Conlanger

Mścisław Ruthenia

Tekst napisany przez Ryszarda D. (Galadhorn):

Silmethúlë

Winno być:
Trьje pŗstenьje Kъnędzemъ Labovъ podъ nebesy.

Tylko mu nie mów, że to ja poprawiłem, bo się chyba powiesi.

EDIT: się rozpędziłem... pŗstenьje było dobrze.

Mścisław Ruthenia

pittmirg

*pŕ̥stenьje, a. po mojemu *pьrstenьje. Poza tym... nie jestem do końca pewien do jakiej deklinacji należał *pьrstenь. Jeżeli do n-tematowej, jak *kamy i *korenь, to w M.l.mn. raczej dałbym *pьrstene (z drugiej strony w SCS ponoć było i np. дьнье, więc nie potępiam tego -ьje zbyt kategorycznie).

Dynozaur

Poza tym, *Olbъ jak już (skoro goc. albs). *Labъ mógłby istnieć w SCSie, nie PSie.

I jeżeli Labovъ to gen. pl. to raczej nie tędy droga, chyba że to u-temat, w co wątpię.

Chyba, że to miał być przymiotnik posesywny - wtedy *Olbovomъ.

Więc na mój gust:
Trьje pьrstene Kъnędzemъ Olbъ podъ nebesy.

SCS:
Триѥ прьстєнє Кънѧѕємъ Лабъ подъ нєбєсы.

Silmethúlë

Mam gdzieś tę ksiażkę, pożyczyłem, ale mi się zgubiła... i cholera nie mogę znaleźć Sad

...

Co do pierścienia - [s]nie należy do n-tematowej, bo wtedy byłoby: N. sg. **p(ь)rsty, G. sg.** p(ь)rstena, a jest: N. sg. p(ь)rstenь (z miękkim jerem na końcu!). Stąd sądzę, że p(ь)rstenьje są OK.[/s] Faktycznie... korenь, jelenь, itp. sugerują jednak korene. Zmieniam (po kolejnym edicie, więcej nie będzie Razz

)

Różnica pŗsten/pьrsten to kwestia tylko tego, czy uznać sylabiczne r za prasłowiańskie, czy nie. A jak wiadomo od setki lat się slawiści o to kłócą.

Nic to, przyjąłem zatem konwencję, tfu, tfu, Gala, niech go... a zresztą nieważne. I przełożyłem początek wiersza o pieścieniach, tymi oto słowiosy:

Trьje pŗstene Kъnędzemъ Lobъ[*] podъ nebesy,
Sedmь Trьpęstъkovomъ[**] Gospodimъ vъ jichъ kamenьněchъ[***] dvorěchъ,
Devętь Sъmŗtьnьnomъ[***] Ljudemъ, iže trěbujǫtь umrěti,
Jedinъ Tьmьnujemu[****] Gospodi na jego tьmьně[**] prěstolě,
Vъ stroně[*****] Mordor, vъ jeiže ležǫtь tьmy.

[*] Po uwzględnieniu komentarza Dynozaura, imo ma rację, gockie albs -> wczesno-ps. olbъ, olbъ -> późno-ps. (wczesno pra-zach-słow.) lobъ, lobъ

[**] *trьpęstъkъ - Fasmier podaje taką formę scs-ową w etymologii трепясток i podaje znaczenie 'karzeł', stąd też czechosłowacki trpaslík.

[***] krótka odmiana (rzeczownikowa), ew. długa (późniejsza, przymiotnikowa): *kamenьnъichъ, *sъmŗtьnьnъimъ, *Tьmьnějemь

[****] Tu od razu odmiana złożona, bo pierwotnie oznaczała ona 'temu ciemnemu', co pasuje do angielskiego the Dark...

[*****] zachodnio-słowiańskie (lechickie?), wcześniejsze ps. storně.

Gdyby ktoś nie uznawał istnienia ŗ w prasłowiańskim, należy każde jego wystąpienie zmienić na ьr. W przypadku słowa ljudemъ mam wątpliwości, czy nie winno być ljudomъ (tak by mi logika nakazywała), czy ljudemъ ([link widoczny dla zalogowanych]), wybrałem poświadczoną, ale już nie prasłowiańską, formę.

Powyższy "przekład" możesz na forum jaśnieoświeconego Ryszarda D. wkleić, ale tym razem podaj autora, a nuż widelec szlag go jednak trafi Razz

.

EDIT: zmieniłem tych łabów na łób, wg komentarza Dynozaura.

EDIT 2: parę kolejnych zmian.

EDIT n-ty: OMG, wcześniej dałem scs-owe "strana", zmieniłem na "strona", z przypisem, że w starszym ps-ie winno być "storna".

Mścisław Ruthenia

pittmirg

IMO *ljudьmъ, *gospodьmъ w C.mn.; *jiže, *jejiže (iže, jeiže to b-j wg pisowni SCS).

Silmethúlë

Tak po prawdzie, jeśli iść do wczesnego prasłowiańskiego, powinno chyba być jьže, jejьže... Ale to sobie odpuszczę. Niech zatem będzie jiže, jejiže (może lepiej jejže?), do tego zapomniałem o n- przed tym jejiže a po vъ.

Natomiast co do końcówek, faktycznie, winno być -ьmь (właśnie, z twardym, czy miękkim jerem na końcu? na necie najczęściej znajduję miękki - przydałaby się forma tej końcówki z pra-ie.) - czeska Wikipedia tutaj kłamie, a ja się na niej w dużej mierze w gramatycznej części oparłem.

Czyli teraz mamy:

Trьje pьrstene Kъnędzemъ Olbъ podъ nebesy,
Sedmь Trьpęstъkovomъ Gospodьmъ vъ jichъ kamenьněchъ dvorěchъ,
Devętь Sъmьrtьnьnomъ Ljudьmъ, jiže trěbujǫtь umrěti,
Jedinъ Tьmьnujemu Gospodi na jego tьmьně prěstolě,
Vъ storně Mordorъ, vъ njejiže ležǫtь tьmy.

Mścisław Ruthenia

A pozostałe linijki rymów?
Ciągle "jedinъ", "by wszystkimi..." a potem cztery bezokoliczniki.

spitygniew

Silmethúlë

Co do argumentów za sonantami - pojęcia nie mam, nigdy się tym zbytnio nie interesowałem.

Co do Fasmera/Fasmiera - hmm, nie wiedziałem, że "e" nie palatalizuje w obcych, gdy współcześnie Rosjanie wciskają gdzie się da "э" myślałem, że 'zwykłe e' zmiękcza zawsze.

bandziol20

Psł. temat pьrsten- znajdujemy w wielu językach słowiańskich : ros. перстень, ukr. перстень 'pierścień, pierścionek; część kosy’, brus. персцень, pol. pierścień, połab. parstén, czes. prsten, słc. prsteň, słoweń., pŕstan, sch. pȑstēn, bułg. пръстен, mac. прстен.

Etymologia jest jasna : temat utworzony od rzeczownika pьrstъ. Bardziej skomplikowane natomiast jest ustalenie pierwotnego znaczenia wyrazu. Podobny temat notuje się w staropruskim pirsten 'palec' (jeśli nie błąd pisarza).
Od tego wyrazu spotyka się rozmaite semantyczne i słowotwórcze przekształcenia. Np. w gwarze smoleńskiej notuje się pérstni w znaczeniu specjalnej zabawy wiosennej, w której udział biorą dziewczyny.

Prasłowiański paradygmat pьrsty - pьrstene rekonstruowany jest na podstawie stczes. D. lp. prstene, czes. prstenec, prstýnek, prstenní, i analogicznych struktur w innych słowiańskich.

kmitko

Z prasówki dzisiejszej:
[link widoczny dla zalogowanych]