 |
Conlanger
Polskie Forum Językotwórców
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Kwadracik
PaleoAdmin
Dołączył: 22 Kwi 2006
Posty: 3731
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 48 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Skierniewice
|
 Wysłany: Pią 12:06, 21 Maj 2010 Temat postu: |
|
|
| Cytat: | | To w polskim chyba dość losowe... jedyna zasada, jaką ja zauważam, to to, że rzeczowniki męskie i nijakie zakończone na -k(o) i -g(o) mają w miejscowniku przeważnie -u. |
No, tego typu "zasad" jest więcej, np. -er chyba zawsze mają -erze, podobnie, czasami jest to związane z semantyką (rzeczowniki bardziej abstrakcyjne dostają zwykle -u).
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
 |
|
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
spitygniew
Dołączył: 14 Wrz 2007
Posty: 1282
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 10 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Miasto Ogrodów
|
| Wysłany: Pią 12:31, 21 Maj 2010 Temat postu: |
|
|
Końcówka -u występuje u miękkotematowych (na fotelu, na koniu, z marszu) i to było już prasłowianskie przeniesienie jej z deklinacji -u na -jo. Natomiast od XIV wieku jest ona też w wyrazach męskich o tematach zakończonych na k, g i ch, a to po to, żeby uniknąć oboczności typu k:cz. A dom pierwotnie należał do deklinacji -u, więc ta końcówka jest tam umowywowana historycznie. Widzę, że przydałaby się powtórka z polskiej gramatyki historycznej. 
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez spitygniew dnia Pią 12:32, 21 Maj 2010, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
pittmirg
Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą
|
| Wysłany: Pią 14:57, 21 Maj 2010 Temat postu: |
|
|
Dokładnie, domu w Msc. to relikt deklinacji u-tematowej, to samo źródło mają zresztą nieregularne formy Msc. i W. wyrazu syn (synu, synu). A pan ma od-u-tematowy Msc. panu, ale już od-o-tematowy W. panie. Spotkałem się też z innym reliktem u-tematowego miejscownika: w boru. Ale to chyba forma dialektalna i/lub przestarzała. Dla porównania regularne twardotematowe: dzbanie, dzbanie, Słowianinie, Słowianinie itd.
EDIT: zauważyłem dodatkowo, że w wyrazie pan bardzo dziwne jest to, że jednocześnie ma on nieregularną od-o-tematową końcówkę celownika -u, wypartą poza nielicznymi wyrazami* przez od-u-tematowe -owi. Ktoś wie, do jakiej deklinacji wyraz ten mógł należeć pierwotnie?
*m.in. psu, kotu, bratu, lwu, światu, Bogu, diabłu.
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez pittmirg dnia Pią 15:05, 21 Maj 2010, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Kwadracik
PaleoAdmin
Dołączył: 22 Kwi 2006
Posty: 3731
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 48 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Skierniewice
|
| Wysłany: Pią 23:45, 21 Maj 2010 Temat postu: |
|
|
| Cytat: | | (rzeczowniki bardziej abstrakcyjne dostają zwykle -u). |
Z tego co widzę, mogło mi się to pomieszać z kontrastem -a/-u w dopełniaczu 
| Cytat: | | a to po to, żeby uniknąć oboczności typu k:cz. |
Nic takiego natomiast nie ma w rodzaju żeńskim: sroka - sroce, blacha - blasze, trwoga - trwodze. Mimo, że w pozostałych przypadkach - jak w przypadku męskim - miękkie dostają jedną końcówkę (-i/-y), twarde natomiast ulegają przegłosowi i dostają -(i)e, np. matka - matce, świeca - świecy, dziewczyna - dziewczynie, Hania - Hani.
Jak w miejscowniku żenskim l.p. (-i/y vs. -ie) wyglądała sytuacja, historycznie, żeby już mieć pełny obraz?
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
BartekChom
Dołączył: 08 Kwi 2007
Posty: 1278
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 15 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Sob 0:02, 22 Maj 2010 Temat postu: |
|
|
| Kwadracik napisał: |
Nic takiego natomiast nie ma w rodzaju żeńskim: sroka - sroce, blacha - blasze, trwoga - trwodze. Mimo, że w pozostałych przypadkach - jak w przypadku męskim - miękkie dostają jedną końcówkę (-i/-y), twarde natomiast ulegają przegłosowi i dostają -(i)e, np. matka - matce, świeca - świecy, dziewczyna - dziewczynie, Hania - Hani.
Jak w miejscowniku żenskim l.p. (-i/y vs. -ie) wyglądała sytuacja, historycznie, żeby już mieć pełny obraz? |
Zdaje się, że w rodzaju żeńskim jest regularnie. Pierwotnie były końcówki -i (dla -ja-, -i-) i -ě (dla -a-). Tylko w tematach na -u:- i -er- -e.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Sob 18:50, 22 Maj 2010 Temat postu: |
|
|
| pittmirg napisał: |
EDIT: zauważyłem dodatkowo, że w wyrazie pan bardzo dziwne jest to, że jednocześnie ma on nieregularną od-o-tematową końcówkę celownika -u, wypartą poza nielicznymi wyrazami* przez od-u-tematowe -owi. Ktoś wie, do jakiej deklinacji wyraz ten mógł należeć pierwotnie?
|
Nie znam się na deklinacjach prasłowiańskich, ale może do tej samej co 'ojciec' (komu ? ojcu - o kim ? o ojcu, ojcze !).
Język słowacki generalnie ma dla wszystkich męskoosobowych w C. końcówkę -ovi, jednak pán, čert, boh, duch mają także końcówkę -u.
Pán przybiera końcówkę -u, gdy występuje jako tytuł z jeszcze innym rzeczownikiem, np. panu prezidentovi.
EDIT : U Klemensiewicza czytam, że w miejscowniku lp. :
| Cytat: | | pan przybrał -u, zapewne wskutek wyrównania w stałym zwrocie panu Bogu |
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Sob 19:10, 22 Maj 2010, w całości zmieniany 2 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
pittmirg
Dołączył: 27 Lut 2007
Posty: 2382
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 38 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Z grodu nad Sołą
|
| Wysłany: Pią 14:50, 28 Maj 2010 Temat postu: |
|
|
| bandziol20 napisał: | | pittmirg napisał: |
EDIT: zauważyłem dodatkowo, że w wyrazie pan bardzo dziwne jest to, że jednocześnie ma on nieregularną od-o-tematową końcówkę celownika -u, wypartą poza nielicznymi wyrazami* przez od-u-tematowe -owi. Ktoś wie, do jakiej deklinacji wyraz ten mógł należeć pierwotnie?
|
Nie znam się na deklinacjach prasłowiańskich, ale może do tej samej co 'ojciec' (komu ? ojcu - o kim ? o ojcu, ojcze !).
|
Ale ojciec jest miękkotematowy, a pan kończy się na niespalatalizowaną.
Inne pytanie: da się podać jakieś przykłady rodzimych polskich wyrazów (r.m.) które wtórnie zmieniły sposób odmiany na paradygmat z ruchomym "e" lub z nieruchomym "e"?[/i]
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Feles
Administrator
Dołączył: 21 Wrz 2009
Posty: 3830
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 21 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Pią 15:11, 28 Maj 2010 Temat postu: |
|
|
dżdż- -> deszcz?
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
BartekChom
Dołączył: 08 Kwi 2007
Posty: 1278
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 15 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Pią 19:18, 28 Maj 2010 Temat postu: |
|
|
| Milya0 napisał: | | dżdż- -> deszcz? |
To znaczy deżdż-dżdżu > deszcz-deszczu, tak?
Poza tym słyszałem o ogń > ogień
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Feles
Administrator
Dołączył: 21 Wrz 2009
Posty: 3830
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 21 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Pią 19:22, 28 Maj 2010 Temat postu: |
|
|
| BartekChom napisał: | | Milya0 napisał: | | dżdż- -> deszcz? |
To znaczy deżdż-dżdżu > deszcz-deszczu, tak?
Poza tym słyszałem o ogń > ogień |
Tj. ogń, ognia -> ogień, ognia, czy ogień, ognia -> ogień, ogienia?
Ach ten e-przegłos.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
BartekChom
Dołączył: 08 Kwi 2007
Posty: 1278
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 15 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Pią 19:32, 28 Maj 2010 Temat postu: |
|
|
| Milya0 napisał: | | BartekChom napisał: | | Milya0 napisał: | | dżdż- -> deszcz? |
To znaczy deżdż-dżdżu > deszcz-deszczu, tak?
Poza tym słyszałem o ogń > ogień |
Tj. ogń, ognia -> ogień, ognia, czy ogień, ognia -> ogień, ogienia?
Ach ten e-przegłos. |
ogń, ognia -> ogień, ognia
Chociaż nie wiem, czy było w polskim słowo ogń. Ale prawie na pewno czytałem, że w prasłowiańskim nie było jeru w środku.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Feles
Administrator
Dołączył: 21 Wrz 2009
Posty: 3830
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 21 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Pią 20:13, 28 Maj 2010 Temat postu: |
|
|
| BartekChom napisał: | | Milya0 napisał: | | BartekChom napisał: | | Milya0 napisał: | | dżdż- -> deszcz? |
To znaczy deżdż-dżdżu > deszcz-deszczu, tak?
Poza tym słyszałem o ogń > ogień |
Tj. ogń, ognia -> ogień, ognia, czy ogień, ognia -> ogień, ogienia?
Ach ten e-przegłos. |
ogń, ognia -> ogień, ognia
Chociaż nie wiem, czy było w polskim słowo ogń. Ale prawie na pewno czytałem, że w prasłowiańskim nie było jeru w środku. |
[link widoczny dla zalogowanych]
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Dynozaur
Gniewny preskryptywista
Dołączył: 01 Paź 2008
Posty: 2119
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 25 razy
Ostrzeżeń: 1/5
|
| Wysłany: Pią 21:09, 28 Maj 2010 Temat postu: |
|
|
Heh, z takich to mi przychodzi do głowy wapń/wapień.
Dawniej istniało jedynie wapień/wapnia, co następnie później zostało rozdzielone na dwa różne rzeczowniki - wapń/wapnia i wapień/wapienia. Trochę głupio...
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Sob 6:39, 29 Maj 2010 Temat postu: |
|
|
| pittmirg napisał: |
Ale ojciec jest miękkotematowy, a pan kończy się na niespalatalizowaną. |
A jeśli to ten, jak to mówisz, relikt u-tematowej, jak dom ?
Hm... skoro Klemensiewicz podaje jednak tu, że zmiana zaszła w miejscowniku, który ma teraz - o panu, to sugerować by to mogło chyba wcześniejsze - o panie, czyli o-tematowe, co ? 
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
|
fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
|
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Galerie
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
