Conlanger

Ghoster

Witajcie, długo się nie odzywałem, więc może napiszę co tam u mnie. Otóż nieprzerwanie pracuję nad swymi językami cóż, niedawno postanowiłem je niejako połączyć, jednak, jako iż większości cech poprzednich języków nigdzie nie opisałem, będą to jedynie ciekawostki. Otóż postanowiłem połączyć moje trzy języki, nastarszy "Quirit", nieco nowszy (pierwszy przeze mnie tu prezentowany) "Aburiel" oraz najnowszy (także przedstawiany) "Yizhzi". Nazwę oczywiście mój conlang odziedziczył po najnowszym tworze, jednak dzisiaj słowo kluczowe nie znaczy nic. W owym języku to po prostu "Język Jyżzi", albo coś takiego. xd

Yiyr Yiyzfsi:
[jəɾ jəʒzi]

Zacznijmy może od tego, iż język ten bazuje *głównie* na starym projekcie Quirit (wiele jego słów można tu dzisiaj spotkać) oraz pewnej ciekawej właściwości, jaką zauważyłem z czasem, gdy zaczynałem poznawać wiele języków świata, jak i pism. Otóż doszedłem do wniosku, iż, gdybym zignorował nabyte w rodzimym, polskim języku przyzwyczajenia, mój sposób wysławiania się byłby kompletnie inny, na tym także bazowałem całą fonetykę tego języka. Oczywiście jako dziecko wychowane na dumnego słowianina zobaczycie w tym conlangu żywcem zerżnięte z polskiego zbitki, jednak nie będą one tak częste (chociaż zbitek spółgłoskowych będzie dużo). Chcę dodać, iż język ten nie jest w żaden sposób robiony na siłę czy w stylu "o, ta głoska fajnie brzmi to ją dodam do paru nowych słów", wiedza o fonologii pomogła mi tylko zapisać poszczególne dźwięki (dopóki nie poznałem dogłębniej IPY nie miałem pojęcia jak zapisać [χ] [to akurat z czasów Quiritu] oraz [ʎ͡ɕ], które do niedawna [to jest jeszcze miesiąc temu] zapisywałem jako [ɬ]). Yiyzfsi nie jest jednak językiem tak twardym jak polski, nie zobaczycie więc tak wielu twardych [ʒ]. Tak więc; jest to prawdopodobnie język, którym posługiwałbym się, gdybym miał szansę sam go stworzyć, gdy byłem mały. Kto wie, może będą nim mówić moje dzieci.

Skoro już przekazałem co przekazać miałem, na pierwszy ogień pójdzie fonetyka historyczna, wszystko to, co przeszło z poprzednich języków, używanych przeze mnie raczej dla zabawy, w ten, który mam zamiar wykreować na swoisty szyfr nie do rozpoznania niewtajemniczonym (także i skrypt będzie, którego zalążki prezentowałem w innym temacie). W najstarszym Quiricie istniały głoski [k], [q], [x], [ŋ] oraz [χ], które były swego czasu uważane za jedną grupę, tak jak w polskim głoski szeleszczące, które, mimo nieco innego miejsca artykulacji, szufladkowane są w jeden rodzaj. To jest główna fonetyczna cecha, jaka ewoluowała od tamtego czasu aż do dzisiejszej wersji (dodam, iż pojawiło się swego czasu dźwięczne [g] oraz aspirowane [qʰ]), otóż owe głoski przeszły takowe zmiany fonetyczne: [k]→[c], [g]→[ɟ], [q]→[k], a [χ] przeszło do [x], dzisiaj nie są one rozróżniane w żaden sposób. Gdy zacząłem zgłębiać fonetykę angielską, z czasem zacząłem, zupełnie bez problemów, wymawiać wszędzie [θ] i [ð], tak mi już zostało ("Then they are there with they're father and brother" xd), z czasem wpłynęło to (całkiem automatycznie, najczęściej, nie wiem czemu, w zbitce [θɾ]), tak więc wprowadziłem to do języka. *Czasami*, naprawdę na siłę, starałem się wprowadzać ten dźwięk nie przed innymi spółgłoskami, a po nich. W tym momencie, po jakimś czasie oczywiście, zauważyłem, że wymawiam tam już nie [θ], a podwójną spółgłoskę. Tak więc dzisiaj [θ] (w łacince zapisywane jako "c") po spógłoskach oznacza przedłużenie spółgłoski (vide najczęstsze [kː] i [fː]). Druga rzecz, zapewne wzięta nieco z polskiego, to zamiana niektórych spółgłosek na miękkie przed samogłoską [i]. Idąc tym śladem następują takie zmiany fonetyczne: [x]→[ç], [ʃ]→[ɕ] i [ʒ]→[ʑ]. Dalej; niektóre głoski nie mają swoich dźwięcznych wersji, otóż zauważyłem, iż tworząc kolejne słowa (tworzone na zasadzie "jak mogłoby brzmieć to słowo, gdybym ja je miał stworzyć") po prostu omijałem niektóre dźwięczne głoski. Nie mam pojęcia dlaczego, ale było to bardzo częste. Tak więc mamy tutaj [f] bez [v], mamy [t], ale nie [d], [k] bez [g] (chociaż to akurat wina przesówki, mówienie za każdym razem [q] stało się uciążliwe, a [k] wydawało się znowuż zbyt twarde. Quirit nigdy nie posiadał [ɢ], które by ewoluowało w [g]), [ʎ͡ɕ] bez [ʎ͡ʑ] oraz [x] bez [ɣ] (te akurat próbowałem wprowadzić, ale gdy zobaczyłem, że bardziej się męczę przy mówieniu to wywaliłem to). Bardzo ciekawą rzeczą jest zastąpienie w niektórych miejscach [l] scenicznym [ɫ], co pewnie jest spowodowane przez długi kontakt z dziadkami, którzy pochodzą ze wschodu, niestety jeszcze nie ustaliłem kiedy dokładnie ta zmiana zachodzi. Ma ktoś może pojęcie, w jakich pozycjach konkretnie w językach słowiańskich ten dźwięk zastępował [lʲ]? I ostatnia rzecz, która występuje w moim polskim języku, chociaż nie zaobserwowałem tego szczególnie u innych. Otóż literę "r" wymawiam pomiędzy samogłoskami bardziej wibrująco (niemal jak w hiszpańskim), wniknęło to od razu do Yiyzfsi i tak oto tę literę wymawia się albo jako [r], albo jako [ɾ]. Dodam jeszcze, że przez ten język przewinęły się takie spółgłoski jak [ʀ] (nie mylić z [ʁ]), [h], [β] lub [g], ale gdy tylko zauważałem, że w ogóle ich nie używałem, wyrzuciłem je z conlangu (ale ich symbole wyewoluowały w coś innego. Dzisiaj [ɟ] zapisuje się jak dawniej [g].
Jeśli chodzi o samogłoski... Muszę nad nimi popracować, bowiem, o ile moje szybko mówione [a] i [u] naprawdę bardziej przypominają [æ] lub
[ʊ] (ale nie tak skrajne jak w angielskim), o tyle już [ə] zdarza mi się mówić jak nasze rodzime [ɨ], chociaż nieco bardziej otwarte. Ogółem sprawa samogłosek jeszcze do przemyślenia.

No, skończmy ten temat fonetyki, bo już niektórych ostro przynudzam, przejdźmy do pierdół; gdy przyjechałem do Holandii i poznałem czas przeszły dokonany (którego używa się właściwie częściej niż czasu teraźniejszego - przypomnę, w tym czasie występują dwa czasowniki, zdania są pokroju "Ja chcę to zrobione mieć"), język jakby zmienił szyk z wcześniejszego SVO, wziętego ewidentnie z języka rodzimego, do SOV, który polski czasami także dopuszcza ("Ja tego nie zrobiłem!"), i którego zdarzało mi się w pewnych sytuacjach używać. Teraz właściwie nie wiem jaki jest ogólny szyk tego języka, ale podejrzewam, iż będzie to nadal SVO, lecz przy zaprzeczeniach, jak w "moim polskim", będzie obowiązowało SOV. Kolejna rzecz; tony. Tak, gdy zacząłem wykuwać wymowę wszystkich czterech (no, właściwie to pięciu) tonów w chińskim, w Yiyzhsi pojawiło się pewne małe rozróżnienie przy tworzeniu słów. Co prawda nie dotyczy dosłownie tonów, ale akcentów. Przy tworzeniu rzeczowników dwu-sylabowych zdarza mi się je różnie akcentować (na pierwszą lub drugą sylabę), myślę, że to rozróżnienie będzie teraz obowiązywać, muszę to jeszcze dokładniej zbadać.
Z innej beczki, w polskim większość słów, które kończą się na "a", "ć", "ź", "ń" i tym podobnym głoskom, wchodzi automatycznie do słów żeńskich (vide: panna, matka, kaźń, maź, maść), w Yiyzfsi (głównie) słowo musi się kończyć na (rodzime) "a" oraz (myślę, że wyszło to w kontaktach z azjatyckimi językami) "i". Po prostu imiona żeńskie kończące się na [a] oraz [i] wydawają mi się bardzo naturalne. Przynajmniej nie jestem w stanie wprowadzić nic lepszego, bo reszta słów albo wydaje się jakaś "męska" albo "nijaka". Dosłownie.
Co do przypadków: jest oczywiście mianownik, ale nie wiem co zrobić z pozostałymi. Bardzo naturalny wydaje mi się rodzimy celownik, ale już podczas normalnej mowy coś mi nie pasuje przy określaniu zależnych od siebie obiektów i nie wiem, czy by nie wprowadzić allatywu. Nie mam tylko pomysłu jak miałby on wyglądać, na razie celownik tworzyło się dodając końcówkę [ɾmɟ] (jeśli już przy tej zbitce jesteśmy, myślę, że pochodzi ona, po pewnym zmiękczeniu oczywiście, z mongolskiego, swego czasu słuchałem mnóstwo mongolskiego rapu xd), ale nie wiem czy by jej nie zmienić, bo to ostatnie [ɟ] wydaje się być sonoratem, co niezbyt mi pasuje.
A co do wcześniej wspomnianego (a w jakimś temacie nawet pokazanego - lecz były to dopiero koncepty) conscriptu; nadal mam pewne problemy z zapisem grupy głosek [k], [c], [ɟ] i [ŋ]. Otóż aktualnie [k] (pochodzące od [q]) i [ŋ] (które z kolei nie pochodzi od [ɴ]) zapisuję podobnie (różnią się tylko kreską), co jest kompletnie nieetymologiczne. Co więcej, [c] (które od czasów, gdy było jeszcze [k]) zapisuję ciągle tak samo, ale już [ɟ] (które co prawda analogicznie pochodzi od [g]) zapisuję kompletnie inaczej. Ale myślę, że z ostatnimi dwoma literami nie mam takiego problemu, bowiem [c] występuje w wielu ligaturach (przytoczę tutaj bardzo unikalne słowo, które na początku posiadało samogłoskę, ale z czasem zupełnie zanikła - kf [cf], wcześniej [kf]), z kolei [ɟ] raczej pozycjonuje się na początku słów lub między samogłoskami. Co do samego pisma; jest ono *pełne* ligatur, czasem mogą się znajdować w każdym słowie zdania. To akurat wziąłem z mojego faktycznego pisma, gdzie, w języku polskim (w częściej aktualnie używanym holenderskim nie ma takich zbitek) tworzę ligatury z następujących liter: rz, cz, sz, st, sl, sł. To sprowadza mnie do dawno ukutego stwierdzenia; ten język naprawdę jest czymś, co mogłoby zastąpić moją codzienną mowę i pismo.

Ostatnia rzecz; gdzie w tym wszystkim nawiązania do poprzedniego Quiritu oraz Aburiela? Otóż słownictwo, do tego języka weszły takie słowa, które wydawały mi się bardzo "naturalne" na określenie ich faktycznych znaczeń. Widzicie; w większości krajów świata słowo na matkę zawiera głoskę [m] ("mom", "mama", "mother", "mutter", "moeder", "mā", "madre"...), która jest, w moim osobistym odczuciu, kompletnie nienaturalna w tym słowie. W Yiyzfsi słowo na matkę to "Nantli" ([næntli]), bądź, jeżeli przyjmiemy będące w "fazie beta-testów" akcentowanie, "Nāntli". Makron wzięty z conscriptu, to chyba jedyny diakrytyk (prócz ochydnych daszków) używany nad wszystkimi samogłoskami, który przypomina oryginalny symbol (kiedyś go pokażę). A na koniec tych niekończących się wywodów; podam niedługo fonetykę (i przypomnę, że pokrywa się ona w pełni z oryginalnym conscriptem, toteż, jeżeli nie da się czegoś zapisać w conscripcie, nie da się i w łacince), oraz przytoczę wam dość zabawny fakt. W języku tym, z powodu braku głoski (lub jak kto woli - litery), nie można zapisać mojego imienia. Pokwapi się ktoś na znalezienie tego imienia? xd

No, koniec tych śmiercionośnych przynudzaczy. Czas na to, na co każdy lubi patrzeć widząc nowy język. Tabelki!
- Nie, żart. Skończona (a i to nie do końca) jest tylko jedna faktyczna *tabelka*. Czyli nasze ukochane, IPOwskie "Vowel Chart".

- Dlaczego powiedziałem przed chwilą, iż jeszcze nie jest to skończone? Z powodów, jakie przytoczyłem długo, długo wcześniej. Otóż głoski takie jak [æ], [ə] czy [ʊ] są niejako zbliżone do, kolejno, [a], [ɨ] oraz [ɯ]/[u] (nie wiem dokładnie którego, zdaje mi się, że w polskim też nie wypowiadam czystego [u], jeśli nie wypowiadam [w] to rzadko kiedy naprawdę zaokrąglam usta), ale z kolei nie na tyle, by być uznawane za owe czyste głoski.
A jeśli mowa o fonetyce jako takiej:

Dodam, iż naprawdę nie wiem co dlaczego wsadziłem tamtą cedyllę pod "Ss", to było, moim zdaniem, jedyne dobrze wyglądające wyjście, w innym wypadku musiałbym użyć trigrafu, których niezwykle nie lubię. No i dodam, że jak na razie apostrof (zwarcie krtaniowe) pojawił się tylko i wyłącznie w dwóch słowach. Dlatego też zapisywany jest dość skomplikowanym symbolem (chociaż nie tak skrajnie skomplikowanym jak "ac" [æθ] - niedługo dowiecie się o co mi chodzi).

No, na dzisiaj mam dość. Jeżeli ktoś dotarł *aż tutaj* (kimkolwiek jesteś - pewnie zamęczyłem cię na śmierć xd), to byłbym niezwykle wdźięczny na zadanie miliona niepotrzebnych, zadawanych we wszystkich tematach pytań, bo takie zawsze mi pomogą w rozwijaniu tego tworu. Ale żeby ominąć głupi przymiotnik; prawdopodobnie będzie on odmienny tylko przez liczbę (pojedyńczą oraz mnogą), na podobnej zasadzie (fonetycznej oczywiście) jak holenderskie "-e" przy przymiotnikach (vide "blauw", "blauwe").

Czekam na komentarze, jak będzie zainteresowanie to wrzucę i concript.
- Bo na pewno nie będę gadał z miastem duchów. xd

jasnysfinks

Fonologia niczego sobie, rzekłbym nawet ze takiej bym nie wymyślił, ale co co z gramatyką. Istnieje odmiana przez osoby czasownika, a może nie?. Są przypadki? Ile?

Ghoster

Odmiana czasownika istnieje, i chyba nawet jest to ostateczna wersja, ale jeszcze dokładnie nie przemyślałem czasowników przechodnich, nieprzechodnich, aspektów itd. Odmiana, jak można zauważyć, jest delikatnie inspirowana słowiańskimi (delikatnie xd) Oto dwie koniugacje (jak dotąd mi starczały, odmiana słowa zależy od tego, czy kończy się na spółgłoskę czy na samogłoskę):

Jeśli mowa o przypadkach, jak już mówiłem, mianownik, celownik, zaczyna się kształtować tam jakiś allatyw i w sumie tyle, myślę, że dodam do tego jeszcze jakiś wołacz. Ogólnie nie lubię jak się coś zbytnio komplikuje, ale z kolei nienawidzę zdań w stylu "Ja idę do dom". Nie wyobrażam sobie także zwracania się do kogoś "człowiek" miast "człowieku" w takim języku.

Silmethúlë

Mônsterior

Feles

Język ciekawy, widać, że ma długą historię. Wink

Za to ortografia jest dosyć pokręcona. Skąd pomysł dwuznaków z "f"?

Ghoster

Pingijno

Ghoster

Dobra panowie, czas na trochę historii pisma.

Quirit, zakładam, iż przeciwnie do większości innych ukrytych języków, nie zaczął się od szyfru pisanego, a od szyfru mówionego. Jako dziecko dobrze rozumiałem, iż modyfikowanie słów nie mogło odnieść zamierzonego skutku (to jest ukrycie wiadomości), dlatego trzeba było używać nowych słów. Z tamtych czasów nie przetrwało prawdopodobnie nic (jeżeli mówimy o przejściu do aktualnego tworu), jednak, zupełnym przypadkiem, nadal jestem posiadaczem strasznie starych zapisków (datowanych pewnie na rok 2004 albo i lepiej), które swego czasu były oprawione nawet w (!) kaligrafię. Co prawda pisakiem, ale mniejsza o to.
Oto spisany przeze mnie alfabet, widocznie oparty na łacince, jednak widać też, że rozróżniałem głoski bezdźwięczne i dźwięczne, przez co pismo było pełne diakrytyków takowe oznaczających. To był chyba pierwszy raz gdy zobaczyłem Quenyę Tolkiena.

Dalej; naszedł mnie wtedy szalony pomysł na używanie systemu siódemkowego w zastępstwie z systemem dziesiątkowym. System ten dawno poszedł w zapomnienie, ale przetrwały nadal symbole (zaprezentuję je innym razem) oraz doskonale pamiętam liczenie na palcach. Otóż robiło się to w takowy sposób: 0 - Ręka opuszczona, 1 - Zaciśnięta pięść, 2 - Jeden palec, 3 - Dwa palce, 4 - Trzy palce, 5 - Cztery palce, 6 - Pięć palców, 7 - Jeden palec drugiej ręki (oznaczający jedną siódemkę - całość) z drugą opuszczoną.
Znalazłem także tekst z tamtych czasów, ale nie wiem co mógł oznaczać, i czy w ogóle mógł coś oznaczać. Warto zwrócić uwagę na fakt, iż każda minuskuła mieściła się w kwadracie (oprócz, oczywiście, [i]).

I to właściwie tyle jeśli chodzi o pierwsze pismo Quiritu (już wtedy miał nazwę, ale, o ile mnie pamięć nie zawodzi, był to raczej "Kłyryt". Czy miało to coś wspólnego z kłami i ryciem - nie wiem).
Potem zacząłem zapisywać to nieco zmodyfikowaną wersją tego zapisu, na pewno przewija się jeszcze gdzieś w zeszytach z pierwszych klas podstawówki, jednak potem idea umarła.
Dopiero w okolicach 2010 roku powstało kolejne pismo, jednak było ono jeszcze przed jedną z wielkich reform języka (przede wszystkim przed połączeniem moich trzech conlangów) oraz używane było jedynie do nagłówków; nigdy nie nauczyłem się nim biegle posługiwać. Prezentowane było niegdyś na forum Elendili.

Tak jest, pismo to nie było żadnymi tam abdżadami pisanymi od prawej do lewej czy mongolskimi skryptami ciągnącymi się z góry do dołu. Oeru było zapisywane *wokół figury*, w których kółko oznaczało czasownik a trójkąt wszystko inne. Pismo to bardzo długo przewijało się moich notatkach (jako tytuły, podtytuły, nagłówki itd.), jednak aktualnie nie mam już ani jednego papieru, który by te hieroglify uwierzytelniał. Jestem niemalże pewien, iż zainspirowały mnie do tego natywne języki ameryki (Majowów, Azteków), a przede wszystkim, znany zresztą wcześniej, Nāhuatl. Na nim też z czasem (podejrzewam, iż w okolicach 2007/2008) zaczął się wzorować Quirit. Warto zauważyć, iż dzisiaj w Yiyzfsi nie mogą występować takie zbitki samogłoskowe, by dało się chociażby ułożyć nazwę tego pisma. A tak prócz tego to na tym obrazku walnąłem się wówczas parę razy, nie znałem w dodatku IPY.

No, i na dzisiaj to by było na tyle. Chciałbym także, jeżeli ktoś w ogóle te moje wypociny czyta, dostać odpowiedź na kilka pytań zadanych w pierwszym poście, szczególnie to o scenicznym Ł.
Jak będzie większe zainteresowanie to wrzucę próbkę aktualnego pisma.

Feles

Bardzo ciekawe. Wygląda na to, że masz podobnie długą tradycję językotwórczą jak Canis, nasz administrator. Razz

Mścisław Ruthenia

Ghoster

Feles

BartekChom

Feles

To tylko taka etymologiczna pisownia prasłowiańskiego. Nie mojego autorstwa zresztą. Razz