Conlanger

Artaxes

Jak dokładnie jest z systemem czasownikowych, a konkretnie z odmianą, w językach ergatywnych. Mam tu na myśli szczególnie kwestię imiesłowów. Imiesłów ergatywny, absolutywny - trochę to dla mnie niejasne, nie potrafię powiązać tych elementów z ich 'akuzatywnymi' odpowiednikami, gdyż zawsze coś nie pasuje (i z tego powodu zawiesiłem pracę nad kilkoma conlangami, które chciałbym kiedyś dokończyć).

pittmirg

W czym problem? W idealnym języku ergatywnym (którego nie ma na tym spaczonym świecie) można wyobrazić sobie 2 rodzaje imiesłowów, I i II (nie wiem, jakiej używa się terminologii).

Np. wyobraźmy sobie 3 czasowniki:

naka - bić (przechodni; zawsze daję zabijać ale dziś wieczorem se chyba odpuszczę)

vala - iść (nieprzechodni, wolitywny)

ugi - upaść (nieprzechodni, niewolitywny)

Pierwszy tworzy imiesłowy I i II:

naka-je - bijący
naka-bat - bity

Drugi tworzy imiesłów typu II:

vala-bat - idący

i trzeci też tylko typu II:

ugi-bat - upadający (mogłoby też znaczyć np. "upadły" jeżeli nie rozróżniamy czasów w imiesłowach)

Dałem dwa przykłady nieprzechodnich, żeby pokazać, że stosowanie jednego i tego samego imiesłowu, kojarzonego z rolą pacjensa lub agensa w zdaniu przechodnim, dla czasowników nieprzechodnich wolitywnych i niewolitywnych jest tak samo "sensowne" w językach nominatywno-akuzatywnych, jak i ergatywno-absolutywnych.

ka-it me-r naka.
mąż-ABS żona-ERG bije
"Żona bije męża"

ka-it naka-bat (me-r) vala.
mąż-ABS bić-IMIESŁÓW_II (żona-ERG)idzie
"bity (przez żonę) mąż idzie"

me-it naka-je ugi.
żona-ABS bić-IMIESŁÓW_I upada

"bijąca żona przewraca się"

Możemy konstruować za pomocą imiesłowu I stronę przeciwbierną tj. antypasywną:

me-it a naka-je ka-nus.
żona-ABS jest bić-IMIESŁÓW_I mąż-CEL
"żona bije męża"

Oczywiście to, w jakim przypadku występuje pacjens w stronie antypasywnej, będzie zależało od danego języka, tu jest to celownik, co jest chyba w miarę normalne ZTCP.

Pozwala nam ona na umieszczenie rzeczownika meit w absolutywie, co może być wygodne w różnych operacjach syntaktycznych.

pittmirg

Jeszcze parę uwag...

Artaxes

No dobrze. Ale w jaki sposób odróżnić imiesłowy bierne od czynnych ?
Czy w języku ergatywnym jest w ogóle możliwe ?

varpho

Artaxes

Mam na myśli to, jak stworzyć dwie wersje: czynną i bierną jednego czasownika, mniej więcej tak:

idący - chodzony
naprawiający - naprawiany

itp.

Leto Atryda

Według pittmirga:

Pierwszy tworzy imiesłowy I i II:

naka-je - bijący
naka-bat - bity

Drugi tworzy TYLKO imiesłów typu II:

vala-bat - idący

Gdyby to był język akuzatywny, to mielibyśmy formę vala-je

Artaxes

Nareszcie pojąłem ten sens. Wcześniej zawsze gubiłem się w ergatywności imiesłowu. Dzięki, panowie.

A tak 'poboczem' mówiąc, to jak się ma dokładnie pozycja tzw. pegative case ?