 |
Conlanger
Polskie Forum Językotwórców
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Leto Atryda
Dołączył: 28 Sie 2007
Posty: 1597
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 13 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Arrakis
|
 Wysłany: Śro 21:31, 05 Lis 2008 Temat postu: Turkijskie słownictwo w słowiańszczyźnie |
|
|
Szukam pożyczek zadawnionych, istniejących od czasu najazdu Hunów. Wyrazy takie byłyby w pełni zasymilowane fonetycznie, ale nie miałyby kognatów w innych rodzinach indoeuropejskich.
Pierwszy kandydat:
ojciec, z prasłowiańskiego *atik-, nie może w żaden sposób wywodzić się od IE *pəxtér, ale daje się zinterpretować jako tur. ata + sufiks zdrobniający -ik-
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
 |
|
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Artaxes
Dołączył: 01 Paź 2008
Posty: 2009
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 11 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Aryanam Vaej
|
| Wysłany: Śro 21:39, 05 Lis 2008 Temat postu: |
|
|
A ja myślałem, że ojciec pochodzi z gockiego ata, tak jak imię Attyli, co znaczy dosłownie ojczulek.
Turkijskie są na pewno:
koń < komoń < ? porów. czuwaskie kamal
torba
olbrzym < obrin (awar ?)
kołczan
bukłak
kefir
jogurt
Poza tym uważnie przeczytaj ten pasjonujący materiał (patrz: z. ałtajskie):
[link widoczny dla zalogowanych]
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Kwadracik
PaleoAdmin
Dołączył: 22 Kwi 2006
Posty: 3731
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 48 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Skierniewice
|
| Wysłany: Śro 22:01, 05 Lis 2008 Temat postu: |
|
|
"Ryba" w słowiańskich jest zapożyczeniem, ale bógwieskąd.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Artaxes
Dołączył: 01 Paź 2008
Posty: 2009
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 11 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Aryanam Vaej
|
| Wysłany: Śro 22:14, 05 Lis 2008 Temat postu: |
|
|
Pozwolę sobie zacytować zapożyczenia ałtajskie ze strony p. Jagodzińskiego:
| Cytat: | Zapożyczenia ałtajskie
Pierwsze kontakty słowiańsko-turkijskie mogły mieć miejsce jeszcze przed okresem słowiańskiej ekspansji w VI wieku n.e. i być może sięgają czasów najazdu Hunów (koniec wieku IV). Badania nad pozostałościami języka huńskiego sugerują jego przynależność do bułgarskiej grupy języków turkijskich. Dziś jedynym przedstawicielem tej grupy jest język czuwaski, używany nad środkową Wołgą. Wśród wyrazów słowiańskich, których źródła przetrwały do dziś w czuwaskim, wymienia się:
*bъraga ‘rodzaj piwa, braha’ (czuw. pə̂raɢa ‘wytłoki’; patrz odpowiedniki celtyckie wyżej);
*ęčьmy ‘jęczmień’ (czuw. yasmăx ‘soczewica’; możliwa etymologia kaukaska: awarskie níẋa, achwachskie ũqa < *ʔinqʷa);
*gatь ‘gać, tama’ (por. czuw. kat);
kaganiec, kaganek ‘lampa olejowa’ (por. czuw. kəgan ‘rękojeść naczynia’; zapoż. od turkijskich Bułgarów na Bałkanach);
*kobyla ‘kobyła’ (por. tutaj);
*kъnigy (tylko liczba mnoga), wtórnie *kъniga, *kъnęga ‘księga’ (czuw. kĕneke; słowo to wywodzi się ostatecznie z akadyjskiego kunūkku ‘pieczęć’ i znane jest w wielu innych językach, np. orm. knikʰ ‘pieczęć’, węg. könyv ‘książka’, stchiń. kʰüen ‘zwój’);
*loša ‘koń’ (stąd zwłaszcza rosyjskie лошадь, por. czuw. laša wobec tur. alaša);
proso (por. czuw. părça ‘groch’, pokrewne sttur. burčaq; na uwagę zasługuje też mandż.-tung. *pise- ‘proso’, mandż. fisike, ulcz. pikse, koreań. s:i < psí ‘nasienie’; może jednak proso < *sopro < *ḱopro, por. germ. *habrōn- ‘owies’);
*pьšeno (czuw. piçen ‘mlecz’, por. jednak etymologię ugrofińską);
*sanъ ‘godność, dostojeństwo, urząd’ (tylko w scs. i strus.; por. tur. san ‘wielka liczba, urząd, chwała’, wyraz może być też IE);
*serьga ‘kolczyk’ (stczuw. *śürüγ ‘pierścień’, czuw. śərə; por. tatar. jözök, tur. jüzük; istnieje też etymologia germańska);
*ta ‘i’ (spójnik łączny w ukraińskim, czuw. ta);
*vataga ‘wataha’ (por. stczuw. *våtaγ, sttur. otağ ‘namiot, pokój, rodzina’, ale także płnturk. vataga ‘spółdzielnia, artel rybaków’);
*volъ ‘wół’ (por. czuw. vulix, tur. ulağ ‘wierzchowiec, zwierzę pociągowe’; stąd też maryj. volik ‘bydło’, por. etymologię ugrofińską);
*xomǫto ‘chomąto’ (ros. xomút, scs. xomǫtъ, por. czuw. xomyt, istnieje etymologia germańska);
*xъmelь ‘chmiel’ (por. wołż.-bułg. *xumlaγ, czuw. xømla, wysuwano też etymologie irańskie i germańskie);
*xyčь, *xyzъ oraz *xyzja ‘chata, chyżyna’ (por. czuw. xüše, por. też etymologię germańską).
Starymi zapożyczeniami z języków turkijskich (z różnych okresów) są (lub mogą być) także:
*balъvanъ, *bolъvanъ ‘posąg bożka, kloc, bryła, blok’ (stąd bałwan ze śniegu i bałwan jako ogromna fala; kirg. balvan, palvan z pers. pählävan, pählivan ‘bohater, wojownik’);
*baranъ, *boranъ, *beranъ ‘baran’ (tatar. bärän ‘jagnię’, może zapożyczenie z ros., jednak wyraz turk. może pochodzić z irań. *bārān < *vārān, por. skr. urana- ‘jagnię, baran’);
*biritjь ‘herold’ (z okresu awarskiego);
*bisьrъ ‘bisior, perła’ (z okresu obecności turkijskich Bułgarów na Bałkanach);
*burъ ‘bury’ (tur. bur ‘rudawy, lisowaty’, mong. bürüj ‘o ciemnej barwie’, bur, bor ‘szary, ciemny’, stąd chyba też npers. bōr ‘rudy’);
buzować (tat. boza ‘podpiwek, napój z prosa’, być może pokrewne wymienionemu wyżej czuw. pə̂raɢa; por. też npers. būzä ‘proso’);
czekan (por. czagatajskie i kazachskie čakan ‘topór bojowy’, tur. çakmak ‘uderzać’, ale także aw. čakuš ‘młot bojowy’);
*kapturъ ‘kaptur’ (w strus. też kapъturъ, kaptura; źródło zapożyczenia niepewne, w jęz. turk. kaptyrga, kapturga ‘głęboki worek’);
kary (o maści konia, powszechne w jęz. ałtajskich, np. tur. kara ‘czarny’, odlegle spokrewnione z pol. czarny < IE *krsnos);
kobierzec (ros. ковёр, bułg. губер, por. stczuw. *kavə̂r z *kebir, śrtur. kiviz, mong. kebis; zapoż. od turkijskich Bułgarów na Bałkanach);
*kočanъ ‘kaczan, kolba kukurydzy, głąb kapusty’, w strus. także ‘prącie’ (pol. forma z wsch.-słow. z akaniem, stpol. koczan; por. tur. koçan ‘kaczan, źdźbło’, wiązane dalej z koç ‘baran’; istnieje też etym. IE, wiążąca wyraz słow. ze słoweń. kocína ‘włosy, kłaki’, i dalej z sgn. hagen ‘byk zarodowy’, niem. Hegel, skr. kacas ‘włosy na głowie’, norw. hagr ‘włosie z grzywy lub ogona konia’ – wówczas wyrazy turk. byłyby pożyczkami ze słow.);
*kočevati ‘koczować’ (najpierw tylko we wsch.-słow.; ujg. köč ‘podróż, przenosiny’, kirg. köčmäk ‘koczować’);
kołpak (por. tur. kalpak ‘czapka’);
*korgujь (stcz. krahujec, ukr. dial. krahúlec’, s-ch. kràgūj, dial. kràgūlj) ‘krogulec’ (por. kumań. korguj);
*košь ‘kosz, obóz koczowników’ (kirg. koš ‘jurta’, tur. koş ‘stado’);
koza (por. tatar. käǯä, czuw. kačaga, por. jednak odpowiedniki semickie i IE, zwł. alb. keth, kedhi ‘koziołek’, ang. kid, stang. hǽcen);
*kъlbasa, *klobasa, pol. kiełbasa, czes. klobasa (por. tur. külbastı ‘mięso pieczone na ruszcie’);
*kъrčagъ ‘gliniany garczek, korczak’ (por. tur. korçak ‘bukłak’; z okresu obecności turkijskich Bułgarów na Bałkanach);
ogier (tur. aigır);
rumak (stpol. (o)hromak, strus. argamakъ, orgamakъ; tatar. arγamak ‘szlachetny koń arabski’, tur. arğımak ‘koń’, mong. argamag);
*sani ‘sanie’ (por. tat. čana, mong. čana, bur. sana, zob. też wyżej);
*slonъ, *slonь ‘słoń’ (por. dunajsko-bułg. Oslánnas ‘imię bohatera’, tur., azer., krymtatar. aslan ‘lew’, tur., tatar. arslan; zbliżane także z litew. šlapis, šlajus ‘słoń’ oraz toch. kloŋ, które raczej z chiń.);
sobaka ‘pies’ (wsch-słow. i w polskich dialektach, sttur. köbäk, por. etymologia irańska);
*sorokъ, *sъrkъ ‘40’ (tylko wschodniosłowiańskie, z tur. kırk);
szałas (słowackie salaš, ros. шалаш, por. tur. salaş, azerb. šalaš);
szuwar (por. sttur. suqar qamış, ale także sgn. sahar);
*tovarъ ‘towar’ (por. sttur. tavar ‘majątek, dar’, stujg. tawar ‘towar, majątek’, także mong. tawar ‘towary, własność’);
*tovarišь ‘towarzysz’ (por. stujg. tawar ‘towar, majątek’, eš, iš ‘towarzysz’);
tytoń (dawniej tutuń, tiutiun, por. tur. tütün);
*tъlmačь ‘tłumacz’ (czes. tlumač, s-ch. tùmāč; kumań. tylmač, tur. dilmaç od stturk. tıl ‘język, mowa’);
ułan (tak samo w ros.; tur. oğlan ‘chłopiec, pacholę’);
*vъrkočь ‘warkocz’ (sttur. örküč ‘plecionka’, stoguz. örküč, örgüč ‘splecione włosy’);
*xolpъ ‘chłop’ (tur. kalfa ‘czeladnik’, starsze xalfa, z arabskiego, por. etymologia germańska, wyraz może być też odziedziczony);
*xorǫgy ‘chorągiew’ (mong. oruŋgo, oruŋga ‘znak, chorągiew’, istnieje też etymologia germańska). |
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
varpho
Dołączył: 02 Paź 2007
Posty: 1321
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 5 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Tomaszów / Wawa
|
| Wysłany: Pią 11:38, 07 Lis 2008 Temat postu: |
|
|
| Artaxes napisał: |
koń < komoń < ? porów. czuwaskie kamal |
czyli wychodzi na to, że konia nazwaliśmy wielbłądem, słonia - lwem, a wielbłąda - słoniem? XD
nasz Adam nazwodawca był pijany.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Artaxes
Dołączył: 01 Paź 2008
Posty: 2009
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 11 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Aryanam Vaej
|
| Wysłany: Pią 11:45, 07 Lis 2008 Temat postu: |
|
|
| varpho napisał: | | Artaxes napisał: |
koń < komoń < ? porów. czuwaskie kamal |
czyli wychodzi na to, że konia nazwaliśmy wielbłądem, słonia - lwem, a wielbłąda - słoniem? XD
nasz Adam nazwodawca był pijany. |
A kto w tamtych czasach (mam na myśli późną starożytność/wczesne średniowiecze) widział w tym regionie Europy słonia lub wielbłąda ?
Dlatego to wszystko mogło się najzwyczajniej wymieszać.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
varpho
Dołączył: 02 Paź 2007
Posty: 1321
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 5 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Tomaszów / Wawa
|
| Wysłany: Pią 11:47, 07 Lis 2008 Temat postu: |
|
|
jasne, ale i tak wymieszało się śmiesznie.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Artaxes
Dołączył: 01 Paź 2008
Posty: 2009
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 11 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Aryanam Vaej
|
| Wysłany: Pią 11:53, 07 Lis 2008 Temat postu: |
|
|
Tylko jedna rzecz mnie niepokoi.
Dlaczego prasłowiański nie zachował rodzimej nazwy konia ?
Słowianie przecież znali konie. Rodzimy wyraz powiniem wyglądać aswa lub jakoś podobnie.
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
varpho
Dołączył: 02 Paź 2007
Posty: 1321
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 5 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Tomaszów / Wawa
|
| Wysłany: Pią 12:10, 07 Lis 2008 Temat postu: |
|
|
| Artaxes napisał: | | Rodzimy wyraz powiniem wyglądać aswa lub jakoś podobnie. |
osioł?
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Artaxes
Dołączył: 01 Paź 2008
Posty: 2009
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 11 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Aryanam Vaej
|
| Wysłany: Pią 12:24, 07 Lis 2008 Temat postu: |
|
|
| varpho napisał: | | Artaxes napisał: | | Rodzimy wyraz powiniem wyglądać aswa lub jakoś podobnie. |
osioł? |
Chyba nie ... 
Osioł z gockiego asilus < łacińskie asinus.
Tak przynajmniej widzi mi się w niektórych źródłach.
aswa to w zasadzie słowo trackie. Ale słowa trackie (niektóre) są mocno podobne do bałtosłowiańskich (z tego co zdążyłem zauważyć).
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Leto Atryda
Dołączył: 28 Sie 2007
Posty: 1597
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 13 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Arrakis
|
| Wysłany: Pią 12:50, 07 Lis 2008 Temat postu: |
|
|
| Artaxes napisał: | | Rodzimy wyraz powiniem wyglądać aswa lub jakoś podobnie. |
Raczej PIE *ek'wos > PS jeswu > pol. **jos(w)
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Artaxes
Dołączył: 01 Paź 2008
Posty: 2009
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 11 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Aryanam Vaej
|
| Wysłany: Pią 13:00, 07 Lis 2008 Temat postu: |
|
|
| Cytat: | | Raczej PIE *ek'wos > PS jeswu > pol. **jos(w) |
Może i tak. Podałem tylko satemowy wyraz tracki.
Ale dlaczego w tym miejscu jest turkijski koń ?
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez Artaxes dnia Pią 13:14, 07 Lis 2008, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Leto Atryda
Dołączył: 28 Sie 2007
Posty: 1597
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 13 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Arrakis
|
| Wysłany: Pią 13:19, 07 Lis 2008 Temat postu: |
|
|
Bo Hunowie i inne ludy stepowe były doskonałymi jeźdźcami. Słowianie mogli przejąć tą nazwę by pozyskać ich umiejętności jeździeckie (typowe dla ludów pierwotnych przekonanie o magicznej mocy "poprawnej nazwy")
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Artaxes
Dołączył: 01 Paź 2008
Posty: 2009
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 11 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Aryanam Vaej
|
| Wysłany: Pią 13:22, 07 Lis 2008 Temat postu: |
|
|
Cóż, teoria wyższości kulturowej... i wkońcu okazuje się, że w całej Europie najbardziej prymitywni byli Bałtosłowianie i Finowie...
Post został pochwalony 0 razy
Ostatnio zmieniony przez Artaxes dnia Pią 13:25, 07 Lis 2008, w całości zmieniany 1 raz
|
|
| Powrót do góry |
|
|
| Zobacz poprzedni temat :: Zobacz następny temat |
| Autor |
Wiadomość |
Kwadracik
PaleoAdmin
Dołączył: 22 Kwi 2006
Posty: 3731
Przeczytał: 0 tematów
Pomógł: 48 razy
Ostrzeżeń: 0/5
Skąd: Skierniewice
|
| Wysłany: Pią 14:16, 07 Lis 2008 Temat postu: |
|
|
| Cytat: | | Bo Hunowie i inne ludy stepowe były doskonałymi jeźdźcami. Słowianie mogli przejąć tą nazwę by pozyskać ich umiejętności jeździeckie (typowe dla ludów pierwotnych przekonanie o magicznej mocy "poprawnej nazwy") |
A Rzymianie pod koniec rządów popadli w depresję w związku z utratą potęgi imperium i przejęli germańską nazwę na wojnę.
Ps. Wychodzi, że Platon też był ludem pierwotnym, podoba mi się to
Post został pochwalony 0 razy
|
|
| Powrót do góry |
|
|
|
|
Nie możesz pisać nowych tematów
Nie możesz odpowiadać w tematach
Nie możesz zmieniać swoich postów
Nie możesz usuwać swoich postów
Nie możesz głosować w ankietach
|
fora.pl - załóż własne forum dyskusyjne za darmo
Powered by phpBB © 2001, 2005 phpBB Group
|
FAQ
Szukaj
Użytkownicy
Grupy
Galerie
Rejestracja
Zaloguj się, by sprawdzić wiadomości
Zaloguj
