Conlanger

Pijotrfieczerst · Gość

Z łatwością jestem w stanie wyobrazić sobie taką oto sytuację:
Jest 15 stycznia roku 2036. Profesor zwyczajny lingwistyki ogólnopojętej, doktor habilitowany i niejdnokrotnieprzełożony Pan Filip Skwarski siedzi nad tortem urodzinowym i robi sobie przyjemność, podpalając o jedną ze świeczek nowiutki egzemplarz do nauki języka esperanto.

Kwadrat, jako lingwistę darzę Cię wielkim szacunkiem, bo takiej wiedzy, jaką masz teraz, ja nigdy nie zdobędę [nawet się starać stracham (i co, można utworzyć coś innego od strachu, nieprawdaż?)], nie mówiąc już o tym 2036 roku.
Jednak, do ciężkiej cholery, cóż Ci ten biedny Zamenhof(f) zrobił, iż tak nienawidzisz jego tworu? Zachowujesz się jak ktoś, kto w dzieciństwie dostał książką jakiegoś esperantysty w głowę i od tej pory marzy o spaleniu jej krewniaczki na stosie, a to jest naprawdę denerwujące. Rozumiem, że masz swoje zdanie, ale po co ta zajadliwość?.
Wiem, że jeśli coś lubi większość, jest to do niczego. Ale skoro esperanto osiągnęło tak duży sukces (ogólnoświatowy) a ludzie się go uczący nie myślą o jego wadach, ale możliwościach, jakie ze sobą niesie, może nie warto wmawiać innym, że Azjaci nie są sie go w stanie nauczyć.
No chyba że istnieje jakiś tajny sztuczny język (Masoni? Układ? Kosmici? Jezus z Nazaretu?), który jest bardziej popularny niżli esperanto i mieszkańcy wszystkich kontynentów padają na kolana, byle tylko móc się go uczyć, bo jest tak dla wszystkich przystępny.
P.S. A co do różnych wersji espearanto, ja sam nie miałbym nic przeciwko temu, gdyby po mojej śmierci ktoś przejął arbastyjski i tworzył nowe reguły oraz zmieniał stare. Bo nikt z nas swego conlangu do grobu ze sobą niestety nie weźmie.

Qrczak

Trudno mi sobie wyobrazić fonetykę, która byłaby w znaczącym stopniu bardziej uniwersalna od fonetyki Esperanta. Można się czepiać drobiazgów (np. h i ĥ), można tu i ówdzie coś poprawić, ale nie można wymyślić tego jakoś znacznie lepiej, tak żeby wszystkim pasowało. Nikt mi nie wmówi, że fonetyka angielska, niemiecka, rosyjska albo chińska jest łatwiejsza. A zwłaszcza angielska...

Każdy język zawiera w sobie jakieś podjęte decyzje. Decyzji bez wad nie da się podjąć, bo jednemu nie pasuje to, a drugiemu tamto. Można za to podjąć taki zestaw decyzji, który w europejskim kręgu kulturowym będzie bardziej strawny niż typowy język, który wyewoluował w sposób naturalny. Moim zdaniem Esperantu się to całkiem dobrze udało. Nie szkodzi, że ono nie rozwiązuje wszystkich językowych problemów ludzkości. Nie szkodzi, że dla Wietnamczyka jest bardziej obce niż dla Francuza. Dla mnie wystarczy, że jest łatwiejsze do nauki niż większość indoeuropejskich języków naturalnych.

Inna sprawa, że wszystko wskazuje na to, że bardziej praktyczne jest nauczenie się przez ludzi z różnych krajów języka wybranego silnego państwa niż jakiegokolwiek języka sztucznego — w ostatnim stuleciu języka Ameryki. Nie jest tak jednak z żadnych powodów językoznawczych, to nie cechy angielskiego jako języka o tym zadecydowały (a wcześniej francuskiego, a gdzieniegdzie nawet polskiego, a jeszcze wcześniej łaciny). To tylko siła ekonomii, ekspansji i kultury Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych (cokolwiek złego o tej kulturze powiedzieć, okazała się skuteczna), a potem sprzężenie zwrotne: im więcej ludzi zna angielski, tym bardziej opłaca się uczyć angielskiego.

Ciekawe, czy globalizacja spowoduje, że tak już zostanie na dłużej, czy też za kilkaset lat dominujący język biznesu i techniki znowu się zmieni.

Kwadracik

Qrczak

Do problemów angielskiej fonetyki dokładam r, które zlewa się z poprzedzającą samogłoską, oraz przede wszystkim to, że różne pary fonemów są przez jedne dialekty rozróżniane, a przez inne nie, przez co trudno w ogóle podać jednoznaczny zestaw fonemów wraz z jednoznacznym przypisaniem wymowy każdego słowa (co po polsku też jest do pewnego stopnia prawdą ze względu na zamieszanie z j i może jakieś regionalne różnice w ubezdźwięcznianiu, ale i tak jest o wiele porządniej).

Co do Esperanta, kilka Twoich punktów można podsumować jednym: brakuje reguł dozwolonych kombinacji fonemów, co czasem prowadzi do trudnych do wymówienia zbitek. Ale nie wydaje mi się, żeby robiły się jakieś straszne, bo większość przyrostków zaczyna się samogłoską i kończy spółgłoską, co dobrze się składa w każdej kolejności.

Z pozostałych punktów:
• brak /w/ na początku sylaby nie jest żadnym problemem ani dla wymowy, ani dla nauki;
• /ʦ/ i /i.o/ są obiektywnie łatwe do wymówienia;
• /x/ [link widoczny dla zalogowanych];
• /ʒ/ [link widoczny dla zalogowanych];
• Przejęcie łacińskiego k przed i, e jako /ʦ/ nie jest niezwykłe, biorąc pod uwagę, że mało który współczesny język ma tam k — tyle tylko, że w różnych językach to się rozwinęło różnie i Esperanto wzięło akurat słowiańskie /ʦ/. Gdyby było /ʧ/, to pytałbyś, dlaczego akurat włoskie.

Nie porównuję Esperanta do hiszpańskiego, indonezyjskiego ani hawajskiego, bo za mało o tych językach wiem.

Kwadracik

pittmirg

Leto Atryda

BartekChom

Kwadracik

Leto Atryda

BartekChom