5. - pina
itd.

10. - dika
17. - dik-siteya
39. - tre-dik-nuna
100. - senteya
447. - kater-sente-kater-dik-siteya
1000. - mila

Chyba wszystko jasne Smile

Przysłówki tworzone od liczebników

Jak powiedzieć, "po pierwsze", "po drugie" itd.? To do liczebnika dodajemy końcówkę -u (lub -yu), gdy kończy się na samogłoskę.

Unu te varus duma vo doyu iperu. - Po pierwsze jesteś głupi, a po drugie uparty.

A teraz wyrażenia typu "dwa razy", trzy razy" itd.

raz - mal (można powiedzieć też un mal, ale samo mal wystarczy)
dwa razy - do mal
trzy razy - tre mal
itd.
wiele razy - file mal

Od tego możemy utworzyć przymiotniki:
un mala - jednorazowy, jednokrotny
do mala - dwukrotny (no i "dwurazowy", aczkolwiek po polsku to źle brzmi)

A jak powiedzieć "wielokrotny"? Tu miałem dylemat, czy słowo file (wiele) potraktować jako substytut liczebnika czy po prostu jako przysłówek. Jeśli potraktujemy jako przysłówek, to "wielorazowy" brzmiałby filey-mala (tak jak feray-ruta "kolejowy/o" od fera rut "kolej", futay-bola "piłkarski/o" od futa bol - piłka nożna). Gdybyśmy uznali jednak file za substytut liczebnika, to prawidłowa forma byłaby file mala (jak tre mala, shesti mala itd.). A zatem... obie formy uznałem za poprawne i dopuszczalne.

Tak więc "wielokrotny/wielorazowy" to file mala lub filey-mala - jak komu pasuje.

Czas na rzeczowniki utworzone od liczebników. Celem utworzenia takiego rzeczownika, dodajemy do liczebnika głównego końcówkę liczby mnogiej -as (w przypadku rzeczowników zakończonych spółgłoską) lub -s (w przpadku liczebników zakończonych samogłoską).

unas - jedynka
dos - dwójka
tres - trójka
kateras - czwórka
itd.

Np. Noya pinas regus! - Nasza piątka rządzi!

A jak powiedzieć "we dwoje", "w pięciu" itd.? Tu stawiamy przed rzeczownikiem przyimek na (jego znaczenie opiszę przy omawianiu przyimków). Przykłady:

Me likus rayzeyen na unas. - Lubię podróżować w pojedynkę.
No faran tu la shol na tres. - Pojechaliśmy do szkoły we trzech / we troje / we trójkę (w zależności od kontekstu).

Czas na przymiotniki w rodzaju "pojedynczy", "potrójny" itp. Przymiotnik taki tworzymy, dodając do liczebnika porządkowego końcówkę -da, np.

una - pierwszy => unada - pojedynczy
treya - trzeci = > treyada - potrójny

Oczywiście można to pociągnąć dalej - shestiyada - poszóstny (w polszczyźnie brzmi to kiepsko, w moim języku jest jak najbardziej OK).

Liczebniki dystrybutywne

Liczebnik dystrybutywny tworzymy, umieszczając przyimek na przed liczebnikiem głównym, np.

Me darut tu den na tre epil. - Dam im po trzy jabłka.
("po pół jabłka" - na pol epil)

Ułamki

Konstrukcja jest taka:
licznik - określamy liczebnikiem głównym
kreska ułamkowa - słowo de (czyli używamy dopełniacza)
mianownik - określamy liczebnikiem porządkowym

1/2 - un de doya
4/3 - kater de treya
3 i 27/38 - tre vo do-dik-site de tre-dik-oteya

(vo - i)

2,27 (dwa i dwadzieścia siedem setnych) - do vo do-dik de senteya

Pamiętajmy, że przy ułamkach w mianowniku musi stać liczebnik porządkowy - shesti de kater-dik-nuna to "sześć czterdziestych dziewiątych" a shesti de kater-dik-nun to "sześć z czterdziestu dziewięciu" (dobre na przy grze w totka, ale na określenie ułamka nie nadaje się)

I na koniec:

site meter - siedem metrów => site metera - siedmiometrowy
sente kilogram - sto kilogramów => sente kilograma - stukilowy

Jakieś pytania? Smile

Luki

Zaszły w moim języku drobne zmiany - ewolucja trwa Smile

1. Zaimek osobowy "et" ("ono", czaem używany jako "to") zamienił się w el, a więc:

To jest dobry pomysł - El varus yen bona idi. (A nie "Et varus...")

Uwaga, nieaktualne!

2. Wywaliłem parę linijek o tworzeniu czasowników od przymiotnika, tu też zaszły zmiany, więc opiszę to od początku i kompletnie, posiłkując się przykładami (przedrostki i końcówki wytłuściłem):

bona - dobry
bonen - czynić dobrym
bonashen - czynić lepszym, czyli po polsku po prostu "ulepszać" (od bonasha - lepszy)
bebonen - być dobrym (równie poprawna jest forma varen bona)
kibonen - stawać się dobrym (równie poprawna jest forma verden bona, verden = stawać się)

Jak to wygląda w praktyce? Weźmy zdanie: (Ten) kot jest czarny.

kit - kot
nera - czarny
varen - być
-us - końcówka czasu teraźn.

1. La kit varus nera.
2. La kit benerus.

Oba zdania znaczą "Kot jest czarny" i oba są równie poprawne.

Czasowniki można oczywiście tworzyć wg. tego wzoru także od przymiotników w stopniu wyższym i najwyższym.

yoga - wysoki
yogasha - wyższy
la yogasta - najwyższy
sen - niż, od (przy porównywaniu)
sister - siostra

"Ona jest wyższa od swojej siostry.":

1. Zi varus yogasha sen ziya sister.
2. Zi beyogashus sen ziya sister.

Obie formy są równoprawne.

"Ona jest najwyższa z nich."

1. Zi varus la yogasta de den.
2. Zi beyogastus de den.

PS. Nie należy tutaj mechanicznie kopiować wzorców z polszczyzny, bo można łatwo popełnić błąd. Weźmy parę "zdrowy" - "chory"

sana - zdrowy
sika - chory

Otóż "chorować" to nie siken, jak mogłoby się zdawać.

"chorować" to besiken (dosł. być chorym), ale już "zdrowieć" to nie besanen (to oznacza "być zdrowym") lecz kisanen (dosł. stawać się zdrowym). A kisiken? To oznacza "zachorować" (dosł. stać się chorym)

Od słowa sana można też śmiało utworzyć czasownik sanen, co znaczy "uzdrawiać" (dosł. czynić zdrowym), a od sika czasownik siken (dosł. czynić chorym), co należy rozumieć jako doprowadzenie kogoś do choroby.

Np. On sikan meya muter. - Doprowadził moją matkę do choroby.

Ale zamotałem Smile

Feles

Timpul

Feles

Timpul

Dziękuję.