Conlanger

pittmirg

A to prawda, w l.poj. chyba w większości słowiańskich zaszło to podobnie (przynajmniej tak mi się zdaje).

bandziol20

master-of-disaster

Ja mam pytanko, czy zbitki takie jak aj ej oj uj itd. można uznać za dyftongi?

espeket

master-of-disaster

chodzi tutaj tylko o to że nie znajdują się w jednej sylabie (jak np. po-jąć) czy coś bardziej złożonego?

espeket

master-of-disaster

ale nie zawsze są w różnych sylabach, jak np. znaj-do-wać, jaj-ko (ale już nie ja-jo), chyba że sam fakt że mogą być złamane przez granice wyklucza je jako dyftongi

espeket

bandziol20

moim zdaniem jak najbardziej mogą

pittmirg

Tym razem pytanie odnośnie polskiej morfologii w kontekście diachronicznym, i tym razem postanowiłem wstrzymać się od utworzenia nowego wątku Razz

Orientuje się ktoś, jakie jest źródło końcówki -u w liczebnikach pięć (pięci-u), sześć (sześci-u), ... , dziesięć (dziesięci-u), jedenaście (jedenast-u), ... , dwadzieścia (dw-u-dziest-u) itd.?

Zasadniczo końcówka ta występuje, gdy określany rzeczownik jest męskoosobowy we wszystkich przypadkach (z wyjątkiem narzędnika który ma raczej -oma), a także jeżeli jest niemęskoosobowy - w dopełniaczu, celowniku, miejscowniku.

Generalnie uważa się, że w PS-ie (jako że podobnie było np. w SCS-ie) liczebniki 5-10 odmieniały się jak rzeczowniki i-tematowe typu *kostь.

А więc: pętь, pęti, pęti, pętь, pętьjǫ, pęti.

Tylko *desętь miewało odchyły i mogło też się odmieniać jak temat spółgłoskowy typu -ent, przybierając formy takie jak *desęte w Msc. (także w SCS; *pętь na desęte "piętnaście") i desętъ w dopełniaczu l.mn. (*šestь desętъ "sześćdziesiąt").

Nigdzie jednak ani widu, ani słychu żadnego -u.

Dlatego zdaje się, zwłaszcza w świetle form złożonych typu dw-u-dziest-u, że końcówka ta musiała zostać podprowadzona przez analogię z liczebnika "dwa". Dla niego rekonstruuje się formy *dъva, *dъvě (zależnie od rodzaju) w mianowniku oraz bierniku, *dъvoju (choć nie wiedzieć czemu w SCS jest дъвоѭ,) w dopełniaczu i miejscowniku, oraz *dъvoma/dъvěma w cel. i narzędniku. Końcówka -oju przez ściągnięcie, jak mi się wydaje, dała polskie -u (dwu), które potem musiałoby się przenieść do innych liczebników.

dwu/pięciu/dziesięciu mężczyzn

Później pojawiła się tendencja do modyfikacji odmiany "2" i szerzyły się formy typu "dwóch".

Nie rozumiem jedynie, czemu do cholery liczebniki na -naście, -ścia, -ści tracą po dodaniu tego -u miękkość (> -nastu, -stu, -stu).

Może jest jakieś inne wytłumaczenie, co sądzicie?

Dale65

pittmirg

BartekChom

pittmirg

Zrobiłem sobie przed chwilą mały eksperyment: wypowiedzenie głośno wyrazów /stuw/ oraz /stu/, w tym ostatnim przeciągając nieco samogłoskę.

Obserwacje: realizacje różnią się: w drugim przypadku samogłoska "ciągnie się" niezakłócona, podczas gdy w pierwszym prąd powietrza zostaje zakłócony przez większe zbliżenie warg, jednak nie aż tak duże by spowodować szum (jak w wargowej szczelinowej typu [β]) lub zatrzymać prąd powietrza całkowicie (jak w [b]). Widać to też w lustrze.
Występuje akustyczna różnica.

Wnioski: rzeczywiście, po samogłosce /u/ fonem /w/ jest realizowany jako coś odmiennego niż zwykłe [u_^], które powinno zlać się z poprzedzającą samogłoską. Zwiększona jest turbulencja w bilabialnym POA, jakby w stronę [β̞].

Jednak wydaje mi się, że w bardziej luźnej (czy naturalniejszej) wymowie rzeczy mają się nieco inaczej, i głównym czynnikiem odróżniającym może być kontekst.