 |
Conlanger
Polskie Forum Językotwórców
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Toivo
Dołączył: 25 Mar 2008
Posty: 1049
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 12 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Wrocław
|
 Wysłany: Śro 14:03, 03 Sie 2011 Temat postu: Pytania o języki bałtyckie |
|
|
Znacie może jakieś materiały nt. rozwoju (zmian fonetycznych) w językach bałtyckich? Na początek interesują mnie dwie rzeczy:
- pochodzienie dyftongów ie, uo
- dokładny rozwój akcentu tonicznego, szczególnie łotewskiego
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
 |
|
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
BartekChom
Dołączył: 08 Kwi 2007
Posty: 1278
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 15 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Śro 14:16, 03 Sie 2011 Temat postu: |
|
|
Wiem tyle, że uo pochodzi z praindoeuropejskiego długiego o (a o z długiego a). Zaś ie, jak właśnie wyczytałem, z akcentowanego ai, ei, oi.
[link widoczny dla zalogowanych]
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Toivo
Dołączył: 25 Mar 2008
Posty: 1049
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 12 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Wrocław
|
| Wysłany: Śro 16:41, 03 Sie 2011 Temat postu: |
|
|
Dzięki. Trochę informacji jest też tu: [link widoczny dla zalogowanych]
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Pingijno
Dołączył: 15 Paź 2010
Posty: 674
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 2 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Śro 17:03, 03 Sie 2011 Temat postu: |
|
|
Szczerze mówiąc, mnie też ciekawi akcent toniczny w tych językach.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Czw 14:28, 04 Sie 2011 Temat postu: |
|
|
| BartekChom napisał: | Zaś ie, jak właśnie wyczytałem, z akcentowanego ai, ei, oi.
|
Przy czym jako stadium pośrednie postuluje się /ẹ̄́/ oraz - jako dodatkowy warunek (obok akcentu głównego na sylabie) - stawia się brak zmiękczenia w następującej po sylabie spółgłosce.
Często przywoływanym tu przykładem jest *deíwos > *dēvos > lit. diẽvas, łot. dièvs 'bóg' (por. sanskr. devạh) . Dość jednak frapująca jest tu postać stprus. deiw-. 
Kortlandt przytacza dla ie. *oi > protobałt. *ē > *ie:
lit. piemuõ, píemeni 'pasterz' - gr. ποιμήν, ποιμένα 'pasterz'
lit. píeva 'łąka, obszar porośnięty trawą' - zach. gr. ποία 'trawa'
Jednak nie wiadomo czy w bałtyckich nie zaszły tu jakieś wyrównania analogiczne.
No i jest jeszcze nierozstrzygnięta debata nt. alternacji wewnątrzlitewskiej:
lit. snaĩgė 'płatek śniegu' - lit. sniẽgas 'śnieg'
Ze źródeł może kogoś zainteresuje :
[link widoczny dla zalogowanych] - praca Kortlandta z 1977 r., być może już częściowo zdeaktualizowana
Szczerze mówiąc, mnie też ciekawi akcent toniczny w tych językach. Niedawno w pracy Zdzisława Wagnera pt. "Polimorfizm akcentowy jednosylabowych rzeczowników rodzaju męskiego w języku serbochorwackim" przeczytałem m. in. taki oto ustęp :
| Cytat: | | Języki indoeuropejskie w przeszłości miały akcent toniczny; dziś taki akcent mają tylko języki: serbochorwacki, słoweński, litewski i szczątkowo łotewski, pod pewnym względem szwedzki, norweski. Opadający akcent włoski także niekiedy jest zaliczany do akcentu tonicznego. |
Zaintrygowało mnie sformułowanie o "szczątkowości" w łotewskim. Ciekaw jestem, w czym się owo przejawia.
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Czw 14:36, 04 Sie 2011, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Dynozaur
Gniewny preskryptywista
Dołączył: 01 Paź 2008
Posty: 2119
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 25 razy
Ostrzeżeń: 1/5
|
| Wysłany: Czw 16:15, 04 Sie 2011 Temat postu: |
|
|
Kiedy nastąpiło zjednanie się ze sobą formy 3 os. wszystkich liczb w czasownikach? Bo widzę, że ma to zarówno litewski, jak i łotewski. Kiedy to się stało? Czy są jakieś djalekta, które to różnicują?
Chciałbym też znać etymologję końcówek tych trzech "nadliczbowych" przypadków w (djalektalnym/archaicznym/potocznym) litewskim.
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez Dynozaur dnia Czw 16:22, 04 Sie 2011, w całości zmieniany 3 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Feles
Administrator
Dołączył: 21 Wrz 2009
Posty: 3830
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 21 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Czw 17:23, 04 Sie 2011 Temat postu: |
|
|
| Cytat: | | Kiedy nastąpiło zjednanie się ze sobą formy 3 os. wszystkich liczb w czasownikach? Bo widzę, że ma to zarówno litewski, jak i łotewski. Kiedy to się stało? Czy są jakieś djalekta, które to różnicują? |
Wygląda na to, że dość wcześnie, na etapie języka bałtyckiego - formy 3. osoby zostały wyparte przez sam temat czasownika (rdzeń + samogłoska tem.) pod wpływem języków uralskich, fińskich.
Nb. współczesny fiński i estoński mają już rozróżnienie, zbudowane z dawnego imiesłowu. W bałtyckich zmiana zaszła w przeciwną stronę - dawne formy osobowe stały się imiesłowami.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Czw 19:09, 04 Sie 2011 Temat postu: |
|
|
| Dynozaur napisał: |
Chciałbym też znać etymologję końcówek tych trzech "nadliczbowych" przypadków w (djalektalnym/archaicznym/potocznym) litewskim. |
Są 3 takie dodatkowe, wtórne przypadki.
1. Illativ abo directiv (wewn. locativ kierunku):
- końcówka pochodzi od formy acc. oraz postpozycji na
- zachował się we wschodnich i południowych gwarach
žeñgti danguñ - wstąpić do nieba
(eiti) laukañ - (iść) na dwór (dosł.: w pole)
važiúoti Lietuvõn - pojechać na Litwę
W niektórych południowych gwarach litewskiego zamiast : einu į miestą - słyszy się : ainu miestan (idę do miasta). Popularność nietypowej formy jest w gwarze tak duża, że zamiast : gyvenu miest-e (mieszkam w mieście - spoczynkowe), mówią niepoprawne : gyvenu miest-an.
Por. też stprus. dangonsun - w niebie
2. Allativ (zewnętrzny locativ kierunku):
- budowa : genitiv + postpozycja -pi
- istniał w XVI w.: Papiežauspi - 'do papieża', Dievópi - 'do Boga', musumpi - 'do nas', jusump(i) - 'do was', eimi tėvop - idę do ojca
Knigieles paczias byla Letuuinikump jr Szemaicziump. - Książki same mówią do Litwinów i Żmudzinów
- obecnie w wyrażeniach przysłówkowych : galóp 'wreszcie, na koniec'; rudenióp 'na jesień, ku jesieni', velnióp 'do diabła',
3. Adessiv (zewn. locativ spoczynkowy, wyraża bliskość, bycie w pobliżu)
- budowa : forma locativ + -pi
- zanikał już w XVI w., obecnie rzadko w niektórych wysepkach litewskich na Białorusi
kójosemp jõ 'u jego stóp', vartuosemp 'u wrót'
Dievíep(i) 'z Bogiem (= pod opieką Boga)'
Joniep - u Jana (= w Ewangelii św. Jana)
skomiáip - 'za stołem, u stołu'
tėviep - u ojca
namiepi - w domu, koło domu
tampi - przy tym
vakar buvau kunigiep - wczoraj byłem u księdza
šìldės ùgnip - ogrzał się przy ogniu
Daje się przy tym zobaczyć pewną paralelę w przypadkach między litewskim a fińskim
litewski
| Kod: |
skąd ? gdzie ? dokąd ?
wewn. iš +_ locativ(loc.+ *en) illativ (acc. + na)
zewn. nu +_ adessiv (loc.+ pi) allativ (gen. + pi)
|
fiński
| Kod: |
skąd ? gdzie ? dokąd ?
wewn. -sta (elativ) -ssa (innesiv) -hVn (illativ)
zewn. -lta (ablativ) -lla (adessiv) -lle (allativ)
|
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Pią 5:39, 05 Sie 2011, w całości zmieniany 8 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Dynozaur
Gniewny preskryptywista
Dołączył: 01 Paź 2008
Posty: 2119
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 25 razy
Ostrzeżeń: 1/5
|
| Wysłany: Czw 20:34, 04 Sie 2011 Temat postu: |
|
|
No ale skąd się te postpozycje -na, -pi wzięły? Czy to zwykłe przyimki, tylko przesunięte?
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Pią 8:51, 05 Sie 2011 Temat postu: |
|
|
| Dynozaur napisał: | | Czy to zwykłe przyimki, tylko przesunięte? |
Tak, chyba masz rację, z tymże nie zawsze wiadomo czy nie były to właśnie pierwotnie po-imki.
Końcówka *-pi jest łączona z łot. przyimkiem pie 'do'; ciekawe natomiast może okazać się zbadanie powiązań z mykeńskim -πι albo homeryckim -φι, tudzież z sanskrycką tzw. pada-końcówką -bhis dla instrumentalu.
Pochodzenie *-n(a) nie jest mi znane. Może by to łączyć ze starożytnym oskijskim -en "w, na" albo umbryjskim -en 'ts.'.
Heh... any ideas ? 
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Sob 7:00, 06 Sie 2011, w całości zmieniany 2 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Pią 12:16, 12 Sie 2011 Temat postu: |
|
|
Interesuje mnie końcówka derywacyjna w łotewskim dla rzeczowników odczasownikowych -šana, np. na opakowaniu pewnego proszku do dywanów i wykładzin znalazłem : tirišana, lietošana.
Chodzi mi m.in. o ogólny zarys jej dystrybucji we współczesnym łotewskim, czy ma kognaty w litewskim, ewentualnie pochodzenie etymologiczne, czy są jakieś ograniczenia w jej stosowaniu, no i już całkiem techniczne z morfologii, tj. do czego jest doklejana.
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Pią 12:17, 12 Sie 2011, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
|
fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
|
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Galerie
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
