Conlanger

Canis

Na razie bez nazwy Razz

Zachciało mi się zrobić auxlang, który byłby łatwy dla prawie¹ całej ludzkości.

¹Wiesz, gdzie ląduje Twój angielski? Razz

Najpierw trochę cech, które na razie ułożyłem:
· auxlang ogólnoświatowy
· w teorii aprioryczny, ale niektóre podstawowe słowa są inspirowane losowymi natlangami, jednak bez jakichś wyraźnych zasad
· uproszczony, ale bez takich ograniczeń w produkcji jakie toki pona ma
· gdzie to możliwe, dać te cechy, które się bardzo często powtarzają na świecie

A więc to co dla mnie najłatwiejsze. Fonetyka.
Samogłoski:
a e i o u
· /a/: większość języków ma jakąś samogłoskę niską. Oczywiście, niektóre narodowości mówiące pewnymi językami będą miały problemy, by utrzymać [a] w jednym miejscu, dlatego ustawiam fonem na /a/ oraz /ä/, a dopuszczalne alofony to [æ], [ɐ], [ɑ], [ɒ], [ʌ].
· /e/: tu jest kłopot, ponieważ niektóre języki mają tylko [e], które lubi się mieszać z [i] w pewnych kontekstach. Jeśli jest język, który ma /a/ [æ] i /e/ [e], to problem jest jeszcze większy. Nie wszystko można jednak załatać. Zrobienie zamiast /a/ i /e/ jednego /æ/ uważam, że nie jest rozwiązaniem. Stąd ustawiam fonem na /e̞/, a akceptowalne alofony na [e], [ɛ], [ə], [ɛ], [ɜ]. NIE [æ].
· /i/: chyba każdy język rozróżnia przynajmniej /i/ oraz /u/. Fonem to /i/, alofony to [ɪ], [ɨ] oraz [y]. Przy nauce tego conlangu ważne jest by zwracać uwagę na dozwolone alofony i aby opanować prawidłową reakcję rozpoznawczą na nie.
· /o/: fonem to /o̞/. Alofony: [o], [ɔ].
· /u/: fonem to /u/ i /ɯ/, alofony to także [ʉ] i [ʊ].

Spółgłoski
11 spółgłosek:
Zwarte: p t k
Szczelinowe: s h
Afrykaty: ts
Płynne(?): r j w
Nosowe: m n

Zwarte - prawie każdy język na ziemi posiada jakieś /p/, /t/ i /k/. Odmówiłem bezdźwięcznym czy przydechowym z oczywistych celów. Pamiętajmy, że w takim układzie [pʰ] = /p/ oraz [b,] (przecinek dla zabicia bbcode) = /p/. I trzeba dbać o to, by uczący się tego conlangu o tym wiedzieli.
Szczelinowe - hm, "s" oraz "š"? Zębowe, dziąsłowe, zadziąsłowe, retrofleksyjne, apikalne, subapikalne, laminalne? To wszystko daje /s/. Do licha, są języki, które nawet [s] od /ʃ/ nie odróżniają. Nie wiem też nic o językach, które by nie miały żadnej tylnej szczelinowej - stąd /h/ znajduje się u nas. Domyślnie [h], może być alofon [x]; można również pisać, że to nie /h/ ale /x/. I niech ludzie wiedzą, że wszystkie podobne tu dźwięki to /h/. Mam zgryz tylko z [ʁ] - ale on raczej jest alofonem [r].
Afrykaty: sądzę, że /ʦ/ nie zaszkodzi. Dla języków, które nie mają tego alofonu, będzie to po prostu [ts]. No i +1 do ewentualnej popularności u ludu za skojarzenia z japońskim. Alofony to także [ʧ], [ʨ], retrofleksyjne i dźwięczne.
Płynne: Władowałem tu na siłę [r]... domyślny fonem to /ɾ/. Nie krzywdzą nas jednak [ɹ], [ɺ], [ɻ], [ʀ], [ʁ], [l], [ɫ], [ɬ], [ɭ] i podobne. A jednak powinniśmy wiedzieć, że te fonemy celują w /r/, a nie na przykład w /x/. Pozostałe to /j/ oraz /w/. To ostatnie może być realizowane jako [v] lub nawet [f] - macie odpowiedź, czemu tych dźwięków nie ma jako fonemów.
Nosowe: Tylko [n] i [m], plus oczywiste alofony które tak się nie różnią.

Tony
Każdy człowiek posługuje się intonacją. To dlatego, odpowiednio wyjaśniony, język tonalny nie sprawi żadnego problemu najgorszemu pańszczyźnianemu chłopu, o inteligencji nie wspominając.

Nasz auxlang posiada dziwny system tonalny. Są dwa tonemy (wysoki i niski), które występują wyłącznie w elementach gramatycznych. Zwykłe jednostki leksykalne mają dowolny ton i akcent, jak ktoś musi mieć jakiś, to zawsze inicjalny. Stąd będzie to wyglądało zapewne jakoś np. "kasamì sarisínín".

Podsumowanie fonetyki oraz fonotaktyka
Samogłoski:
á é í ó ú
à è ì ò ù

Spółgłoski:
p t k
s h
ts
r j w
m n

Ortografia taka, jak napisałem, tylko <r>~<l>, [j] <y>, finalne [w] może być u.

Alofony
Opisałem wyżej. Należy ustalić jeden system alofonów i być w nim konsekwentnym.

Fonotaktyka
Budowa typowego słowa: CVCV(c)|CV(c), gdzie C to spółgłoska, V samogłoska, (c) to spółgłoska płynna (stąd wrzuciłem tam /r/) lub nosowa. Za pomocą | oddzieliłem rdzeń od końcówki. Dopuszczalne zbitki w jądrze to /st/, /mp/, [ŋk] i /nt/.

W wygłosie sylaby może być wyłącznie spółgłoska płynna, a więc /r/ (najczęściej [ɹ] bądź [l]), /j/, /w/ lub nosowa, czyli /n/ lub /m/.

Jednostki leksykalne (czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki, przysłówki, zaimki, liczebniki, i takie tam) nie posiadają tonu w swoim rdzeniu. Końcówka oprócz typowej budowy spółgłoskowo-samogłoskowej posiada ton na samogłoskę, który może być albo wysoki, albo niski. Tony są zawsze długie. Jest bardzo prawdopodobne, że ton rdzenia podlega tonowi końcówki.

Gramatyka
Język prawdopodobnie akuzatywny (?), słabo aglutynacyjny z możliwością odrywania morfemów gramatycznych od rdzeni, o szyku zdania SOV.
Jeśli chodzi o wszelkie określenia pojedynczym słowem, struktura jest taka:
OKR·--·◌
W przypadku struktur złożonych, to kolejność jest odwrotna:
◌·--·OKR+cokolwiek

Przypadków jest oczywiście cała masa, jako że w aglutynacyjnych różnica między poimkiem a przypadkiem jest płynna albo żadna. Istnieją cyrkumfiksy dla przypadków komitatywnych i lokacyjnych.
Do pomocy, myślałem o klasach:
OKR·--·KLA··◌

Liczby: trzy, zerowa, pojedyncza i mnoga:
Zerowa: ◌al, np. renal (nie ma człowieka)
Pojedyncza: ◌, np. ren (człowiek)
Mnoga: ◌an, np. renan (ludzie)

Rodzaje: jak w ahtialańskim, domyślnie brak, są jedynie rozwijające określniki o takiej powszechności użycia, jak u nas zgrubienia i zdrobnienia.
Męski: ◌os, np. renos (facet), renosal (mężczyźni)
Żeński: ◌am, np. renam (kobieta), renamal (kobiety)

Czasowniki
Czasownikami są zawsze rzeczowniki z końcówką czasownikową, która zależy od osoby.
- 1 osoba: ◌
- 2 osoba: ◌pì, mnoga: ◌pí
- 3 osoba: ◌tì, mnoga: ◌tí

Czasy: przeszły dokonany, przeszły niedokonany, teraźniejszy, przyszły i przyszły dokonany.
- przesz. dok.: ◌nú
- przesz. niedok.: ◌mò lub ◌rí
- teraźniejszy: ◌
- przyszły niedok.: ◌rá
- przyszły dokonany: ◌rà

Postawowe przypadki:
- mianownik: ◌
- biernik: ◌tá
- celownik: ◌tà
- dopełniacz: ◌pé
- miejscownik: ◌rò
- komitatyw: ró◌hó

Marker tematyczny bądź po prostu wzmacniacz: ◌yà (rzeczowy i określający), ◌yá (czynnościowy).

Podstawowe zdania:
· “Facet pisze w domu.”: Renos henim rò kata.
· “Pies łowił ryby.”: Nosou keperal tá ousu mò.
· “Pies i mewa złowili ryby.”: Nosou ró intam hó keperal tá ousu nú.
Prosty, nie?

Słowniczek
· ren człowiek (por. chińskie rén)
· kata pisać
· nosou pies
· henim dom
· intam mewa
· ousu łowić
· keper ryba

Feles

o, bardzo przypomina mi kiwu, który jeszcze nie wyszedł z fazy abstraktu.

fonetyka jeszcze bardziej uproszczona (mniej niż 20 fonemów), podobnie uczyniłżem z "r" i "w". nie mam /j/, a [j] jest alofonem... /ʃ/.

Toivo

spitygniew

Pisałem już,że według mnie język, który ma być prosty dla wszystkich nie jest łatwy dla nikogo? E.g., Chińczykowi łatwiej by chyba było przyzwyczaić się do braku tonów niż Polakowi tony (fonologiczne) wymówić. Dla mnie jedyny dobry aukslang to izolowany - odpada, na ten przykład, problem z morfosyntaktyką, bo jest tylko składnia. I chyba taki zrobię, ale ostrzegam że będzie nudny.

spitygniew

Pisałem już,że według mnie język, który ma być prosty dla wszystkich nie jest łatwy dla nikogo? Razz

E.g., Chińczykowi łatwiej by chyba było przyzwyczaić się do braku tonów niż Polakowi tony (fonologiczne) wymówić. Dla mnie jedyny dobry aukslang to izolowany - odpada, na ten przykład, problem z morfosyntaktyką, bo jest tylko składnia. I chyba taki zrobię, ale ostrzegam że będzie nudny.

Vilén · Gość

Kwadracik

Nie wiem, czy "alofony" to dobry termin. Alofony wynikają z kontekstu, tu są to raczej... nie wiem, jakiś konkurs na nazwę? Alterfony?

Feles

Kwadracik

Tony są normalne. To, że występują tylko w elementach gramatycznych, nie jest.

Dynozaur

Feles

BartekChom

A ja proponuję logiczny język, w takich wersjach jak espelok, KOL SPER czy BA BAM.

Vilén · Gość

Canis

varpho