Conlanger

muggler

Wróciłem w końcu doma, toteż mogę zająć się językami. Nim jednak zaprezentuję coś więcej o ogareńskim (obiecuję, uczynię to!), opublikuję starszy materiał.

Od pewnego czasu pracuję nad możliwie wierną, ale i możliwie pełną rekonstrukcją połabskiego. Moje możliwości są jednak ograniczone zarówno wiedzą i umiejętnościami, jak i dostępem do wiadomości (i tak skromnych).

Posiadam już rekonstrukcję deklinacji i koniugacji; tam gdzie dostępne materiały mają luki, zdaję się na j.łużyckie i kaszubski. Jeśli chodzi o słownictwo, to wyprowadzam też czasem z prasłowiańskiego.

Alfabet
Zastosowałem odmienny zapis, który pozwolił uniknąć nadmiernego stosowania diakrytyków.

A, Á [a redukowane], Ą [a nosowe], B, C, D, E, É [e redukowane], F, G, H, I, J, K, L, M, N, O, Ó [ö], Ô [a/o], P, R, S, T, U [ü], Ú [u], Ų [wąskie u nosowe] V, Z

Dyftongi:
ÔU, AI, ÔI, OI, AU

[link widoczny dla zalogowanych]

Wstępne rekonstruowane Ojcze Nasz
Staram się unikać niepotrzebnych germanizmów, acz nie na siłę.
Aita nos, ta jis vé nebai,
Sjątai są jaimą tuje,
Prôidai kruletu tuje,
Bųdai vula tuja,
Kok vé nebai, tok no zimjé;
Chlibá nosegu visedanesnegu doi nam dáns
A vutádoi nam nose greché,
Kok a moi vutádojų [vutádojemé?] nosim gresnarum;
A nivudjai nos ké kausenjau,
Toi coloi nos od zlegu.

Liczę na komentarze i poprawki Smile

.

Silmethúlë

Co prawda nie mam bladego pojęcia o połabskim, jednak pomysł mi się bardzo podoba Very Happy

. Mógłbyś podać listę swoich najwazniejszych materiałów źródłowych? Z czego korzystasz? I, oczywiście, opublikować więcej swoich dokonań, jeżeli więcej już jest Wink

.

muggler

Poniższe strony:
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
Do derywatów prasłowiańskich:
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]
Pomoc do łużyckiego:
[link widoczny dla zalogowanych]
I do kaszubskiego:
[link widoczny dla zalogowanych]

pittmirg

Fajnie że się zainteresowaliście połabskim, sam jestem fanem tego języka Smile

Można powiedzieć że rański to (częściowo) taki tribute dla połabskiego. Postaram się coś pomóc jak wrócę w niedzielę z wakacji.

Ostatnio w "Linkach ciekawych..." dałem linka do książki na books.google.com ktora zawiera wiele ciekawych info na temat połabskiego, m.in. spis koncówek deklinacyjnych IIRC, niestety niektóre strony są niedostępne. Polecam zalukać tam.

pittmirg

pittmirg

Chyba że chodzi o kontynuant *vědrò ,które dało polskie "wiadro", to w takim razie, jeśli zgodzić się z Kortlandtem w kwestiach połabskiego akcentu i redukcji samogłoskek, powinno dać **vjodrĕ (chociaż IDK czy taka forma jest w ogóle zaświadczona, równie dobrze mogli używać jakiegoś zapożyczenia z np. dolnoniemieckiego typu "kubeł").

pittmirg

Połabski miał też chyba przegłos lechicki typu ę > ǫ ( > ų ): jųzik "język" (chyba raczej w znaczeniu części ciała, bo "język/mowa" to rec), disątdisųt "sto" (dziesięćdziesiąt Very Happy

).

Natomiast poza tym wydaje się, że generalnie połabskie /ą/ kontynuowało prasłowiańskie *ę, a /ų/ kontynuowało prasłowiańskie *ǫ. Pewnym wyjątkiem jest uprzednianie *ǫ do /ę/ (> ą ) po /j/ czy innych miękkich: paiją "piję", pojąk "pająk", i wspomniany przegłos.

Również, patrząc na tabelę końcówek we wspomnianej przeze mnie pozycji o językach słowiańskich, nie wydaje się, by połabski odróżniał biernik od narzędnika w rzeczownikach a-tematycznych i ja-tematycznych: w obu przypadkach było w końcówce -ų albo -ą (po prasłowiańskich miękkich), ew. zredukowane -ă.

pittmirg

Wydaje mi się zatem, że w pra-połabskim przed przegłosem lechickim kontynuant PS *ę musiał mieć podobną barwę do kontynuantu *ě (być może odpowiednio [æ̃̃], [æ]), jako że oba uległy "utylnieniu" przed zębowymi twardymi, a kontynuant PS *e musiał mieć już barwę odmienną od tych dwóch, jako że nie uległ on przegłosowi (może [ɛ]). Ale to takie moje teorie.

Doczytałem, że w jednym z zaświadczonych dialektów pozostałością po prasłowiańskich sekwencjach *ьl, *ъl (również rekonstruowanych jako sylabiczne sonanty, choć nie ma zgodności, czy faktycznie wystąpiło takie stadium w przypadku wszystkich słowiańskich) jest /u/ (np. wuk "wilk"), a w innych jest to /au/, (odpowiednio wauk).

Muggler, łer ar ju?, nie wymiękaj. Very Happy

muggler

Uff, najpierw żegnałem wakacje, potem witałem rok szkolny i ciężko było.

[link widoczny dla zalogowanych]

Zmieniony alfabet
A, Ă [a redukowane], Ą [a nosowe], Å [a/o], B, C, D, E, Ĕ [e redukowane], F, G, H, I, J, K, L, M, N, O, Ô [ö], P, R, S, T, U [ü], Ů [u], Ų [wąskie u nosowe] V, Z

Dyftongi:
ÅU, AI, ÅI, OI, AU

muggler

Jak się wgryźć w akcent w połabskim i wyprowadzanie samogłosek redukowanych z np. jęz.przedsłowiańskiego?

pittmirg

Um, przedsłowiańskiego? Co masz na myśli?

A propos wgryzania się w transformacje pitch accent-u od PIE do prasł. i dalej, trudno mi się o tym wypowiadać, bo samemu mi się to niezbyt udało, jak dotąd Rolling Eyes

Ale jest ten artykuł, co go podałem powyżej, i jeszcze np. [link widoczny dla zalogowanych]. Tegoż samego pana.

muggler

Propozycja nowej ortografii
(1) 'Vstek A'chila, bu'diaine, tá 'viltie 'skud, ri'koi,
'Mnugech 'ta dlia Ar'gaivev 'kląsk tik 'ún smôr'tai.
'Mørv 'mųzech 'daus 'rautel mla'du ka Er'bau
'Ún 'dol są'pum 'vute ni'grében tik 'traup.
(5) 'Tela 'vujev na lią'dé li'zące va 'chaude rauce'né,
'Vute 'Dzeusa viltie'gu tik 'bôile vu'lé dupelni'né.
Ze tai'du kô'dôi va 'spure, bez pe'koi, va 'gruze bų'dųcem,
Aga'mémn, vô'vôd na 'mųze, ze A'chilem, 'roitrem vo'licnem.
'Vut kag 'tą ni'zguda 'kok vu'diainem ruzpa'lun?
(10) 'Vut Fe'bo, tá 'Dzeusev 'vun La'tunec nore'dzun.
'Vstek na 'tiorla, 'vujev kląs'ką vil'tią 'dorel,
'Môr va 'gorde 'sare, cu-'dôn ai 'smôrt 'dovel.
'Mstoil-są za gon'bą 'tą 'jig 'svątem 'zerce -
'Praisedl ai Chre'zes, 'tjit 'tik 'kôrab 'grecke,
(15) 'Vilek za ce'rą do'jųc jem 'dor va 'vutiep ditą'tuv
'Ún va rųtiai'mo ai 'berle 'ún kø'røna tik Fe'buv.
[...]

Pirve prova pisanio un saklodanio va mladevénskej rece
1. Nataisk ją na pirvaj cit draugaj silabé vut paizda; soj, tá pirvej mo paunų gornôka.
2. Va pirvej silabe sluv dauzsech vut jadônej silabe "a" un "e" saklodáme [a] un [ɛ], va draugech silabách tok saklodáme "á" un "é".
3. Va draugech silabach "a" un "e" saklodame jadônak [ə].
4. "Ú" saklodame [u] oi "u" ją [y].
5. Ją "ø" va IPA [ø] oi va sapisanie vaucénem [ö].
6. Ją "ô", kok va kasebském, gųdbakém IPA [ɞ].
7. Jistą "ą" i "ų" tiųjųc [a] un [u] nøsevé.
8. "I" oi "j" sataichają pupárednų sagornôka.
9. Pirvem provam pisanio ją prove etimologecné.

Jeszcze w starej ortografii:
[link widoczny dla zalogowanych]
[link widoczny dla zalogowanych]

Proponuję małą zabawę w tłumaczenie fragmentów pierwszej księgi Odysei na połabski. Ktoś chętny? ;>

muggler

Uwaga
Tak jakoś wychodzi, że w zapisie niekonsekwentnie stosuję równolegle <ô> i <229> dla dźwięku [ɞ]. Wybaczcie.

POŁABSKIE TRADYCYJNE SPÓJNIKI, ZAIMKI I PRZYSŁÓWKI
ALE - pak
I - un
TEŻ - din
ALBO - cit
DLATEGO - pirtu

JESZCZE - ist
ZAWSZE - hile

DOKĄD - kom
KTÓRY - kotie, koka, kotik
GDZIE - tit
KTO - katu
CO - cu
JAK - kok

WSZYSTKIE - visi
NIC - nic
NIKT - nitik
NIGDZIE - nitit
TUTAJ - tad
TEN - tų, ta, to
TAK - tok
KTÓRY - ta

SAM - som
BARDZO - viltie
MAŁO - betie
NIE - ni

PRZED - pride, pared
PRZECIW - prutiai
PRZEZ - der
OD - vis
DO - ka
Z - vit, sa
W - va
NA - no

NOWOSŁOWIA DLA SPÓJNIKÓW, ZAIMKÓW I PRZYSŁÓWKÓW POŁABSKICH
ORAZ - ai
A - a
LUB - jaile
ANI - ni
JEDNAK - jednaku
WIĘC - stakem
BY - abe
BO - pretu
CHOĆ - ace
MIMO - maime
JEŚLI - jąle
PONIEWAŻ - putéme
ŻE - az

TAKI - take, taka
KOMU - kåme
CZEMU - cåme
KOGO - kåge
CZEGO - cåge
KIEDY - kåde
KTOŚ - kåtik
COŚ - cåtik
JAKIŚ - kokis
GDZIEŚ - gådes
KIEDYŚ - kådes
ŻADEN - zaden

CZASEM - taidem
RZADKO - riåtiu

Toivo

Skąd pochodzą "pak", "cit" i "pirtu"?

muggler