 |
Conlanger
Polskie Forum Językotwórców
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
 Wysłany: Śro 11:14, 12 Sie 2009 Temat postu: |
|
|
Owszem : Robert, Rupert jakoż i Ruprecht.  Wg Kopalińskiego skrót od Rodeberta : hrōd, hruod (sława) + beraht ( błyszczący)
Podobnoż był nawet Rupert vel Rumprecht, zwany też Lampertem, student Uniwersytetu krakowskiego w 1437r., kleryk diecezji włocławskiej, pisarz publiczny oraz pisarz konsystorza krakowskiego 1444 r., porzucił karierę duchownego, ożenił się i miał synów : Jana, Bernarda i Mikołaja.
Czuwaj ! 
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Śro 11:22, 12 Sie 2009, w całości zmieniany 3 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
 |
|
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Czw 7:38, 13 Sie 2009 Temat postu: |
|
|
O herbie Lewart (inna nazwa : Walny) Bartosz Paprocki w "Herbach rycerstwa polskiego" podaje, że nie jest to herb polski, ale pochodzi z Frankonii (płd. Niemcy).
Ciekawe, że obecna postać czeska levhart odpowiada właściwie imieniu Leonard (lew + hart - silny, śmiały : silny jak lew).
Być może końcówka -art w polskim przywodziła skojarzenia z chartem.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Sob 13:19, 15 Sie 2009 Temat postu: |
|
|
| Kwadracik napisał: | | Cytat: | | Wielbłądoryś - żyrafa |
W życiu bym nie pomyślał. |
Prawdziwe lamparty było dane widzieć imć Panu Samuelowi ze Skrzypny Twardowskiemu. Miał on sposobność zwiedzić ogród zoologiczny sułtana (sołtana) w czasie swego poselstwa w l. 1622-1623; widział tam też żyrafę (sarnapę), a swoje wrażenia opisał mową wiązaną :
| Cytat: |
Ztąd idziem w turmy carskie, w cieniu gdzie chowani
Lwi, lamparci, tygryse, i tak ugłaskani,
Że na palcat regentów oraz się ustraszą,
I jakoby szczenięta koło niego łaszą.
Na stronie urodziwą obaczym sarnapę,
Ona z jakiejś ludzkości ku nam ściąga łapę;
Wyższa wprzód, a niż nazad, szyją wielbłądowi,
głową sarnie podobna, siercią lampartowi. |
zagadka : co to jest palcat ?
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Pon 6:49, 24 Sie 2009, w całości zmieniany 2 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Czw 14:29, 05 Maj 2011 Temat postu: |
|
|
| Dynozaur napisał: |
-Bierzmowanie od stpol. bierzmo (tj. filar). Z tego co się orjentuje takiego słowa w ogóle nie ma, chyba że jakieś ostro przerobione bierwiono ~ bierwno.
|
Prasłowiański wyraz brьvno (hr. brv, brvno, słe. bruno) czyli 'belka, tram, cieś, sztuka drzewa do budowy ścian przygotowana, łac. trabs'; do polszczyzny został przekazany w postaciach rozlicznych.
Najdawniej poświadczoną jest birzwno, obok której później występuje birwno.
Ze względu na niełatwą grupę spółgłoskową -rzwn-, jaka wynikła drogą staropolskiego rozwoju zgłoskotwórczego r', wyrazowi temu towarzyszyły kolejne, wtórne wstrząsy, przekształcenia (wirzwno, birbno, birzmno, bierzmno), tudzież uproszczenia (birzmo, bierzmo, biermo, dial. bierzno, biérno).
Od wieku XVI. pisownia literacka i (poniekąd) wymowa ustala formę bierzwno, a tę - być może też za sprawą postaci ruskich - wypiera wreszcie dłuższe bieRZwiono albo bieRwiono.
Omawiany wyraz dość wcześnie zmieszał się dźwiękowo z zupełnie mu obcą nazwą sakramentu, tj. bi(e)rzmowaniem, przejętą z łaciny via Niemcy i Czechy (firmare > firmón > biřmovati).
Jeśli wolno polegać na mamotrekcie lubińskim, już w w. XV. pisano i mówiono birzmno "trabs". Takoż i w słowniku łacińsko-polskim (1532) Bartłomieja z Bydgoszczy :
Trabs, balka vel byrzmno vel tram
Murmeliusz w swym słowniku z r. 1528 (Lexicon latino-polonicum) pisze nawet birzmo, od II poł. XVI w. - bierzmo.
Od wyrazu tego wzięły nazwę miejscowości, np. Bierzwnik, Bierwienna, Bierzwice, [link widoczny dla zalogowanych], wreszcie Bierzm(n)o k. Brudzewa.
BTW : źródła średniowieczne notują na terenie dzisiejszego Wrocławia karczmę (taberna) - Birvechnik 1203 r., Biruechnik, Birverczsnik (!) 1237 r., Birveresnik 1400 r. ; nazwę tę można odnosić do ‘mostu z bierwion’* (dzisiejszy most Uniwersytecki we Wrocławiu), gdzie miała się znajdować karczma. Aż do końca XIII w. połączenie poprzez Odrę z „Olbinem", tj. Wrocławiem prawobrzeżnym, istniało dzięki temu mostowi, który dopiero z czasem został przebudowany (w 1869 r. zastąpiony został przez most żelazny).
Wcale obfite przykłady na ten wyraz z doby staropolskiej zawdzięczają swe poświadczenie tej szczęśliwej przyczynie, iż leksem ów wszedł w skład jednego z najznańszych podobieństw ewangelicznych, zrazu u Leopolity:
| Cytat: | | Widzisz trzaszczkę w oku brata twego; a bierzma w oku twoim nie widzisz. |
U Reja np. w "Żywocie człowieka poczciwego" :
| Cytat: | | Abowiem by wszytki miał karać w srogości gniewu, tedyćby napirwej trzeba od tych a napilniej począć, co też drugie karzą a w cudzym oku paździorka szukają, a w swym bierzma szpetnego nie baczą. |
U Kochanowskiego we fraszce "Na heretyki"(Fraszki, ks. III) :
[link widoczny dla zalogowanych]
U Cypriana Bazylika w 1577 r. (w jego przekładzie na polski "O poprawie Rzeczypospolitej" Andrzeja Frycza Modrzewskiego) :
[link widoczny dla zalogowanych]
Wypada tu wspomnieć, iż heretycy sakramenccy z w. XVI co to w swej polemice zapędziwszy się przeciw sakramentom świętym wystąpili, owi zatem, igrając słowami, miast 'bierzMowania', o 'bierzWNowaniu'; pogardliwie pisali.
Trwało to czas jakiś, póki dobry kaznodzieja, Piotr Skarga, nie stępił ostrza dowcipu tego. Postarał się, by żart w słoworód poważny obrócić, a na chwałę Kościoła cierpliwie perswadując, iż bierzmowanie w starej naszej polszczyźnie nic nie jest inszego jedno potwierdzenie i umocnienie. Bo starzy, co my dziś tram abo siestrzan zowiem, bierzmem zwali. I pamiętny jest stary wykład onej ewanielii słów Pańskich : Proch w oku bliźniego widzisz, a bierzma w oku swojem nie widzisz ? Z tego nazwiska już się domyślić możecie, iż ten sakrament bierzmowania dany nam jest od p. Boga na umocnienie, podporę, na wzrost i siłę chrześcijaństwa naszego".
(Kazanie o siedmi sakramentach; kazanie siódme)
Z upadkiem reformacji w Polsce, postacie te ustąpiły z piśmiennictwa, cofając się w zacisze dworków, więc do chałup wiejskich, tu i ówdzie przetrwały w gwarach (np. bierzmowanie (też wierzmowanie) 'siodło drewniane na wierzchowaniu, Dachsattel' w Chełmińskim oraz bierzmo na Podhalu). 
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Pon 14:21, 09 Maj 2011, w całości zmieniany 5 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Pon 14:24, 09 Maj 2011 Temat postu: |
|
|
Jeszcze apropos pewnej wsi gminnej o dość pospolitej nazwie [link widoczny dla zalogowanych] (kościół erygowany w 1583 r. !) czytam ot taką uwagę :
| Cytat: |
Opowiadania najstarszych mieszkańców wyjaśniają pochodzenie nazwy miejscowości. I tak wieść gminna niosła, że „Wierzbno” pochodzi od słowa „Bierzmno”, w którym to słowie literą „B” w pisowni rosyjskiej jest litera „W”. W czasie zaborów na terenach zabranych przez Rosję, w czasie prześladowań unitów na Podlasiu, nocami, w okolicznych lasach dokonywano potajemnie różnych obrzędów religijnych zakazanych surowo przez zaborcę. Odprawiano także msze święte, chrzczono ludzi i dokonywano też obrzędu bierzmowania. Tak miała powstać nazwa Wierzbno.
Inna z legend głosiła, że w okolicy strumienia zwanego Strugą rosła duża ilość wierzby, co przyczyniło się do powstania nazwy Wierzbno. |
Heh. Że nazwa brzmiała Bierzmno, z tym gotów-em się zgodzić, choć bym tego nie wyprowadzał akurat od sakramentu bierzmowania, ani nie wyrzekał na rosyjską ortografię.
U Seklucjana w [link widoczny dla zalogowanych] (r. 1550) - wg nawigacji na str. 330.:
| Cytat: |
Czemuż ty widzisz drzażkę, a w oku swoim nie chcesz bierzma baczyć : Abo jako ty możesz rzecz bratu swemu : Bracie dopuść mi wyjąć drzażkę ktora jest w oku twoim, a sam [we] własnym oku balki nie widzisz: Przykryty człowiecze, wyjmi [w] przod tram z oka własnego, a potym przejrzysz a byś wyjął trzaskę z oka brata swego. |
U Szymona Budnego w [link widoczny dla zalogowanych] z 1574 to miejsce w brzmieniu :
| Cytat: | | 3 Co lepak patrzysz pręta w oku brata twego, a bierzma, które w oku twojem nie baczysz ? 4 Albo jako rzeczesz bratu twemu: Niechaj wyrzucę pręt z oka twego, a oto bierzmo w oku twojem ? 5 Obłudniku, wyrzuć pierwej bierzmo z oka twego, a tedy przejrzysz wyrzucić pręt z oka brata twego. |
Uff
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Śro 10:22, 11 Maj 2011, w całości zmieniany 4 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
bandziol20
Dołączył: 22 Maj 2008
Posty: 2371
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 24 razy
Ostrzeżeń: 0/5
|
| Wysłany: Śro 6:48, 17 Sie 2011 Temat postu: |
|
|
W rosyjskim (ale chyba też jest jeszcze w białoruskim) znalazłem : мандровать (czyli wędrować z niem. wandern).
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez bandziol20 dnia Śro 9:00, 17 Sie 2011, w całości zmieniany 2 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
|
fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
|
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Galerie
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
