Conlanger

Kwadracik

Hmm, pamięta ktoś moje fonologiczne dywagacje na temat "kosztowności" doprecyzowania fonemów w zależności od pozycji w sylabie i jej ewentualne zaakcentowania?

Otóż ostatnio zrobiłem sobie małe porównanie wygłosów w sylabach różnych języków, i zasadniczo widoczna jest pewnego rodzaju hierarchia skomplikowania...

Na samym dole stoją oczywiście języki o strukturze CV lub (C)V, czyli hawajski, gdzie wygłosu nie ma w ogóle. Wyżej mamy:

1. japoński - niesprecyzowana nosówka
2. mandaryński - sprecyzowana nosówka
3. kantoński - sprecyzowana nosówka lub sprecyzowana sp. zwarta
4. koreański - sprecyzowana nosówka, zwarta, lub aproksymant płynny (sprecyzowany?)
5. indonezyjski / sanskryt - sprecyzowana nosówka, zwarta, płynna, i niesprecyzowana szczelinowa
6. turecki - sprecyzowana pojedyncza spółgłoska, jakakolwiek

I dalej oczywiście zbitki spółgłoskowe. "Sprecyzowanie" rozumiem głównie jako sprecyzowanie pod względem miejsca artykulacji.

Zasada "na intuicję" wygląda tak: jeśli mogą być szczelinowe, to mogą być zwarte, jeśli mogą być zwarte, jeśli mogą być płynne (r/l), jeśli mogą być płynne, to mogą być nosówki. Jeśli coś musi być, to będzie to nosówka, i zawsze jak coś musi być, to bardziej prawdopodobne że będzie niesprecyzowane pod względem miejsca, czy ew. tylko jedna spółgłoska danego rodzaju jeśli chodzi o miejsce artykulacji.

Hierarchia ta pokrywa się mniej lub bardziej z hierarchią sonoryczności (jak to się po polskiemu nazywa? to, co dotyczy struktury sylaby i lenicji/fortycji)... acz nie do końca.

Bardzom ciekaw, czy znajdą się jakieś przeciwprzykłady jeśli chodzi o języki, np. język, gdzie trafi się w wygłosie r/l, ale nie nosówka, albo /s/, ale nie /p t k/. Przewiduję, że są języki, gdzie w wygłosie stoi np. jako jedyna zwarta /t/ albo /ʔ/, albo gdzie w wygłosie nie może być zwartych, ale może być /r/ albo /l/.

Do mandaryńskiego można się chyba doczepić, bo tam w wygłosie w dzisiejszych dziwnych czasach może stać [ʐ], ale od biedy podciągnąłbym to do /r/, czyli aproksymantu. W kontrast dźwięczności i półsamogłoski nie wnikam głębiej, choć oczywiście da się to na siłę wpasować do systemu, ale bardziej w skali całego "rymu" (dogłosu?) sylaby.

Toivo

Kwadracik

No, jeśli chodzi o conlangi, to mój veltang też przez długi czas się tego nie trzymał, bo mógł mieć /s ʃ/ w wygłosie, a /p t k/ nie, czyli podobnie jak u Ciebie Razz

Tak "na intuicję" wydaje się to sensowne, ale naprawdę nie jestem w stanie znaleźć naturalnych przykładów czegoś takiego.

pittmirg

Podobno język tariana dopuszcza w wygłosie sylaby tylko /h/, /j/ oraz rzadko /n/.

[link widoczny dla zalogowanych]

Wydaje mi się, że widziałem kiedyś opis fonologii jakiegoś dziwnego południowoamerykańskiego języka, który w kodzie dopuszczał tylko obstruenty, czy coś w tym stylu, nie umiem jednak teraz tego znaleźć, nie pamiętam jaki to był język. W każdym razie z jakiegoś powodu przykuło to na moment moją uwagę.

Leto Atryda

Greka klasyczna dopuszcza w wygłosie -s, a także -ps i -ks, ale nigdy samej zwartej.

Tak, nie mylicie się. To jest NOLIK - REAKTYWACJA.

Kwadracik

Ciekawe - poszukałem sobie trochę i wydaje się, że masz rację. I że wyrazy zawierające np. kt sylabizowały je w nagłosie (a-ktor). Zdarzają się przyimki zakończone na -k, ale tylko w niektórych formach i chyba łączące się z nagłosem kolejnego wyrazu.

Dzięki! Smile