 |
Conlanger
Polskie Forum Językotwórców
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
lehoslav
Dołączył: 14 Sie 2010
Posty: 146
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 1 raz
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Lipsk
|
 Wysłany: Śro 10:29, 23 Lut 2011 Temat postu: |
|
|
Głuż. ma -(j)omny, np. čitajomny.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
 |
|
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Wto 8:38, 01 Mar 2011 Temat postu: Re: -alny |
|
|
| pittmirg napisał: | | Z tego, co mi google-tłumacz wypluwa, wynika, że czeski ma tu końcówkę -telný, zresztą przejętą w pewnym stopniu przez polski, ale już nieproduktywną (czytelny, śmiertelny, nieskazitelny, wierzytelny, rzetelny). |
Analizując morfologicznie te wyrazy wydaje mi się, że nie można ich wrzucać do jednego worka (choć wypada przyjąć, że to bohemizmy).
Np. w śmiertelny, czytelny owo -t- zaliczyłbym do rdzenia, a nie do końcówki. U Lindego znalazłem, że w stcz. formy te miały postać čiteDlny, smrteDlny, w związku z tym dzieliłbym je : čit-e-Dl-ny.
(dalsze rozszerzenie w czytel-nik, śmiertel-nik ?)
W sprawie pozostałych, czyli : nieskazitelny, wierzytelny, rzetelny widziałbym tu raczej pochodzenie od rzeczowników : skazitel, veritel, zřetel ('wzgląd'), z -tel- (jak w 'obywatel', odpowiednikiem pol. -ciel-).
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Wto 13:55, 01 Mar 2011, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
pittmirg
Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą
|
| Wysłany: Wto 11:10, 01 Mar 2011 Temat postu: |
|
|
W takim razie, zastanawia mię to czeskie dl > l w niektórych wyrazach. W sumie cecha nawiązująca do południowosłowiańskich; ale niezbyt to konsekwentne.
Skąd by się wziął ten sufiks -dl-???
W polskim jest, notabene, przywiedlny, co byłbym skłonny analizować jako derywat od imiesłowu na -ł (przywiódł).
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez pittmirg dnia Wto 15:53, 01 Mar 2011, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Śro 9:10, 02 Mar 2011 Temat postu: |
|
|
| pittmirg napisał: | W takim razie, zastanawia mię to czeskie dl > l w niektórych wyrazach. W sumie cecha nawiązująca do południowosłowiańskich; ale niezbyt to konsekwentne.
Skąd by się wziął ten sufiks -dl-??? |
Hm... u Klemensiewicza znalazłem w tym kontekście być może istotną wskazówkę przy tłumaczeniu sufiksu '-alnia' :
| Cytat: | | 4. -alni(a), formant złożony z al-ni(a); Łoś zauważa, że na początek XVI w. przypadają formacje oboczne typu postrzygadlnia // postrzygalnia, wyzuwadlnia // wyzuwalnia, tzn. że drogą fonetycznego uproszczenia grupy dlń w lń powstaje nowy formant -alni-(a) z dawnego połączenia formantu a (formant tematu cz. przeszłego), -dl- (< *-dl(o)) i ni(a) < *-ьnj(a). Nie jest jednakże wykluczone, że nowsze rzeczowniki na -alni(a) nawiązują do podstawowych przymiotników na -aln(y), za czym przemawiałyby takie oboczności słownikowe, jak jadalnia sypialnia bawialnia // pokój jadalny sypialny bawialny (pierwsze dwa notowane w słowniku Lindego w XVIII w.), które zresztą mogły mieć oparcie wzorcowe w starej formacji typu pradlnia (por. gw. pradło) = pralnia. Formant -alni(a) spotykamy w rzeczownikach, np. szwalnia drwalnia poczekalnia ujeżdżalnia pływalnia; nie używane współcześnie gotowalnia (Linde notuje z XVIII w.). |
Dodam tylko, że Brueckner wymienia postać 'gotowadlnia' (niestety bez podania przykładu  ) Natomiast w Chrestomatii Staropolskiej znalazłem : 'prasadlnia' na drukarnię.
Co ciekawe, pisze dalej Klemensiewicz o formancie '-elnia' i bierze to za wariant fonetyczny formantu '-alnia' po spółgłosce funkcjonalnie miękkiej.
Daje tu na ten przykład 'gorzelnia' (aleć słowniki dawniejsze notują i to częściej : 'gorzalnia'). Trudność w tym względzie stwarza mu postać 'pustelnia'. Pisze on :
| Cytat: |
Natomiast niejasnym co do pochodzenia jest tenże formant po spółgłosce twardej przede wszystkim w rzeczowniku pustelnia, którego Linde nie wymienia, chociaż notuje ze Skargi wyrazy pustelnik pustelnica i pustelniczy; |
Wydaje mi się, że 'pustelnię' można uznać za wtórnie utworzoną od 'pustelnika', sam z kolei 'pustelnik' wydaje się czeską pożyczką.
W języku czeskim najstarszym zapisem na określenie eremity był 'pústeník'  występujący w XIV w. jako jedyny wyraz. W w. XV pojawia się 'pustevnik' , który w zasadzie występuje do dzisiaj - 'poustevnik'. Co ciekawe na pocz. XVI w. pojawia się 'pústedlník'  oraz 'pústebník' (wynik oboczności v : b - z 'poustevník').
Postać 'pústedlník' powstała najprawdopodobniej z 'pústeník' pod wpływem licznych formacji na -dlny, -dlník (por. ućeník - ućedlník - učedník, mučedlník - mučeník).
Z innych ciekawych rzeczy znalazłem stpol. prawidlny - 1. człowiek godny zaufania (zwłaszcza w sądownictwie) 2. regularny, foremny, prawidłowy; zapewne też utwór czeski.
BTW, za pożyczkę czeską uważa się generalnie 'czytelny, czytelnia, czytelnik', choć np. Rospond akurat w 'czytelnym' stawia na rodzimą rekonstrukcję z 'czytlny'.
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Śro 9:19, 02 Mar 2011, w całości zmieniany 4 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
pittmirg
Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą
|
| Wysłany: Sob 18:22, 02 Kwi 2011 Temat postu: |
|
|
[link widoczny dla zalogowanych]
A co to za stwory w rosyjskim na -бельность? Moje słowniki ich najwyraźniej nie notują. Widziałem jeszcze читабельность, w znaczeniu podług kontekstu chyba "czytelność".
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Dynozaur
Gniewny preskryptywista
Dołączył: 01 Paź 2008
Posty: 2119
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 25 razy
Ostrzeżeń: 1/5
|
| Wysłany: Nie 8:39, 03 Kwi 2011 Temat postu: |
|
|
| pittmirg napisał: | http://www.kinokopilka.tv/reviews/4308
A co to za stwory w rosyjskim na -бельность? Moje słowniki ich najwyraźniej nie notują. Widziałem jeszcze читабельность, w znaczeniu podług kontekstu chyba "czytelność". |
Może -bel- od łac. -(a)bilis? Do tego słowiańska -ość dorobiona.
Tak czy inaczej, brzydkie to.
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez Dynozaur dnia Nie 8:39, 03 Kwi 2011, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Nie 11:56, 03 Kwi 2011 Temat postu: |
|
|
readableness  jak 'kompatybilność' ?
EDIT : u [link widoczny dla zalogowanych] znalazłem mokradlnia - mokradła.
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Sob 6:57, 16 Kwi 2011, w całości zmieniany 2 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
|
fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
|
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Galerie
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
