Conlanger

Henryk Pruthenia

Wstęp
Jest to pierwsza lekcja nesdotir-mowy daru. Język ten został wymyślany/jest wymyślany na potrzebę mojego świata fantasy (narzazie nn). W moim założeniu ma byc to prajęzyk wysoko rozwiniętej cywilizacji Elfów. Chciałbym, abyście mi pomogli zróżnicować ten oto język w inne, prostsze formy, które zabrzmią w moim świecie.

Lekcja I – podstawowe podstawy
Wymowa
Alfabet składa się z 34 liter:a á b c č d e é g h i j k l ł m n o ó ö ő p r s š t u ú v w x y z ž.
Głoski a b c d g i j k l ł m n o p r s t u z wymawiane są jak w języku polskim. X - ks, w jako dźwięk pośredni między b a w; á ó ú to długie a o u, č š ž jak cz sz ż, e jak polskie e, tylko usta szerzej (angielskie "a" w "cat"), é to długie e; h - polskie ch, a v jak polskie w; ö jak e przy układzie warg do o (niemieckie ö), ő jak ö tyle, że dłużej, y jest wymawiane pośrednio między ej a ij ( niemieckie eh w słowie nehmen). Jedyny dwuznak to gg, czytany jak polskie dz.
Powitania i pożegnania
homik lybujnor – dzień dobry (od wschodu słońca do południa)
őpef lybujnor – dzień dobry (od południa do zachodu)
yhtum lybujnor – dobry wieczór

nu dirjitwéte – dowidzenia (do jednej osoby)
nu dirjitwéti – dowidzenia (do wielu osób)
nóhta lybujol – dobranoc
Przedstawiamy się
Mernérimte-o ... – Nazywam się ...
Has mernérete-ust? – Jak się nazywasz?/Jak się pan nazywa?
Oj ust? – A ty?/A pan?
Ubevérimte ...* – Mieszkam w...
Kpers ubevérete? – Gdzie mieszkasz?/Gdzie pan mieszka?
Pytania przedszkolaka
Co to jest? - Kir umúr sóm?
Kto to jest? - La umur sóm? Jęsli pytamyo mężczyznę a jeśli o kobietę La umour sóm?

*w nesdotir nie ma przyimka „w”, występuje za to przypadek inessivus (w kim?w czym?o kim?oczym?gdzie?), tedy do nazwy miejscowości, którą zamieszkujesz dodaj końcówkę „jé”.
[/i]

BartekChom

Ogólnie jest dobrze jak na pierwszy język, ale do czegoś można się przyczepić.

Kwadracik

Zgadzam się z Bartkiem Smile

Ładne, ortografia trochę dziwna, czekam na gramatykę (strzelam: masa przypadków? Wink

).

Ale żeby dodać trochę własnego czepialstwa fonetyczno-fonologicznego:

Luxarus

Henryk Pruthenia

Przyczyną wszystkich kontrowersji dotyczących ortografii (przynajmniej jeśli chodzi o spółgłoski) jest małe, a jakże ważne niedopowiedzenie. Otóż w czyta się jako β. Będę uważał na przyszłość. Wszystkie błędy poprawię.

Silmethúlë

Na tym forum, nawet jeśli piszesz kurs, materiały do nauki, etc., możesz spokojnie używać IPA...za sampę co prawda możesz oberwać, ale po użyciu alfabetu fonetycznego będzie mniej kontrowersji Wink

.

Leto Atryda

Henryk Pruthenia

Lekcja II - czasownik: czasy, tryby, pytania i przeczenia w jednym worku
Czasownik
Bezokolicznik
W nesdotir końcówką bezokolicznka zawsze jest é.
Sufiks osoby
Są to koncówki wskazujące, która osoba (on, ona, ono, ja, ty etc.) jest wykonawcą czynności.
l. poj.
1 os. = im
2 os. = e
3 os. = -
l mn.
1 os. = eč
2 os. = i
3 os. = er

Przeczenie
Przeczenie tworzymy poprzez wstawienie przed pierwszy czasownik w zdaniu partykuły "nor"

Pytanie
Pytanie tworzymy na dwa sposoby:
a) jeśli pytamy się o poszczególną część zdania dodaje się sufiks pytajnikowy -ur* do wyrazu, o którego chcemy zapytać + intonacja;
b) jeśli nie chcemy wyszczególnić żadnej części zdania pytanie tworzy się za pomocą intonacji.

Częstotliwość
Jeśli chcemy określić częstotliwość występowania danej czynności dodajemy jeden z sufiksów:
a)-remö,-emö, gdy chcemy wyrazić, że danej czynności nigdy nie wykonujemy;
b)-rsö,-ersö, gdy chcemy wyrazić, że daną czynność wykonujemy rzadko;
c)-sö-esö, gdy chcemy wyrazić, że daną czynność wykonujemy od czasu do czasu lub czasami;
d)-rtö,-ertö gdy chcemy wyrazić, że daną czynność wykonujemy często;
e);-gemö,-em gdy chcemy wyrazić, że daną czynność zawsze wykonujemy;

Tryby
W nesdotir występują pięć trybów:
a)tryb oznajmujący;
b)tryb rozkazujący;
c)tryb przypuszczający
d)tryb potencjalny
e)tryb nieświadka

Tryb razkazujący
Poprzez ten tryb nakazujemy wykonanie jakiejś czynności.

Konstrukcja:
(podmiot w wołaczu)++bezokolicznik+t+sufiks osoby++(reszta zdania)
Tryb przypuszczający
Tryb przypuszczający używany jest w tych samych sytuacjach, co w języku polskim, czyli gdy dane zdarzenie nie miało miejsca/nie ma miejsca/nie będzie miało miejsca ale chcemy opisać, co by było gdyby.

Konstrukcja:
(podmiot)++bezokolicznik+sufiks danego czasu+sufiks osoby+jós++(reszta zdania)
Tryb potencjalny
Tryb potencjalny opisuje zdarzenie, które mogło/ może/ bedzie mogło się wydarzyć.

Konstrukcja:
(podmiot)++bezokolicznik+sufiks danego czasu+gör+sufiks osoby++(reszta zdania)
Tryb nieświadka
Trybu nieświadka używamy gdy chcemy podkreślic, że nie byliśmy świadkami tego zdarzenia, oraz gdy opowiadana historia nie miała miejsca.

Konstrukcja:
(podmiot)++bezokolicznik+sufiks danego czasu++ hon+sufiks osoby++(reszta zdania)

Czasy
W nesdotir występuje dziewięć czasów
● czas zaprzeszły
● czas przeszły prosty
● czas przeszły złożony
● czas przeszły dokonany
● czas teraźniejszy prosty
● czas teraźniejszy złożony
● czas przyszły prosty
● czas przyszły złożony
● czas przyszły dokonany

Czas zaprzeszły.
Czas zarzeszły oznacza czynność wykonaną w przeszłości przed czynnością wykonaną później.

Sejgtésetim irtésetim mélačese, kuja nor ob imdaténene Evaső ráhojy!
Wyjdę z twojego domu, jeśli nie oddałeś (wcześniej) Ewie pieniędzy!

Konstrukcja:
(podmiot)++(być w czasie przeszłym)++bezokolicznik+nen+sufiks osoby++(reszta zdania)

Czas przeszły prosty
Czas przeszły prosty oznacza czynność wykonywaną w przeszłości przez pewien czas.

Irténenim medinij.
Szedłem do lasu.

Konstrukcja:
(podmiot)++bezokolicznik+nen+sufiks osoby++(reszta zdania)

Czas przeszły złożony
Czas przeszły złożony oznacza czynność wykonaną w przeszłości jednorazowo.

Sejgténenim etikfunénenim Evaső.
Spotkałem Ewę.

Konstrukcja:
(podmiot)++robić w czasie przeszłym++bezokolicznik+nen+sufiks osoby++(reszta zdania)

Czas przeszły dokonany
Czas przeszły dokonany oznacza czynność wykonaną w przeszłości, której echa występują po dziś.

Birénenim-lo stoténenim mélö.
Zbudowałem dom (a ten stoi po dziś dzień).

Konstrukcja:
(podmiot)++(stać się w czasie przeszłym)++bezokolicznik+nen+sufiks osoby++(reszta zdania)

Czas teraźniejszy prosty
Czas teraźniejszy prosty opisuje czynność wykonywaną w chwili mówienia

Irtérim medinij.
Idę do lasu.

Konstrukcja:
(podmiot)++bezokolicznik+r+sufiks osoby++(reszta zdania)

Czas teraźniejszy złożony
Czas teraźniejszy złożony oznacza czynność wykonywaną regularnie, co pewien czas.

Irtérimte medinij.
(Regularnie) chadzam do lasu.

Konstrukcja:
(podmiot)++bezokolicznik+r+sufiks osoby+te++(reszta zdania)

Czas przyszły prosty
Czas przyszły prosty oznacza czynność, która zostanie w przyszłości wykonana i będzie trwać pewien czas.

Irtésetim káulpuj.
Będę szedł do sklepu.

Konstrukcja:
(podmiot)++bezokolicznik+set+sufiks osoby++(reszta zdania)

Czas przyszły złożony
Czas przyszły prosty oznacza czynność, która zostanie w przyszłości wykonana jednorazowo.

Sejgtésetim usintésetim.
Zjem obiad.

Konstrukcja:
(podmiot)++(robić w czasie przyszłym)++bezokolicznik+set+sufiks osoby++(reszta zdania)

Czas przyszły dokonany
Czas przyszły dokonany oznacza czynność, która zostanie w przyszłości wykonana i jej skutki będą odczuwalne w dalszej przyszłości.

Birésetim-o stotésetim mélö.
Zbuduję dom (i będzie stał, nie rozsypie się).

Konstrukcja:
(podmiot)++(stać się w czasie przyszłym)++bezokolicznik+set+sufiks osoby++(reszta zdania)

SŁOWNICTWO:
budować-stoté
być-somé;byłem/am-obim; byłeś/aś-obe; był/a/o-ob; jest- sóm
co-kir
dać-daté
dom-mél
iść-irté
jeść-söné
jeść obiad-usinté
jeśli-kuja
las-medin
oddać-imdaté
pieniądz-ráho
robić-sejgté
sklep-káulpu
spotkać-etikfuné
stać się-biré-li

Czasowniki zwrotne
Zapewne zauważyliście że czasownik stać się-biré-li posiada -li, które odpowiada polskiemu się. Odmienia się następująco:
l. poj.
1 os. = -o
2 os. = -ust
3 os. = -li
l mn.
1 os. = -ynt
2 os. = -áse
3 os. = -ef

* Sufiks ur jest 'przylepiany' do wyrazu zawsze na końcu.

Kwadracik

Chyba nie tyle "bezokolicznik", co "rdzeń" czasownika, bo bezokolicznik to forma nieodmienna i wolnostojąca, a u Ciebie jest to po prostu podstawa tworzenia innych form.

Czy sufiksy częstotliwości używa się z czasem prostym czy złożonym, i w którym miejscu one stoją?

Henryk Pruthenia

Sufiksy częstotliwości wraz z czasami złożonymi. Jakbyś powiedział: „I am eating sometimes cats” czy „I eat sometimes cats” ???

bandziol20

...a może nawet I sometimes eat cats ? Wink

Gdzie konkretnie stoją w zdaniu ?

Henryk Pruthenia

Sufix

częstotliwości stoi zawsze po czasowiku w danym czasie i/lub trybie. Np.: Li etikfunérgörtertö liső, czyli On chyba często spotyka go

bandziol20

Yhm. A jak będzie : On spotyka go codziennie na ulicy ? Wink

Kwadracik

Henryk Pruthenia