Conlanger

Kamil M.

Ten post zawiera nieaktualne treści.
__________

Cäsiv smăcë - język kaski
Na początku, czyli parę miesięcy temu, chciałem to wrzucić do szkiców, ale powstrzymałem się i trochę rozwinąłem koncepty... I tak dzisiaj wrzucam ogólne informacje na temat języka kaskiego, nad którym chciałbym już pracować przez dłuższy czas. Kaski i kaledoński są głównymi moimi conlangami, przy czym aktualnie skupię się na pierwszym, a drugi odłożę na bok aż do czasu, kiedy lepiej zrozumiem proces ewolucji języków romańskich. A zatem do rzeczy.

Kaski jest językiem a priori. Sklasyfikować go dokładniej nie umiem, mam nadzieję, że po konsekwentnej prezentacji głównych pomysłów, pomożecie mi w tym.

A w prezentacji na pierwszy rzut pójdzie coś, co z braku laku można nazwać...

Fonologia
a ă ä /a @ {/
o ŏ ö /O o 2/
u ŭ ü /u U y/
e ĕ ë /E e 9/
i ĭ ï /i I I\/
p b m f v /p b m f v/
t d n þ ð /t d n T D/
c g ng x h /k g N x h/
l lh r r rh /l K r 4 R/
s z /s z/
sc ċ zg ġ /S tS Z dZ/
y /j/

Powyżej wypisałem zestaw liter i dwuznaków kaskiego wraz z ich wartością dźwiękową. To bardzo pierwotny szkic, które najprawdopodobniej już wkrótce się zmieni, np. zastanawiam się nad wyrzuceniem /T D x/, ponieważ chyba nie umiem ich użyć tak, żeby powstałe słowa mi "brzmiały" ;)

Jak można zauważyć, każda samogłoska ma jakby trzy stopnie: zwykły (bez diakrytyka), zredukowany (z breve - nie znam polskiego odpowiednika) oraz stopień mocny (z dierezą). O ile oznaczanie dierezą stopnia mocnego jest dość istotne, o tyle samogłoski zredukowane mogą być zapisywane jak w stopniu zwykłym przy codziennym zapisie.

Dlaczego takie zróżnicowanie? Otóż samogłoski mocne pochodzą od długich wersji samogłosek zwykłych. Aktualnie w kaskim są one krótkie i o innej wartości dźwiękowej. Jeśli w słowie znajdują się samogłoski mocne, to akcent słowa pada na samogłoskę mocną, która jest najbliżej początku słowa. Samogłoski zredukowane zaś najczęściej są wynikiem dodania do słowa końcówki. Może jakieś przykłady...

W słowie tïċa (ten palec) akcent pada na pierwszą sylabę - /"tI\tSa/, ponieważ jest tam samogłoska mocna.
W słowie töcë (ten król) /"t2k9/ akcent pada również na pierwszą sylabę.

Co do redukcji - jest słowo gord (zamek) /gOrd/ zawierające samogłoskę zwykłą. Jednak kiedy uczynimy to słowo określonym przez dodanie odpowiedniej końcówki - -ë, która powoduje redukcję, otrzymamy formę gŏrdë (ten zamek) /gor"d9/. Istnieją nieliczne słowa, które z natury zawierają zredukowane samogłoski, dlatego dodanie do nich odpowiednich końcówek powoduje kompletną eliminację tych samogłosek, np. słowo dĭġ (kropla) /dIdZ/, kiedy określone, przyjmuje formę dġa (ta kropla) /dZa/.

Jeszcze co do akcentu - końcówki powodujące redukcję ostatniej samogłoski słowa, ściągają akcent na siebie, jak w słowie ascĕv (dach) /"aSev/, które w wersji określonej przyjmuje formę ascva (ten dach) /aS"va/, w której akcentowana staje się dodana końcówka -a.

Pewnie nieźle nagmatwałem, ale myślę, że z czasem to wszystko stanie się przejrzystsze.

Dobra, późno już. Trochę morfologii jutro :)

Serpentinius

Mogę nie mieć racji, ale jako psychol doszukuję się źródła tych słów:

smăcë - prawie jak polski smak. Czyli zmysł, który posiada język,
tïċa - kojarzy mi się z tykać -> tknąć. Tknąć można palcem. Oczywiście /k/ jest zamienione na /ts/,
töcë - podobne toczyć. Dzięki łasce lub nie łasce króla toczą się losy jego podwładnych. W tym przypadku /tS/ wymienione na /k/,
gord - jakby zapożyczenie od słowiańskiego grodu. A wiadomo w grodach bywały zamki,
dĭġ - przy określeniu przypomina staropolską formę dżdżu czyli deszczu. Dalej idąc z kropel deszcz się składa,
ascĕv - skojarzyło mi się od razu z to ask - zaprosić. A zaprosić można, kogoś pod swój dach. ^^ A że zbitka sc to /S/, to już inna sprawa.

Naerian

Jezu, Serpenteen, faktycznie jestes psycholem Razz

ja nigdy bym sie tam nie doszukal czegos takiego Razz

Serpentinius

To się chyba nazywa nadinterpretacja. ^^ Ale powiedz sam czy smăcë i gord nie skojarzyły by się tak Tobie? Bo tych dwóch słów to jestem prawie na 100% pewny, że od tego pochodzą. Smile

Kamil M.

Serpentinius

Moje teorie na temat króla i dachu były bardzo naciągane. Ale w kroplę ciężko wierzyłem. ^^ Język mi się bardzo podoba i czekam na kolejne słowa do rozszyfrowania. Razz

Vilén · Gość

Kamil M.

Ten post zawiera nieaktualne treści.
__________

No to...

Morfologia
A jeszcze dokładniej...
Rzecz o rzeczownikach
Istnieją trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki, każdy ma swój odrębny wzór odmiany. Kaski posiada dwie liczby (pojedynczą i mnogą) oraz trzy przypadki. Ponieważ nie znam się na terminologii, mogłem te przypadki nieprawidłowo nazwać, ale mam nadzieję, że to zweryfikujecie. Zatem - przypadki te to absolutivus, prepositionalis i partitivus. Ich użycie z grubsza poniżej:

Podejrzewam, że parę funkcji jeszcze dojdzie w praktyce, ale na razie "na sucho" wymyśliłem tyle.

Poza przypadkami i liczbami rzeczowniki mogą jeszcze występować jako nieokreślone lub określone. Rzeczownik w swej podstawowej formie jest nieokreślony. Są dwie drogi by uczynić go określonym - można postawić przed nim przedimek określony lub zastosować wzór odmiany dla rzeczowników określonych. Przedimki określone są następujące:
- męski: ĕ (przed spółgłoską) lub ĕt (przed samogłoską)
- żeński: ä (przed spółgłoską) lub är (przed samogłoską)
- nijaki: să (przed spółgłoską) lub s- (przed samogłoską)
Przedimki te są nieodmienne, np. să tvär (to dziecko) /s@ tv{r/ i să tväri (te dzieci) /s@ "tv{ri/. Używa się ich, kiedy rzeczownik jest nieokreślony przydawką. Kiedy jednak określamy rzeczownik przymiotnikiem czy innym rzeczownikiem, stosujemy wzór odmiany określonej, np. ĕ gord (ten zamek) /e gOrd/, ale mac gŏrdë (ten duży zamek) /mak gor"d9/; ĕ gordŏm (te zamki) /e "gOrdom/, ale macŏm gŏrdïm (te duże zamki) /"macom gor"dI\m/.
Poniżej znajduje się obrazek ze wzorami odmiany rzeczowników i końcówkami. Jeśli przed końcówką występuje znak ˘, oznacza to, ze końcówka powoduje redukcję ostatniej samogłoski słowa.

Dobra, to do następnego postu ;)

Serpentinius

Wydaje mi się że tvär pochodzi od twór, czyli to co stworzyli rodzice. Czyżby cvev to była kaczka?

Podoba mi się sposób określoności w tym języku. Coś rzadko spotykanego i nadaje wyrazu.

Kamil M.

Tvär zostało dzieckiem bo to było pierwsze słowo w rodzaju nijakim, które wymyśliłem ;) A cvev nie wiedziałem jakie nadać znaczenie - chciałem dać jakieś zwierzę, ale nie umiałem wymyślić jakie. Kaczka może być ;D

Miło, ze się określoność podoba ^^

Silmethúlë

Hmm, tia, określoność też mi się podoba Wink

. Skąd ten pomysł? Islandzki? Old Norse? Wink

Swoją drogą podobnie ma to rozwiązany Nordhsprak, do którego chyba w końcu wrócę... Razz

Takie jeszcze pytanie...:

Kamil M.

Ten post zawiera nieaktualne treści.
__________

Kamil M.

Ok. Musiałem sobie to trochę przemyśleć, przerobić i wychodzę powoli na prostą. Język kaski zmienił nazwę na joński (jako widać w tytule tematu), wyklarował mi się już znacznie kształt fonologiczny języka, z grubsza zasady morfologiczne, syntaktyka w lekkim szkicu. Słownik też troszkę przybrał na wadze, ponieważ liczy ponad 300 słów, w tym wiele nadających się do dalszego słowotwórstwa. Zainteresowanym podaję linka: [link widoczny dla zalogowanych] [PDF]. W następnym poście: odświeżona fonologia.

Kamil M.

Ok, fonologia, fonologia...

Spółgłoski
/p b t d k g/
/f v θ s z x h/
/ʧ ʤ/
/m n/
/r l j/

Samogłoski
/i ɨ ɪ e ɛ æ a ə/
/y u ʊ ø o œ ɔ/

[Tu się szarpnąłem na IPA, ale dalej jeśli zajdzie potrzeba zapisu wymowy, będę używał wygodniejszej Conlang X-SAMPA.]

W jońskim samogłoski są zawsze krótkie.

Jeśli chodzi o budowę sylaby, to może być ona czworaka:

Co do alofonii, to i owszem - istnieje kilka alofonów. Przede wszystkim /n/ przed /k g/ wymawiane jest jako [N] (a zatem [Nk Ng]), zaś zbitka /ng/ na końcu słowa jest w ogóle wymawiana jako [N]. Kolejna zbitka - /sv/ na końcu słowa jest realizowana jako [sw_0]. Spółgłoski /v z/ na końcu słowa są wymawiane jako [f s]. Na razie tyle na ten temat, bo chyba nie zebrałem jeszcze wszystkiego.

Jeśli chodzi o różne zjawiska, to przede wszystkim występuje metateza, szczególnie w wypadku zetknięcia się /p b t d k g/ z wygłosu jednej sylaby z /m n/ z nagłosu następującej - w niektórych wypadkach prowadzi to również do częściowej asymilacji tj. /nb np/ asymilują do [mb mp], podobnie /mt md mk mg/ do [nt nd Nk Ng]. Poza tym zachodzą takie asymilacje jak /ls/, /lz/ > [ll], /rs/, /rz/ > [rr], /pb td kg/ > [pp tt kk]. Więcej wyjdzie w praniu.
A i jest jeszcze epenteza, która pojawia się przy odmianie rzeczowników (męskich/żeńskich) jednosylabowych o jądrze samogłoskowym z jedną z /@ e o I U/. Szerzej - przy omawianiu odmiany.

Kwestia akcentu (który jest dynamiczny) wymaga wprowadzenia pojęcia samogłosek słabych (/@ e o I U/), zwykłych (/a E O i u/) oraz mocnych (/& 9 2 i\ y/). Podstawową zasadą jest to, że akcent może padać na ostatnią bądź przedostatnią sylabę słowa. Jeśli w którejś z wymienionych sylab jest samogłoska mocna, to na nią pada akcent. Jeśli obie są zwykłe bądź obie słabe, akcent pada na przedostatnią. Jeśli jest jedna słaba i jedna zwykła, to akcent pada na zwykłą. Proste ;)
Jest tylko jeden wyjątek - słowa zakończone na /vis/, które jest pewną końcówką słowotwórczą, są akcentowane na sylabę trzecią od końca.
Na razie wsjo... w następnym poście - zapisssss...

pittmirg