Conlanger

varpho

o dwudziestnicy pisałem już w innym wątku, ale pomyślałem, że użyję jej także do zapisu innych języków i z tego względu można dla niej wyodrębnić osobny wątek.

a zatem, w ramach przypomnienia, dwudziestnica to cyrylica ograniczona do następujących bukw:

Аа Бб Гг Ее Жж
Зз Іı Кк Лл Мм
Нн Оо Пп Рр Сс
Тт Уу Шш Ъъ Ьь

które mogą być transliterowane na łacinkę jako:
Aa Bb Gg Ee Jj
Zz Ii Kk Ll Mm
Nn Oo Pp Rr Ss
Tt Uu Xx Hh Yy

przystosowanie dwudziestnicy do zapisu polszczyzny:

miękki znak ь po spółgłosce oznacza jej miękkość, poza tym odpowiada "j" w obecnej ortografii.
"rz" zapisuje się jako miękkie "р".
twardy znak ъ po samogłosce oznacza jej nosowość, poza tym odpowiada "h" w obecnej ortografii.
po spółgłosce może oznaczać jej twardość.

тъ = "d"
бъ = "w"
пъ = "f" [tradycjonaliści mogą tu widzieć uproszczenie grupy пбъ "pw"] Very Happy

къ = "ch"
гъ = "h" [w przypadku, gdyby sam twardy znak sugerował nosowość poprzedzającej samogłoski]

тс = "c"
тш = "cz"
тз = "dz"
оу = "ó"

aby uniknąć zbytniego pstrzenia tekstu jerami, można w niektórych miejscach stosować zapis skrócony:

ъ = ьеъ = "'ę" / "ję"
шъ = "szcz"
шь = "ść"
ть = "ć"
тб = "tw"
тбъ = "dw"
тъб = "db"

przykładowy tekst:

Мıтскьебъьıтш:

Льıтбо! оьтшıзно моьа! тı ьестесь ьак зтъробъье;
Iлье тъ трьеба тсеньıть, тен тıлько съ тъобъье,
Кто тъ стратьıл. Тзьıсь пъкношь тбоъ бъ тсалеь озтъобье
Бъьıтзеъ ı опьıсуъ, бо теъскнъ по тобье.

przystosowanie do zapisu węgierskiego:

większość zasad takich jak przy zapisie polszczyzny, poza tym długość samogłosek i spółgłosek zaznacza się przez ich podwojenie, miękki znak ь po samogłosce odpowiada umlautowi.
aby oznaczyć długość głoski zapisywanej dwuznakiem, podwaja się tylko pierwszą literę dwuznaku, tak jak we współczesnej ortografii.

а = "a"
аа = "á"
б = "b"
тс = "c"
тш = "cs"
тъ = "d"
тз = "dz"
тж = "dzs"
е = "e" [może być opuszczane, jeśli nie spowoduje dwuznaczności. ale nie w wygłosie]
еь = "é" [="ej" !] [odpowiada np. pochodzeniu "-né" od "neje"] [chyba że zostawić regularnie ее...]
пъ = "f" [uwidacznia praugrofińskie *p Very Happy

]
г = "g"
ъь = "gy" [choć łatwiej byłoby użyć гь, ale to ma się nijak do wymowy]
къ = h [uwidacznia praugrofińskie *k przed welarnymi, jeśli nie spowoduje dwuznaczności można samo ъ]
ı = "i"
ıı = "í"
ь = "j"
к = "k"
л = "l"
ль = "ly" [ewentualnie mogę zrezygnować i utożsamić z ь "j"]
м = "m"
н = "n"
нь = "ny"
о = "o"
оо = "ó"
оь = "ö"
оoь = "ő"
п = "p"
р = "r"
ш = "s"
с = "sz"
т = "t"
ть = "ty"
у = "u"
уу = "ú"
уь = "ü"
ууь = "ű"
уъ = "v"
з = "z"
ж = "zs"

skróty:
ъ = "hogy"
ш = "és"
шг = "sÁg"
пъл = "föl / fel"
тк = "-tok/tök/tek"

taka ortografia tak samo zapisuje afrykaty, jak i zbitki zwartych i szczelinowych, co wprawdzie nie odpowiada współczesnej ortografii, ale mniej więcej oddaje wymowę. i chyba nie prowadzi do jakichś nieporozumień.
problematyczne może być użycie miękkiego znaku jednocześnie jako umlautu i joty, ale kontekst powinien wystarczyć do rozróżnienia.

przykładowe teksty:

Омга:

ъьср а нап ууъь лпъааратът
лалутът меьль зоьлтъ тоо оьлеьн,
аз мбркнк пъааьт а шоьтеьт
ооь мгшаьнаалт, льоьтт коьзеьнк.

ıгн, ьоьтт ъь ъьоьнъькъаьуу лаань,
аалмотьтам, уъаъь ıгаз талаан,
ııъь лтт а пъоьлть, аз еьг
зоьлть мг кеьк, мıнт реьг.

Птооьпъı:

сабатъшг, срлм!
е кеттооь клл нкм.
срлммеьрт пълаалтъозом
аз еьлтт,
сабатъшгеьрт пълаалтъозом
срлммт.

Feles

Można prosić o przykłady w oryginale i transkrybcji? Niechętnie mi się czyta cyrylicę.

varpho

a ja cyrylicę kocham... i ta transkrypcja to taka ostateczność, ale dobrze:

Mickiewicz:

Litwo! ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie;
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,
Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.

Мıтскьебъьıтш:

Льıтбо! оьтшıзно моьа! тı ьестесь ьак зтъробъье;
Iлье тъ трьеба тсеньıть, тен тıлько съ тъобъье,
Кто тъ стратьıл. Тзьıсь пъкношь тбоъ бъ тсалеь озтъобье
Бьıтзеъ ı опьıсуъ, бо теъскнъ по тобье.

Mitskyebhyitx:

Lyitbo! oytxizno moya! ti yestesy yak zthrobhye;
Ilye th tryeba tsenyity, ten tilyko sh thobhye,
Kto th stratyil. Tzyisy phknoxy tboh bh tsaley ozthobye
bhyitzeh i opyisuh, bo tehsknh po tobye.

i teksty węgierskie:

Omega - "Dziewczyna o perłowych włosach" - początek:

egyszer a nap úgy elfáradt
elaludt mély zöld tó ölén
az embereknek fájt a sötét
ő megsajnált, eljött közénk

igen, jött egy gyöngyhajú lány
álmodtam, vagy igaz talán
így lett a föld, az ég
zöld meg kék, mint rég

Омга:

ъьср а нап ууъь лпъааратът
лалутът меьль зоьлтъ тоо оьлеьн,
аз мбркнк пъааьт а шоьтеьт
ооь мгшаьнаалт, льоьтт коьзеьнк.

ıгн, ьоьтт ъь ъьоьнъькъаьуу лаань,
аалмотьтам, уъаъь ıгаз талаан,
ııъь лтт а пъоьлтъ, аз еьг
зоьлтъ мг кеьк, мıнт реьг.

Omga:

hysr a nap uuhy lphaaratht
lalutht meyly zoylth too oyleyn,
az mbrknk phaayt a xoyteyt
ooy mgxaynaalt, lyoytt koyzeynk.

ign, yoytt hy hyoynhykhayuu laany,
aalmothtanm uhahy igaz talaan,
iihy ltt a phoylth, az eyg
zoylth mg keyk, mint reyg.

i wiersz Petőfiego o miłości i wolności, że za miłość odda życie, a za wolność - miłość:

Szabadság, szerelem!
E kettő kell nekem.
Szerelmemért föláldozom
Az életet,
Szabadságért föláldozom
Szerelmemet.

Птооьпъı:

сабатъшг, срлм!
е кеттооь клл нкм.
срлммеьрт пълаалтъозом
аз еьлтт,
сабатъшгеьрт пълаалтъозом
срлммт.

Ptooyphi:

sabathxg, srlm!
e kettooy kll nkm.
srlmmeyrt phlaalthozom
az eyltt,
sabathxgeyrt phlaalthozom
srlmmt.

Feles

Dzięki!

varpho

esperanto:

c = тс = ts
cx = тш = tx
d = тъ = th
f = пъ = ph
gx = тж = tj
h = ъ = h
hx = ъь = hy
jx = ж = j
sx = ш = x
ux = уъ = uh
v = бъ = bh

ен ла монтъон бъенıс нобъа сенто,
тра ла монтъо ıрас пъорта бъоко;
пер пълугıлоъ тъе пъатсıла бъенто
нун тъе локо пълугу тжı ал локо
не ал глабъо сангон соıпъанта
тжı ла ъоман тıрас пъамıлıон
ал ла монтъ' етерне мıлıтанта
тжı промесас санктан ъармонıон.

en la monthon bhenis nobha sento,
tra la montho iras phorta bhoko;
per phlugiloy the phatsila bhento
nun the loko phlugu tji al loko
ne al glabho sangon soiphanta
tji la homan tiras phamilion
al la month' eterne militanta
tji promesas sanktan harmonion.

varpho

dwudziestnica hebrajska:
[to nie jest sposób zapisywania języka hebrajskiego dwudziestnicą, a przyporządkowanie poszczególnym literom hebrajskim wartości poszczególnych liter dwudziestnicy. czyli transliteracja.]

אבגהצ
זחכלמ
נעפרס
תושטי

czyli z bardziej kontrowersyjnych przyporządkowań: "tsade" odpowiada "że", "het" to "i", "tet" to twardy, a "jod" - miękki znak.
zastanawiam się jeszcze, czy nie zamienić "jod" i "het" funkcjami.

dla porównania:

cyrylica:
Аа Бб Гг Ее Жж
Зз Іı Кк Лл Мм
Нн Оо Пп Рр Сс
Тт Уу Шш Ъъ Ьь

łacinka:
Aa Bb Gg Ee Jj
Zz Ii Kk Ll Mm
Nn Oo Pp Rr Ss
Tt Uu Xx Hh Yy

Feles

To ja zaprezentuję swoją dwudziestnicę (a co!)

Аа Бб Гг Дд Ее - Aa Bb Gg Dd Ee
Зз Ии Йй Кк Лл - Zz Ii Jj Kk Ll
Мм Нн Оо Пп Рр - Mm Nn Oo Pp Rr
Сс Тт Уу Ъъ Ьь - Ss Tt Uu Hh Yy

Język polski:
ą - оъ - oh
c - тс - ts
ch - къ - kh
cz - тъ - th
ć - ть - ty
dź - дь - dy
dż - дъ - dh
ę - еъ - ę
f - пъ - ph
h - гъ - gh
j - й - j
ł - лъ - lh
ń - нь - ny
ó - оь - oy
rz - ръ - rh
sz - съ - sh
ś - сь - sy
w - бъ - bh
y - иь - iy
ź - зь - zy
ż - зъ - zh

Przykładowy tekst:
Litbho, ojthiyzno moja, tiy jestesy jak zdrobhje,
Ile tyeh trheba tsenity, ten tiylko syeh dobhje,
kto tyeh stratyilh...

Myślałem też nad zamianą "j" i "y".

varpho

dzięki. pewnie Twoja jest bardziej intuicyjna, jednak dziwi mnie np., że "y" tworzy się tu za pomocą miękkiego znaku.
poza tym "Й" nie jest literą "samodzielną", jeśli chodzi o pochodzenie czy nawet grafię - jest wyraźnie bazowane na "И" - więc użycie ich obu w zredukowanym alfabecie jest mylące. wprawdzie twardy i miękki znak też są podobne, jednak litery te pełnią raczej rolę modyfikatorów, więc nawet dobrze, że wykazują pewne podobieństwo.

no i cyrylica bez "Ж" moim zdaniem dużo traci. Wink

Feles

varpho

Vilén · Gość

Silmethúlë

Nie podoba mi się to y dla [E] i y' dla [1]. Albo odwrotnie, albo używać e i e' w zamian. To samo z u i o.

To, co zrobiłeś to dla mnie takie udziwnianie na siłę, jak ślónzackie wciskanie słów "rodzimych - niemieckich", żeby się od polskiego (a w tym przypadku - oryginalnej ortografii) jak najmocniej odróżnić.

Vilén · Gość

pittmirg

Kwadracik

No to ja rzuceh swojoh wjelce kkonserwatiwnoh osjemnastnjicoh, zachowujohcom wjele ppotrzepnich kkonttrasttouw w naszem pjenkknem ppolskkjem jenzykku, zmysjlnje w njem umjeszczonich pprzez moutrich i tzjelnich pprzotkkouw naszich. Jakk witacj, jestt ona zropjona sppecialnje tla polskkjeko...

A twutzjestnica varpho calhkkjem mi sjeh ppotopa Razz