Conlanger

Zyx

Na początek adres do gramatyki: [link widoczny dla zalogowanych] (aktualnie jest tam mały błąd w odmianie teraźniejszej 2 os. lp. czasowników, powinno być na odwrót) Wymowa podana w X-SAMPA.

Lekcja 1 - przedstawianie się

Mowa nieformalna:

Sǔsp.
s7sp
Cześć

Se Hert / Nominei Hert / Mai nomia sas Hert
"zE "hErt / "nou_^minei_^ "hErt / %mu_^a "nomi_^3 "s3s %hErt
Jestem Hert / Nazywam siê Hert / Moje imię to Hert.

El ta nominei Christiæ.
jE5 "t3 "nou_^minei_^ "Cristi_^E.
A ja nazywam się Christie.

Nominei Hert el subtrievi ens Vissein.
"nou_^minei_^ "hErt jE5 "subtrevi Ens "vis:e~
Nazywam się Hert i mieszkam w Vissein.

Tie nominian Hert?
te "^nou_^mini_^3n "^hErt
Czy nazywasz się Hert?

Możemy też zapytać:

Ties Hert?
tes "^hErt
Czy ty jesteś Hert?

W mowie formalnej:

Ties vain Hert?
tes "va~ "^hErt
Czy nazywasz się Hert?

Yeu, nominei Hert.
jEu_^, "nou_^mini_^3n "!hErt
Tak, nazywam się Hert.

Zapytajmy się też o miejsce zamieszkania:

Vier tie subtrievian?
"ver ^te "!subtrevi_^3n
Gdzie mieszkasz?

Jak odpowiesz na to pytanie?

Teraz powitanie w mowie formalnej:

Sǔspun.
s7spu~
Partykuła witająca

Jeśli znamy imię witanej osoby, stawiamy je po partykule w wołaczu:

Sǔspun Hertiŝ.
s7spu~ hErtis`
Witam panie Hert.

Teraz trochę o odmianie. Język ferrincki posiada tylko dwa rodzaje: męski i żeński, przy czym ten pierwszy w części wzorów dzieli się na męsko- i niemęskoosobowy, co znacznie ułatwia odmianę w przypadku imion. Oto, co musisz pamiętać:

Dla męskich:
- Gdy twoje imię kończy się na er, musisz zastąpić tę końcówkę przez raŝ: Batser -> Batsraŝ
- Gdy twoje imię kończy się na o, musisz zastąpić tę końcówkę przez is.
- Gdy twoje imię kończy się na samogłoskę + s, np. us, es, musisz zastąpić tę końcówkę przez is: Marius -> Mariis; Hermes -> Hermis;
- Dla wszystkich innych musisz dodać końcówkę iŝ: Hert -> Hertiŝ.

Należy pamiętać także o wymianie głosek w rdzeniu wyrazu. Oto i one dla rzeczowników męskich:

ž (X-SAMPA: Z) -> z
ĉ (X-SAMPA: tS`)-> c
ŝ (X-SAMPA: s`)-> s
sh (X-SAMPA: S) -> s

Wymiana zachodzi także w wyrazach obcego pochodzenia, a więc i imionach polskich:
Mariusz -> Mariusiŝ
Tomasz -> Tomasiŝ

Dla imion żeńskich odmiana wołacza w lp. wygląda tak:
- a, ia -> in
- e, iæ, ě -> ian
- i, æ -> eŝ
- ain -> ana
- ein -> ena

Zatem:

Anna -> Annin
Elsbetta -> Elsbettin

Poćwicz teraz pozdrowienie formalne ze swoim imieniem oraz imionami swoich znajomych.

Wstęp do wymowy:

sh -> S
th -> T
dh -> D
ŝ -> s`
ž -> Z
ĉ -> tS`
æ -> I
ě, ie -> e
ǔ -> 7
â, ain -> a~
ê, ein -> E~
ô, on -> o~
û, un -> u~
ai -> u_^a
iæ -> i_^E
c -> ts
g -> g
j -> j
y -> j, i
i -> i
e -> E
a -> 3
o -> o
u -> u

Podwojenie spółgłoski oznacza jej wydłużenie.
Kolejna porcja wymowy oraz dalsze zdania wkrótce.

Sinda

A czy te końcóki znaczeniowo się czymś różnią? A może są zależne tylko od czasownika (czegoś innego?), do którego są dodawane?

Zyx

Hmmm... wołacz się raczej przy rzeczownikach spotyka, a nie przy czasownikach Smile

. W ferrinckim jest 11 wzorów deklinacyjnych zależnych po prostu od końcówki rzeczownika, podobnie jak w polskim.

Jeśli rzeczownik kończy się na a, forma wołacza będzie miała zamiast tego końcówkę in:

sila -> silin (skała -> skało)
prezzidêt -> prezzidêtiŝ (prezydent -> prezydencie)

Pod względem znaczenia jest to nadal ten sam przypadek: wołacz.

Sinda

Ale mi chodziło o końcówki dołączane do imion jako imion Very Happy

Ale przy okazji dowiedziałem się dwóch rzeczy o ferrickim:

a) posiada bardzo rozbudowany system przypadków
b) opisujesz świat podobny do naszego

Ja tworzę świat bardziej tolkienowy, gdyż w dzisiejszych czasach nie widzę nic ciekawego...

Zyx

Końcówki dołączane do imion jako imion? Niezbyt rozumiem. Mógłbyś pokazać na przykładzie np. polskiego?

Ad. punktu b) - no nie wiem, czy świat, w którym klamki do drzwi nosi się ze sobą, jeździ pociągami z napędem odrzutowym i naucza w szkołach matematyki alternatywnej, jest aż tak bardzo do naszego podobny (że o istnieniu magii nie wspomnę), ale nie wnikam Smile

. Dzisiejsze czasy aż się proszą o jakieś okrutne sparodiowanie; nawet taka głupia jazda autobusem potrafi być źródłem inspiracji Smile

.

Sinda

Chodzi mi o to, czym się różnią te końcóki: -a, -ia, -e, -iæ, -ě, -i, -æ, -ain, -ein, -es, -is, -raŝ (poza tym, że część jest żeńska, a część męska)?

Zaś o magii nie wiedziałem.

Zyx

[link widoczny dla zalogowanych]

-a, -ia, -e, -iæ, -ě, -i, -æ, -ain, -ein - końcówki żeńskie mianownika
us, es, as, os, is - końcówki męskie mianownika grupy V
-raŝ - końcówka męska wołacza grupy IV

Zyx

Lekcja 2 - czasownik "sask" (być)

W kolejnej lekcji zajmiemy się wprowadzeniem do czasowników, a także poznamy podstawowy: "sask" (być).

Czasownik w języku ferrinckim jest odmienną częścią mowy i posiada całkiem sporo form. Odmiana jest dość regularna; nieregularnych jest ok. 10-12 czasowników, trochę więcej posiada nieregularny tryb rozkazujący.

Czasownik odmienia się przez czas, liczbę, osobę i tryb i jest całkowicie samodzielny, tj. nie potrzeba mu zaimków itd., aby utworzyć zdanie (podobnie, jak w języku polskim). Na początek zajmiemy się czasem teraźniejszym, jak nakazuje tradycja. Używa się go podobnie, jak w języku polskim.

Se Tomaŝ.
Jestem Tomasz.
"Se" oznacza "jestem", jest to więc pierwszoosobowa forma liczby pojedynczej.

Se diĉer.
Jestem uczniem.
W przeciwieństwie do języka polskiego, po czasowniku "być" ZAWSZE znajduje się forma mianownika, czyli ta podawana w słowniku.

Aby powiedzieć "Jesteś uczniem", użyjemy drugoosobowej formy "sěn":
Sěn diĉer.
Jesteś uczniem.

Trzecioosobowa forma to "sas":
Vil sas diĉer.
On jest uczniem.
Sil sas diĉere.
Ona jest uczennicą.
W powyższych przykładach pojawiły się dwa nowe słowa: "vil" oraz "sil". Są to zaimki osobowe "on" i "ona". Pełnią one rolę wskazującą, a przy trzeciej osobie wypadałoby wskazać, kto lub co "jest". Jeśli natomiast wynika to z kontekstu wypowiedzi, można je śmiało pominąć.

Możemy zadać pytanie, stawiając na początku zdania zaimek pytajny "tie" (czy). Szyk zdania nie ulega zmianie:

Tie vil sas diĉer?
Czy on jest uczniem?
Tie sil sas diĉere?
Czy ona jest uczennicą?

Taka jest właśnie zasada tworzenia pytań. Jednak w przypadku czasownika "być" istnieje mały wyjątek. Prawdziwy Ferrintczyk nie powie "tie sas", ale zastosuje tzw. ściągnięcie. Mówiąc innymi słowami, połączy ze sobą te dwa wyrazy: ties:

Ties vil diĉer?
Czy on jest uczniem?
Ties sil diĉere?
Czy ona jest uczennicą?

W tym przypadku pierwszy mianownik pełni rolę podmiotu zdania, drugi - orzeczenia.

Ties Anna?
Czy jest Anna?

Dialog nieformalny:
- Sǔsp.
- Sǔsp. Se Tomaŝ.
- El ta se Adam. Vue ties thæ?
- Se programer. El thæ?
- Se ospeirt.
- Sǔsp introžirk then.

- Cześć.
- Cześć. Jestem Tomasz.
- A ja jestem Adam. Kim jesteś?
- Jestem programistą. A ty?
- Jestem urzędnikiem.
- Miło cię poznać.

Dialog formalny:
- Sǔspun.
- Sǔspun. Se Tomaŝ.
- El ta se Adam. Vue ties vain?
- Se programer. El vain?
- Se ospeirt.
- Sǔsp introžirk vian.

- Witam.
- Witam. Jestem Tomasz.
- A ja jestem Adam. Kim pan jest?
- Jestem programistą. A pan?
- Jestem urzędnikiem.
- Miło pana poznać.
------------
Z powyższych dialogów widać kilka rzeczy. Przede wszystkim poznajemy kolejne zaimki osobowe:

ta - ja;
thæ - ty (rodzaj męski);
thæl - ty (rodzaj żeński);

Kolejna rzecz - przy tworzeniu pytań szczegółowych nie znika zaimek "tie". Jest on integralną częścią pytania i nie może zostać pominięty (w praktyce są od tego wyjątki; w mowie potocznej zdarza się go pomijać, aczkolwiek znacznie rzadziej, niż w polszczyźnie).

Ułóż podobny dialog, tym razem między mężczyzną, a kobietą. Oto lista niektórych zawodów:

diĉer - uczeń
instruer - nauczyciel
medder - lekarz
ospeirt - urzędnik biurowy
polizzer - policjant
pranter - robotnik
prezzidêt - prezydent (w Ferrincie pełni rolę premiera, gdyż jest to monarchia).
programer - programista
ûsher - kierowca

Sinda

Ja jeszcze o moim pytaniu: chodziło mi o to czy istnieją jakieś różnice znaczeniowe pomiędzy tamtymi końcówkami...

Zyx

Jeśli dotyczą tego samego przypadka, liczby i rodzaju, to nie ma.