Conlanger

Slovenija

ė Ărktan Wstęp

oi Ălthetė in ă pomėtėra i: ialf:ete in ia pomereta
Alfabet i wymowa

Alfabet – Oi Ălthetė
Aa [a]
Āā [a:]
Ăă [ia]
Bb (b)
Cc [k] – na początku wyrazu i na końcu
[s] – w środku wyrazu
Dd [d]
Ee [ə]
Éé [e:]
Ĕĕ [ie]
Ėė [e]
Ff [f]
Gg [g]
Ğğ [ŋg]
Hh nieme
Ii (i)
Īī [i:]
Jj [i]
Kk [k]
Ll [l]
Mm [m]
Nn [n]
Oo [o]
Pp [p]
Rr [r]
Ss [s]
Tt [t]
Uu [u]
Úú [u:]
Vv [v]
Yy [y]
Xx [ks]
Zz [z]

oraz połączenia:
ae [aie]
ei [a:]
oe [o:]
oi [i:] – rodzajnik określony rodz. nijakiego
tc [dz]
th [f:]

ois termes - samogłoski
ăs votikas - spółgłoski

Slovenija

Ărtha 1 (1 - novo)

Wstęp do gramatyki - podstawowe, najważniejsze wiadomości gramatyczne potrzebne do dalszej "kariery" na tym polu i wstępnego zapoznania się z językiem.

1. Rzeczownik:
W jęz. istrijskim nie występuje deklinacja rzeczowników. Rzeczowniki mają 3 rodzaje (męski, żeński i nijaki) i 2 liczby (pojedyncza, mnoga).
rodzaj - ė stagmat
męski - novinúm stagmat
żeński - terinúm stagmat
nijaki - pastinúm stagmat

liczba - ė stenim
pojedyncza - bėrinam stenim
mnoga - takrinam stenim

novinúm stagmat:
Rzeczowniki rodzaju męskiego zakończone są na spółgłoskę (oprócz s). Rodzajnik je poprzedzający to ė (rodzajnik określony; rodzajnik nieokreślony nie istnieje), np:
ė volt - dworzec
ė īrnig - plecak

terinúm stagmat:
Rzeczowniki rodzaju żeńskiego zakończone są na:a; ā; ă; u; ú
rodzajnik: ă, np:
ă terma - temperatura;
ă stimā - tabletka

pastinúm stagmat:
Rzeczowniki rodzaju nijakiego kończą się na e; é; ĕ; ė
rodzajnik: oi, np:
oi pomė - sok
oi tiketė - mróz

2. Czasownik:
Czasownik języka istrijskiego posiada 5 koniugacji, które dokładniej będą opisywane w następnych lekcjach:
Koniugacja 1 - czasowniki zakończone na ā
Koniugacja 2 - czasowniki zakończone na spółgłoskę
Koniugacja 3 - czasowniki zakończone na ĕ oraz ė
Koniugacja 4 - czasowniki zakończone na o
Koniugacja 5 - czasowniki nieregularne

3. Zaimki osobowe:
bėrinam stenim:
īv - ja
er - ty
ei - on
es - ona
eo - ono

takrinam stenim:
meo - my
sti - wy
eisi - oni
ese - one
eos - ona

4. Akcent
Akcent w języku istrijskim jest toniczny i ruchomy, związane to jest z istniejącym iloczasem. Analogicznie - akcentowane są tylko samogłoski.

Kwadracik

Generalnie ładne, choć pisownia nieco dziwna (np. é, ú; ale ā, ī).

Poza tym:

Slovenija

jejku no małe przeoczenie :]

Kwadracik

Czy ja się czepiam? Po prostu pytam Smile

Slovenija

Kārthé proxė sa émi – każdy początek jest trudny

Stérinisis – poznajmy się!
podstawowe zwroty grzecznościowe
liczebniki główne
koniugacja 1 czasu teraźniejszego
czas teraźniejszy
czasownik być

1. Powitanie i pożegnanie:
Tamrat! – cześć
Vīr sag! – dzień dobry
Vīr berat! – dobry wieczór!
Vīr nekta! – dobranoc!
Văla! – narazie!
Vartiğa! – do widzenia!
Ăva! - dziękuję (Ăvarste koniugacja V)
Darma - przepraszam (Darmi koniugacja V)

2. Poznawanie
īv ligé... – mam na imię... / di er ligas?
īv sim... – jestem... / ti er toré?
īv terminé... ag - mam... lat / da er ag terminas?

Naīnan - Polak // Naīnana - Polka
Student - student // Studenta - studentka
Daskal - nauczyciel // Daskala - nauczycielka

3. Liczebniki – ois Dikitės
1 – aīn
2 – seīn
3 – deī
4 – fort
5 – stag
6 – sihs
7 – saīt
8 – oht
9 – niht
10 – dex

11 – aīnkaidex (czyli aīn + kai + dex)
12 – seīnkaidex
13 – deīkaidex
14 – fortkaidex
15 – stagkaidex
16 – sihskaidex
17 – saītkaidex
18 – ohtkaidex
19 – nihtkaidex
20 – dexseīn
24 – fortkaidexseīn
30 – dexdeī
40 – dexfort
50 – dextag ! Uwaga !
60 – dexihs ! Uwaga !
70 – dexaīt ! Uwaga !
80 – dexoht
90 – dexniht
100 – dexado
101 – aīnkaidexado
187 - saītkaidexohtkaidexado
200 - seīndexado
1000 - īmero
10000 - dexīmero
1000000 - tero

4. Koniugacja 1: czasowniki zakończone na ā

Stérinā – poznawać się
īv stériné
er stérinas
ei, es, eo stérin

meo stérinisis
sti stérinīnes
eisi , ese, eos stérinet

Ligā – nazywać się
īv ligé
er ligas
ei, es, eo lig

meo ligisis
sti ligīnes
eisi , ese, eos liget

przykłady innych czasowników:
terminā - mieć
estimā - biec
akritā - trzymać

5. Czas teraźniejszy - ė tagam onom
Czasu teraźniejszego używa się do określenia czynności, która dzieje się w trakcie mówienia. Ė tagam onom używany jest również do określenia czynności powatarzających się i zwyczajowych, jak również dotyczy sytuacji mających wydarzyć się w niedalekiej przyszłości.

Ės rokons san menis - cukierki są słodkie

6. Czasownik być - Stamī
īv sim
er toré
ei sa

meo emo
sti iste
eisi san

Gwanunig

Slovenija

Gwanunig

WOW! Niezła kolekcja Wink

. Życzę powrotu do zdrowia. A tak poza tym mam pytanie (nie musisz na nie szybko odpowiadać, w końcu masz gorączkę...):

Jak klasyfikujesz ten język?

Slovenija

no napewno jako sztuczny i poniekąd wegetujący, a także i może izolujący :] a nad innymi podziałami się nie zastanawiałem Wink

Jestem początkującym językotwórcą jak i jezykoznawcą i narazie to my się na zajęciach bawimy rodzinami językowymi i proxemiką... więc wybacz ale narazie odpowiednio dobrze, nie odpowiem na to pytanie. Very Happy

Lep pozdrav!

Gwanunig

Chodziło mi o klasyfikację genetyczną... Ale cóż... Inni może coś o tym powiedzą, gdyż ja się nie chcę ośmieszać.

Aha, wybaczam Wink

.

Slovenija

Ti ei sa?

Daskala: Ti ei sa?
Markos: Ei sa Ante.
Deli: Ante sa masiris.
Fero: Sa ănoris.
Daskala: Ti es sa?
Ante: Es sa Ānta. Sa ănarma in masirisa.
Daskala: In vaī, ti eo sa?
Markos: Eo sa úmorĕ.
Deli: Lig Miro. Miro sa tori pădi.
Markos: Sa fer oe Ante.
Daskala: In, ti ei sa?
Ante: Ei sa Nari.
Daskala: Nari sa masiris?
Markos: Naī! Nari sa namer āma! Sa goti
Deli: Sa viti in ori!
Ante: Sa vitris.
Daskala: Ti es sa?
Fero: Sa Ineta.
Deli: Ineta sa cantamā.
Ante: Sa sema āma, sa daskala.
Deli: Ineta sa mikėro in polio.
Ineta: Ante sa ceni masiris?
Daskala: Naī vā mora! Ante nesa ceni masiris, sa ğeni masiris. A Deli sa ceno masirisa.
Fero: Ti eo sa?
Markos: Eo sa sorgană āma! Ma ă sorgană sa spite āma.
Deli: Oi spite taú sa tori mağani!
Markos: Naī! Oi spite āma sa keri!

oi nelīo:
ănarma - dziewczynka
ănoris - chłopiec
cantamā - kobieta
daskala - nauczycielka
fer - brat
ma - na
masiris - uczeń
masirisa - uczennica
naī - nie
namer - ojciec
sema - matka
sorgană - rysunek
spite - dom
úmorĕ - niemowlę
vā mora - niestety
vitris - lekarz
āma - mój, moja, moje
taú - twój, twoja, twoje
tori - bardzo
ceni/o - dobry/dobra
goti/o - duży/duża
keri/(i)o - nowy/nowa
mağani/o - stary/stara
mikėri/o - niski/niska
ori/o - gruby/gruba
pădi/o - mały/mała
poli/(i)o - chudy/chyda
viti/o - wysoki/wysoka
In vaī - stwierdzenie potoczne - dalej, następnie

ăs trakamas:
Ti ei sa? - kto to jest? (on)
Ti es sa? - kto to jest? (ona)
Ti eo sa? - co to jest?

Uwaga!
Po czasowniku Stamī oraz przed imionami, jak i nazwami państw rodzajników nie stawia się

Koniugacja II
Czasowniki zakończone na spółgłoskę.
Aby utworzyć temat czasu teraźniejszego koniugacji 2 należy od bezokolicznika odjąć końcówkę (ostatnią spółgłoskę i poprzedzającą ją samogłoskę) np:
tėmar - drżyć
tem <- temat czasu teraźniejszego.
Natępnie dodajemy końcówki:
aī
es
o

anī
essis
os

īv temaī
er temes
ei temo

meo temanī
sti temessis
eisi temos

Liczba mnoga rzeczowników
Liczbę mnogą rzeczowników tworzymy poprzez dodanie do rzeczownika jak i do rodzajnika końcówki s, np:
ė Naīnan -> ės Naīnans
ė sorg (kubek) -> ės sorgs

ă manu (rzeka) -> ăs manus
ă lokā (zapalniczka) -> ăs lokăs

oi úmorĕ -> ois úmorĕs

W przypadku gdy rzeczownik kończy się na s, to pomiędzy końcówkę liczby mnogiej a końcówkę rzeczownika dodajemy sufiks ei, np:
ė masiris -> ės masiriseis

Tworzenie wyrażeń przy pomocy Kārthé - każdy (nieodmienne)
Kārthé + ė sag -> ė kārthésag - codziennie
Kārthé + ă nekta -> ă kārthénekta - co noc

Īv estimé ė kārthésag - codziennie biegam.
Īv paraī ă kārthénekta - co noc śpię. (parar - spać)

W sytuacji, gdy rzeczownik rozpoczyna się na samogłoskę (np. anthro), wtedy połączenie é + samogłoska przechodzi w ă, np:
Anthro - człowiek
ė kārthănthro - każdy człowiek, wszyscy
wszyscy to również - kārthéstamī

Slovenija

Slovenija

Liczebniki porządkowe
Państwa i narodowości cz. 1

ois Dikitės Paratīs
1 - novi/o ! uwaga !
2 - seīni/o
3 – deīni/o
4 – forti/o
5 – stagi/o
6 – sihsi/o
7 – saīti/o
8 – ohti/o
9 – nihti/o
10 – dexoi/o

końcówka i - jest dla rodz. męskiego i nijakiego, zaś o dotyczy rodz. żeńskiego.

Tworzenie liczebników porządkowych polega na dodaniu końcówki i lub o do samego liczebnika. W przypadku gdy liczebnik kończy się na samogłoskę pomiędzy nią a przyrostkiem występuje -n-

ės Storėns in ăs insibilitās Państwa i narodowości
ė storėn - państwo
ă insibilitā - narodowość
ă messā - stolica
oi ğė - miasto
ė parené - kontynent
ă seossa - język

Evropā
Asă
Avstrală in Stepă
Veo Amerigā (płn.)
Stato Amerigā (płd.)
Africa

[link widoczny dla zalogowanych]

Slovenija

Mieszkanie
Koniugacja 3
Czas przeszły prosty czasowników koniugacji 1,2 i 3

ė Suport - mieszkanie
suportā - mieszkać
stip - żyć
damar - wynajmować

ă Pama - dom
ė Suport - mieszkanie
ė pădisuport - kawalerka

ă Ğaramā - łazienka
ă Stera - ubikacja
oi Stippĕ - przedpokój
oi Darė - pokój
ă Bala - balkon
ė Peramanon - strych
ă Vista - ściana
ă Estopa - dach
oi Kemitė - piwnica
oi pădianidarė - pokój dziecięccy
oi sagidare - pokój dzienny
oi eridare - gabinet, pokój do pracy

Koniugacja 3
czasowniki zakończone na ĕ oraz ė.
Aby utworzyć temat czasu teraźniejszego dla tej grupy czasowników, należy odjąć od czasownika końcówkę ĕ lub ė oraz dodać końcówki.
Pemė - kosztować (coś, np. ser)
Pem

īv pemī
er pemīs
ei, es, eo pemīt

meo pemīssė
sti pemėn
eisi , ese, eos pemat

Czas przeszły prosty - ė Prest

Dla czasowników koniugacji 1 i 3 temat czasu przeszłego prostego to bezokolicznik. Do bezokolicznika dodajemy następujące końcówki:
sā
sé
si

ri
ti
va

īv ligāsā
er ligāsé
ei, es, eo ligāsi

meo ligāri
sti ligāti
eisi , ese, eos ligāva

Dla czasowników koniugacji 2 tematem czasu przeszłego prostego jest temat 1 os. l. mn. czasu teraźniejszego, np:
temar
meo temanī
temanī - temat czasu przeszłego prostego
Teraz dodajemy końcówki, takie same jak dla poprzednich 2 grup:

īv temanīsā
er temanīsé
ei, es, eo temanīsi

meo temanīri
sti temanīti
eisi , ese, eos temanīva

Czasu ė prest używa się do określenia sytuacji, która wydarzyła się w przeszłości i nie ma nic wspólnego z czasem teraźniejszym. Czynność wydarzyła się w przeszłości i została definitywnie zakończona.
np.:
Ei ligāsi Toma. Nazywał się Toma. (Teraz prawdopodobnie już nie żyje, czyli nie ma wpływu na "teraz").

Īv stipāsā me Varsav. Mieszkałem w Warszawie. (Teraz już nie mieszkam - nie mam już nic wspólnego z tym miastem, mieszkam teraz gdzieś indziej).